Scheepstypes

1955: kantelpunt in de ontwikkeling

De hoofdlijnen en kenmerken van alle, nog bestaande scheepstypes stonden in het begin van de twintigste eeuw zo goed als vast en veranderden gedurende de nog resterende zeiltijd niet of nauwelijks meer. Niet bij de gebruiksschepen en niet bij de toen nieuwgebouwde jachten, hoewel er met de laatste categorie door een klein aantal ontwerpers al wel werd geëxperimenteerd. Maar de grote verandering kwam na 1955, met de pioniersgeest van de SSRP en daarna de popularisering van het jachtzeilen en de beschikbaarheid van nieuwe materialen en technieken.
Bij de Stichting is er nooit twijfel geweest dat een na 1955 nieuwgebouwd jacht in het Stamboek ingeschreven kon worden - het paste geheel binnen de oorspronkelijke doelstellingen van de SSRP - mits het uiteraard geheel als een traditioneel rond of platbodemjacht kon worden beschouwd.

De ontwikkeling van een scheepstype beschreven

Peter Hamer heeft in 2020 na jarenlang onderzoek een vernieuwende opzet gepresenteerd voor het beschrijven van het scheepstype Hoogaars, aan de hand van de geschiedenis en de daaruit gedestilleerde kenmerken. Hij maakte een tijdlijn van de ontwikkeling van het scheepstype (=vergelijkbaar met bijv. het Stamboek van koeien met de ontwikkeling van het ras. De laatste koe in dat Stamboek is een doorontwikkeling van de eerst opgenomen koe).
In die ontwikkeling van het type in de tijdlijn zitten allerlei duidelijk beschreven momenten waarin aanpassingen werden doorgevoerd en bepalend waren voor de verdere ontwikkeling van het type. Als een schip van een bepaald type bij het Stamboek wordt aangemeld is aan de hand van de benoemde kenmerken direct duidelijk of het ook echt om een schip van dat type gaat. Met het jaartal van de bouw kan dan direct worden “ingeprikt” in de tijdslijn van het type om duidelijk te zien waar het schip in de ontwikkelingsfase van het type zit en kan het worden gerelateerd aan de sociaal-maatschappelijke en technologische ontwikkelingen in die tijd. Dit wordt weergeven in de Tijdlijn van de ontwikkeling van de Ronde en Platbodemjachten.
Die informatie is ook weer gekoppeld met externe informatie over ontwerper, werf, omgeving en gebruik, enz. Deze benadering draagt bij aan het realiseren van het behoud van een jacht als expressie van de specifieke kennis en kunde van de ontwerper/bouwer.

We proberen alle in het Stamboek opgenomen scheepstypes op deze manier te beschrijven. Op onze Boekenplank is daarover al veel informatie te vinden. het verhaal is nog lang niet af, maar bij onderstaande scheepstypes kunt u de verwijzingen vinden naar de nieuwe opzet van de beschrijvingen van het oude scheepstype op de SSRP Boekenplank.

De oude scheeptypes beschreven volgens deze indeling:

Overzicht van de in het Stamboek ingeschreven Scheepstypes