Uit het Stamboek

Vanaf begin jaren twintig brak een periode aan die zeer ongunstig was voor het lot van de houten ronde jachten, zeker voor de boeiers: invoering van belasting op pleziervaartuigen, economische crisis van de jaren dertig, Tweede Wereldoorlog. De watersporttijdschriften uit de jaren dertig (de' Waterkampioen' en 'De Golfslag') bevatten herhaaldelijk advertenties waarin tjotters, Friese jachten en boeiers te koop werden aangeboden. Verschillende grotere boeiers werden naar het buitenland verkocht of daarheen overgebracht. In een poging de neergang in de belangstelling voor de traditionele ronde jachten te keren, verscheen in maart 1939 in de 'Waterkampioen' een oproep van IJsbrand Hiddes Galema aan alle 'boeiervrienden', zich aaneen te sluiten.! Een slechter moment was, achteraf gezien, zo vlak voor het oorlogsgeweld losbarstte, niet denkbaar.

Eerst ruim twaalf jaar later had een poging in die richting meer succes. In 1951 ontwikkelden de heren C.W. van Waning en H. Voordewind de gedachte, een lijst aan te leggen van boeiers, Friese jachten en tjotters die op dat moment nog in de vaart waren. Op de achtergrond speelde de vrees dat binnen niet al te lange tijd de pronkstukken van Friese scheepsmakerskunst nog slechts een musea de functie zouden hebben, waaraan zelfs het historisch verband zou ontbreken. Van deze tak van ambachtelijk kunnen was in die tijd immers nog nauwelijks iets vastgelegd. Uit deze gedachte volgde later de oprichting van de Commissie Stamboek Friese Ronde Jachten op instigatie van H. Halbertsma, destijds conservator van het Fries Scheepvaart Museum in Sneek.

Instelling Commissie Stamboek Friese Ronde Jachten in 1952

Landelijk bleek al spoedig grote belangstelling voor het streven van de commissie te bestaan. In een serie artikelen in het blad "De Waterkampioen" maakte Van Waning de taak van de commissie bekend, van de gelegenheid gebruikmakend reeds veel bijzonderheden over boeiers, jachten en tjotters van Eeltje Holtrop van der Zee, die de commissie in de korte tijd van haar bestaan ter ore waren gekomen, te vermelden. De weerklank was groot. In tegenstelling tot de oproep van Galema in 1939 was kennelijk de tijd nu wel rijp voor dit initiatief. Een stroom van aanmeldingen uit het gehele land volgde.

Oprichting Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten in 1955

Langzamerhand kwam ook de vraag om aandacht te schenken naar andere typen oud-vaderlandse zeilschepen, met name vrachtschepen voor de binnenvaart (tjalken en klippers e.d.) en vissersschepen van de voormalige Zuiderzee en de Zeeuwse stromen. Dit vereiste vanzelfsprekend dat de taakstelling van de oorspronkelijke commissie moest worden uitgebreid. Zo ontstond in het jaar 1955 uit de Commissie Stamboek Friese Ronde Jachten de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten.

Waterkampioen november 1955 nummer 963 - Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten

De lezers kennen reeds lang het Stamboek van Friese ronde jachten, een instelling waarvoor wij herhaaldelijk plaats in onze kolommen hebben ingeruimd. Het is bijzonder verheugend, dat deze instelling met een vrij beperkte doelstelling, kon worden omgezet in de Stichting Stamboek Ronde en Platbodem jachten, die op 8 October 1955 in Amsterdam tot stand kwam.

Waterkampioen november 1955 nr963 - Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten

De publicaties zijn geschreven in de jaren vóór en na de oprichting van het Stamboek. Een groot deel van deze publicaties is afkomstig uit de diverse Watersportbladen door de jaren heen. De Waterkampioen was de spreekbuis van de SSRP in de jaren na de inrichting. Er is veel gepubliceerd over het ontstaan en de geschiedenis van de scheepvaart in Nederland (en een beetje daarbuiten) en de wereld en invloeden daaromheen. We hebben de publicaties zo goed mogelijk gegroepeerd naar onderwerp.