Gepiekt !
23 mei 2019
Tot de mooiste Friese platbodemjachten behoren de 'Friese jachten'. Ronde, eikenhouten scheepjes, vaak versierd met houtsnijwerk en verguldsel en gebruikt als pleziervaartuig voor de maatschappelijke elite die zich zo'n kostbaar scheepje kon veroorloven. En die natuurlijk ook de tijd had om zich te verpozen op het water. Om te zien, maar zeker ook om gezien te worden. De fraaiste jachten zijn gebouwd in de tweede helft van de 19e eeuw bij de beroemd geworden scheepsbouwer Eeltje Holtrop van der Zee in Joure. Het uiterlijk verschil met de boeier is voor de leek vooral, dat een jacht een open schip is zonder kajuit. Met deze jachten werden natuurlijk ook wedstrijden gezeild. Vaak werden ze dan voorzien van speciale wedstrijdtuigen. Een langere mast en enorme zeilen, waarmee bij zwakke tot matige wind snel te zeilen was, maar waarmee een dergelijk scheepje bij meer dan matige wind niet sneller ging, omdat dan de maximale rompsnelheid is bereikt. Opmerkelijk zijn enige beroemd geworden jachten van 'Eeltsjebaes' die extreem gepiekt zijn gebouwd. Anders dan bij de gewone platbodemschepen is het grootspant (en dus de vorm van de bodem) niet vlak of ietsje rondlopend, maar S-vormig. Deze scheepjes rekenen we tot de traditionele platbodems, maar het zijn in werkelijkheid op kiel gebouwde S-spanters. Die vorm zet zich voort tot op de waterlijn, zodat zo'n jacht bij de voor- en de achtersteven een S-vormige waterlijn heeft.
Jarenlang werd gedacht dat die sierlijke vormgeving voor snelheid zorgde, maar daar is geen onderbouwing voor te bedenken. Het tegendeel is eerder waar. Het in de vaart houden van dit soort kostbare schepen is niet eenvoudig. Er zijn mensen die het prachtig vinden dat anderen dat doen en ervoor zorgen dat zij van dit schoons kunnen genieten. En het is waar, varend op een schip zie je het schip niet varen. Hoe mooi jouw jacht is, ziet vooral de ander. Op 25 en 26 mei is de houten Friese vloot te bewonderen in het watersportdorp Grou, bij hotel Oostergoo waar de gelijknamige zeilvereniging haar jaarlijkse vergadering houdt. Op zondag 26 mei zijn er wedstrijden voor onder meer boeiers en Friese jachten. Centraal staat echter de (ook gepiekt gebouwde) boeier 'Friso', het Statenjacht van de provincie Fryslân. Dat weekend is het 125 jaar geleden dat dit fraaie schip is gebouwd. Ook bij die zelfde Eeltje Holtrop van der Zee.
