Blazer
In ons standaardwerk 'Ronde en Platbodemjachten' van Mr. Dr. T. Huitema staat het volgende geschreven:
De blazer is voller, forser en zwaarder gebouwd dan de botter, terwijl het berghout veel lager is aangebracht. Het boeisel is derhalve zeer breed, maar wordt naar achteren geleidelijk smaller, Doordat de achtersteven bij de blazer veel minder valt dan bij een botter, wijkt het roer eveneens af van dat van de botter, ook de kop is verschillend, terwijl de achterkant van het roer bij de blazer bijna verticaal staat en bij de botter daarentegen iets naar achteren helt. Het volle achterschip van de blazer was onmisbaar bij het voor de wind varen op de Noordzee.
De spanten in het achterschip vertonen een uitgesproken s-vorm, hetgeen een fraaie lijn geeft. Een blazer is dus van achteren& 'gepiekt'. Naar voren verloopt deze S-vorm geleidelijk tot de gewone bolle vorm. Konijnenburg spreekt van blazers met een vol, rond achterschip als van een boeier, en noemt dit met een lelijk woord het blazerboeiermodel. Gewoonlijk was de blazer alleen voor de mast overdekt; de grotere schepen hadden een 'stelling' achter de mast en soms in het achterschip een roef. Wanneer het de vissers slecht ging, werd de blazer ook wel als vrachtschip gebruikt, waartoe de bun werd drooggelegd.
Zeewaardigheid
De zeewaardigheid van de blazer volgt ook uit het feit dat zij bij verschillende bergingsmaatschappijen in gebruik was en voor dit dikwijls zware werk bijzonder geschikt bleek. De blazer hoorde thuis op Texel en Terschelling en in de dorpen Wierum, Paesens en Moddergat in het Noorden van Friesland. De Texelaars visten gewoonlijk in de zeegaten; die uit Paesens en Moddergat ten Noorden van de Waddeneilanden. Deze laatste blazers waren tot 56 voet lang, nog zwaarder gebouwd en hadden meestal vaak twee masten. Een flink tuig op deze zware schepen was ook wel nodig om de netten te kunnen slepen. Ze visten met de beug op kabeljauw en schelvis en in de zomermaanden met het schrobnet op schol.
Dongeradelen
In Wierum, Paesens en Moddergat had den de schepen geen haven, maar bleven tamelijk ver van de wal op de ree liggen. Wellicht dat het bezaanzeiltje oak dienst deed om op de ree het vaartuig steeds met de kop op de wind te houden. De giek van het bezaanzeil stak achter het roer uit, terwijl het onderste blok van de dubbele zeilschoot op de kop van het roer zat. De kraanlijn van de grootzeilgiek liep door een blok aan de voorkant van de bezaansmast. Jan Braaksma vertelt in het boek 'De verdwenen schepen van de Dongeradelen' uitgebreid over de schepen uit Wierum, Paesens en Moddergat.
Andere plaatsen
Ook in het Zuiden, tot op de Schelde bij Antwerpen, kwamen blazers voor, en toen de vissers in genoemde Friese dorpen in 1883 en 1891 door zware rampen werden getroffen, waarbij meer dan honderd man verdronken en bijna de gehele vloot verloren ging, werden de overblijvende schepen verkocht naar Goeree, Stellendam en Ouddorp.
Bouw
De blazer werd vooral gebouwd in Makkum, op de werf van Alkema en die van Zwolsman. Toen een lid van de familie Zwolsman zich in Workum vestigde, werden ze ook in die plaats gebouwd, en ook wel in Hindelopen bij de werf van Wybrands. Er zijn nog maar een paar blazers over.
In een uit 1858 daterend hellingboek geeft Sjoerd Jans Alkema uitvoerige beschrijvingen van een aantal door hem gebouwde schepen waaronder vele blazers. Daarbij valt het onder andere op dat sommige van deze blazers geen bun kregen en een enkele met een wipmast werd uitgerust.
Spiegel der Zeilvaart oktober 2006 nummer 8 - Stalen Blazer SL1 gered van smeltoven door Tony Brundel
In deze dagen van comfort zoekende zeilers en wereldrondracende zwenkkielers mag ik graag een zinnetje horen als: "Zeilen met mijn blazer, daar heb ik zin in". Dat is taal van de liefhebber. Gedumpt op de wal, roestig, vol gaten en met gebroken spanten wachtend op de smeltoven. Zo vond Tony Brundel zijn droomschip, de blazer SL1. De afkorting SL staat voor Stellendam. Een mysterie is geboren. Wat brengt iemand er toe om een dergelijk project aan te pakken en het schip op zijn oude dag weer over de golven te laten dansen?
"Weet je wat ik zo leuk vind van het schip? Het heeft een hart; het heeft historie. Wanneer dit schip zou kunnen praten over de dingen die zij heeft meegemaakt in de visserij, als bergingsvaartuig en in de recreatievaart, dan zouden je oren klapperen." Ik heb veel boeken nageplozen, maar geen tweede stalen blazer kunnen ontdekken." De visserman Andries Troost, met de bijnaam Dries van Mao, uit Stellendam heeft het schip - 'een half gedekt vaar in 1911 laten bouwen bij scheepswerf Duyvendijk in Papendrecht. Het was, waarschijnlijk ook in 1911, wel opmerkelijk dat hij een ijzeren/stalen blazer liet bouwen. Het schip werd gedoopt met de naam 'Zelden van pas' en kreeg het visserijnummer SL1. Twintig jaar lang zeilde en viste schipper Troost met drie bemanningsleden op garnalen 'vanuit het Goereesche tot het Brouwershavense Gat', voordat er een motor in werd gezet. De zeewaardigheid van de blazer SL1 blijkt ook uit het feit dat het schip nog lange tijd als bergingsvaartuig heeft gevaren. Het type blazer hoorde thuis op Texel en Terschelling en in de dorpen Wierum, Paesens en Moddergat. De Texelaars visten gewoonlijk in de zeegaten. De vissers uit Paesens en Moddergat, ten noorden van de Waddeneilanden. Veel minder bekend is dat er ook in het zuiden blazers voorkwamen. Een deel van deze vloot was uit Friesland afkomstig. In 1883 en in 1891 werden vissers van Paesens en Moddergat door zware rampen getroffen, waarbij meer dan honderd mannen verdronken en bijna de gehele vloot verloren ging. De schepen die de storm overleefd hadden, werden verkocht naar Goeree, Stellendam en Ouddorp.
De herkomst van het ontwerp van de blazer is onduidelijk. Het heeft verwantschap met zowel de schokker als met de botten In ieder geval is de blazer voller, forser en zwaarder gebouwd dan de botter, terwijl het berghout veel lager is aangebracht. Doordat de achtersteven bij de blazer veel minder valt dan bij de botter, wijkt het eveneens af van dat van de botter, terwijl de achterkant van het roer bij de blazer bijna verticaal staat en deze bij de botter iets naar achteren helt. Het volle achterschip van de blazer was onmisbaar bij het voor de wind varen op de Noordzee. De spanten in het achterschip hebben een S-vorm, wat een fraaie lijn geeft. Naar voren verloopt deze S-vorm geleidelijk tot de gewone bolle vorm.
