Publicaties

Een stukje geschiedenis van Watersportbladen

“De Watersport” was het eerste Nederlandse tijdschrift speciaal voor de Watersport, waarin ook nieuws van de Watersportverenigingen was opgenomen. Het eerste nummer is in 1912 verschenen en heeft tot 1936 bestaan. Uit de periode daarvoor moet je voor antwoord op vragen gaan zoeken in tijdschriften zoals “De Revue der Sporten” en “De Nederlandsche sport”. “De Watersport” is in de twintiger jaren langzaam aan het sterven. Waarschijnlijk is de “Waterkampioen”, gestart in 1927, er de doodslag voor geweest.

Duitsland als voorbeeld

In Duitsland zijn al vanaf ongeveer 1880 meerdere watersport tijdschriften en watersport boeken uitgegeven. In 1897 werd het “Seglershandbuch” van Georg Belitz uitgegeven. Hierin staat het lijnenplan van de boeier ‘Elisabeth’ (werf Het Jacht, Bernhard Nieuwendam / Amsterdam) in opgenomen. Nicolaas Bernhard was een ondernemer die letterlijk over de grenzen heen ging. Een intermediair pur sang. In 1917 werd in Duitsland een gemoderniseerde versie van het boek van Belitz uitgegeven: “Vom Kanu zum kleinen Kreuzer” (Harry Wustrau). In 1919 verscheen er een Nederlandstalige variant van, samengesteld door C.H.M. Philippona. Hij noemde het “Het Zeilen”. In 1929? verscheen hiervan een heruitgave. De titel was toen “Van Kano tot kleine Kruiser” …………

Op de website https://www.yachtsportmuseum.de/ (Faszination Segeln - 150 spannende Jahre in Text und Bild) zijn veel gedigitaliseerde boeken en tijdschriften te vinden. o.a. het tijdschrift die Yacht (Jahrgang für Jahrgang der Zeitschrift von 1904 bis 1981 wurde komplett eingescannt. Die Jahrgänge 1904 bis 1959 stehen zurzeit dem Betrachter in lesbarer Qualität zur Recherche zur Verfügung, die Suchfunktion reicht bis 1981). H.C.A. van Kampen was in Duitsland al publicist in 1908. Maar er is heel veel meer te vinden.....

C.H.M. Philippona en H.C.A. van Kampen

Deze C.H.M. Philippona was eerder redacteur van de Revue der Sporten. Hij was meester in de pennenstrijd. Zijn grootste opponent was H.C.A. Van Kampen. Ter zijde: Van Kampen heeft voor 1912 in het Duitse tijdschrift Die Yacht redactionele stukken geschreven. Later heeft H.C.A. van Kampen de boeken van C.H.M. Philippona op zijn eigen manier vorm gegeven. Het werd de beroemde “de Zeilsport”. Wanneer je de Duitse en Nederlandse titels naast elkaar legt, zie je heel veel kopieer werk dat oorspronkelijk uit Duitsland afkomstig was. De kwaliteiten van Van Kampen zijn breed bekend.

Nederlandsche Sport

Nederlandsche Sport was een officieel orgaan van diverse sportverenigingen met een tweewekelijkse uitgave. Met de oprichting in 1882 van het eerste sportblad in Nederland. Op initiatief van de Nederlandsche Harddraverij- en Renvereeniging, de Jachtvereeniging Nimrod, de Koninklijke Nederlandsche Zeil- en Roeivereeniging, Amsterdamsche IJsclub en Amsterdamsche Skatingclub werd deze krant in het leven geroepen. De belangrijkste impuls voor deze krant vloeide voort uit de centrale functie van de pers: de lezers informatie verschaffen op basis waarvan zij goedgeïnformeerd konden handelen, bijvoorbeeld het wedden op paardenrennen. Het blad is aanvankelijk geheel gevuld met paardenren- en jachtberichten, vanaf 1883 stelt het zijn kolommen ook beschikbaar voor het vaak zeer uitvoerige geschrijf over vergaderingen en wedstrijden van de talrijke cricketclubs. Later breidde de redactie haar aandacht uit tot zwemmen, wielrennen en tennis. Vanaf 1892 werd het een officieel orgaan van de Nederlandsche Voetbal- en Athletiek Bond en vanaf 1894 ook van individuele voetbalverenigingen. Vanaf 1898 publiceerde ook de Nederlandsche Hockey- en Bandybond alle officiële mededelingen in de Nederlandsche Sport. In 1930 werd de Nederlandsche Sport opgeheven.
De uitgaves van de Nederlandsche Sport zijn gedigitaliseerd door de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en worden via de Historische Database van Nederland, Delpher, met behulp van een zoekmachine aan ons beschikbaar gesteld. Via Delpher kunt u 1804 exemplaren van de Nederlandsche Sport bekijken.
In 1888 werd in nummer 301 een lijst Lijst van Botters, Hoogaartsen, Boeijers en Open Booten (Tjotters) opgenomen.

De Watersport

Het magazine De Watersport, waar W.H. Teupken de touwtjes in handen had, verscheen voor het eerst in 1912 onder hoofdredacteurschap van Dhr. Teupken. W.H. Teupken werd op 6 Februari 1877 te 's-Gravenhage geboren en doorliep daar de vijfjarige H.B.S. In 1906 werd hij arts te Leiden en in hetzelfde jaar volgde zijn promotie cum laude te Gent. Nadat hij als scheepsarts vele reizen had gemaakt, vestigde hij zich als huisarts te 's-Gravenhage. Gedurende twintig jaar was hij secretaris van de Koninklijke Nederlandse Motorboot Club. In 1915 schreef hij "De motorboot als vervoermiddel van de militair geneeskundige dienst" en in 1916 vervaardigde hij voor het leger een kaart van de Hollandse Waterlinie. Nog vier waterkaarten heeft hij uitgegeven. Gedurende zes en twintig jaar was hij hoofdredacteur van het tijdschrift De Watersport. In 1937 verscheen de 26ste en laatste jaargang.

DE PRINS der Geïllustreerde Bladen (1901/1948)

"Door een degelijken en variëerenden inhoud", gecombineerd met een "zeer lagen abonnementsprijs" heeft het blad een nieuwe formule in handen. Een zeer succesvolle formule blijkt al snel. - Van het eerste nummer (1901) worden dertigduizend exemplaren verkocht. Later bereikt De Prins zelfs een oplage van honderdduizend, wat in die tijd zeer hoog is. De Prins richt zich op de gewone man en besteedt veel aandacht aan moorden, branden en ongevallen. Daarnaast staan er novellen, detectiveverhalen, reisverslagen, portretten en humoristische stukjes in. Kenmerkend voor De Prins zijn de vele foto's. 

Ons Element ("Het Water Is Ons Element, de Zee Bruist Onze Glorie")

In 1919 werd door allerlei omstandigheden een geheel eigen tijdschrift gekozen voor het Verenigingsnieuws: Ons Element. Het eerste nummer van Ons Element verscheen in juni 1919, uitgegeven door Van Munster's Uitgevers mij. in Amsterdam. Dit blad bevatte behalve interessante nieuwtjes uit de zeevaart, al het clubnieuws van, behalve Het Y, ook de KNZ & RV, Aeolus, de Hoop Hollandia, de Braassemermeer - om er maar enkele te noemen. De redactie werd gevormd door corifeeën uit de watersport, C.A.G v.d. Boom, H.C.A. van Kampen en A.L.E. Rambonnet. Hoofdredacteur A.L.E. Rambonnet opende zijn eerste redactionele commentaar met: "Het water is ons element, de zee bruist onze glorie". In het blad dat 's zomers wekelijks en 's winters veertiendaags verscheen, en dat ook informatie in het Frans van Belgische verenigingen opnam, kwam de watersport in haar volle breedte aan bod. Ons Element heeft amper vier jaar bestaan. Geldgebrek dwong tot het zoeken van een partner. Die partner bleek het gerenommeerde tijdschrift Het Nederlandsche Zeewezen te zijn. Dit blad kreeg na de fusie op de omslag de toevoeging 'en watersport'. Het blad ging in 1926 ter ziele.

De Waterkampioen

De voorzitter van de Dordtse Roei- en Watersportvereeniging en lid van het  dagelijks bestuur van de A.N.W.B. Toeristenbond, J. Redele, heeft bewerkstelligd dat de afdeling watertoerisme van de wielerbond een eigen blad uit ging geven: De Waterkampioen, met als hoofdredacteur H.C.A. van Kampen (auteur van het standaardwerk 'De Zeilsport'). De Koninklijke Verbonden Nederlandsche Watersport Vereenigingen waren bereid de kosten van het tijdschrift te delen. Die stap van de ANWB naar een eigen watersporttijdschrift was een logische in het licht van ruim twintig jaar bemoeienis met het watertoerisme, maar ook een lastige. Immers, zaten wielrijders, wandelaars, zeilers en roeiers elkaar weinig in de weg, dat veranderde met de komst van de automobiel. In 1927 kwam het eerste Rijkswegenplan gereed met als consequentie dat begin jaren '30 de eerste vaste bruggen over onder andere de rivieren werden gebouwd, ten koste van veerponten en ophaalbruggen: bij Keizersveer, Zaltbommel, Arnhem, Nijmegen, Vianen en Moerdijk. Daarmee nam het aantal staande mastroutes snel af. Ook werden hele stukken water afgedamd en daarmee voor de pleziervaart onbruikbaar.
De Waterkampioen begon in 1927 als weekblad. Het eerste nummer zag het licht op 7 januari. De Waterkampioen werd aangekondigd als 'orgaan van de afdeeling watertoerisme van den A.N.W.B., Toeristenbond voor Nederland en de Kon. Verbonden Nederlandsche Watersport Vereenigingen.  Redactie: H.C.A. van Kampen, Singel 330, Amsterdam. Inderdaad, de Van Kampen. Na 805 afleveringen werd H.C.A. van Kampen door J. Loeff (Epe 9 mei 1895 - Veere 7 juli 1981) in 1946 opgevolgd als hoofdredacteur. H.C.A. van Kampen overleed in januari 1946. Van juni 1943 tot november 1945 mocht het blad vanwege de papierschaarste niet verschijnen.
Het laatste nummer van de Waterkampioen is in april 2019 verschenen.
We hebben van vele jaargangen de Inhoudsopgaven (het Register), doorzoekbaar, voor u op een aparte pagina verzameld.

De Golfslag, Orgaan van de Unie van Watertoeristen en de Noord Nederlandse Watersportbond

Begin maart 1929 werd de Unie van Watertoerisme opgericht die zich tot doel stelde de ANWB te helpen het toerisme te water de economisch zware tijden door te loodsen. Die samenwerking zou overigens geen lang leven beschoren zijn. Toen de Unie probeerde haar invloed binnen de afdeling watertoerisme van de ANWB te vergroten en zeggenschap wilde in de redactie van De Waterkampioen, verbrak de ANWB de samenwerking. Het conflict leverde een nieuw watersporttijdschrift op: De Golfslag. Het eerste nummer verscheen half april 1934. Geen eenvoudige periode om met een nieuw watersportblad aan te komen. Het blad heeft tot 1965 bestaan.

Watersport

Het maandblad "Watersport" heeft 25 jaar bestaan, van 1966 (eerste nummer december 1965) tot 1990. Wim de Bruijn, toen hoofdredacteur, schreef in het voorwoord van het 250ste nummer in 1980: "Er is heel wat veranderd sinds in december 1965 het eerste nummer van maandblad "Watersport" van stapel liep. Niet alleen maandblad "Watersport" veranderde, ook de watersport zelf maakte een snelle ontwikkeling door. Voor me op de boekenplank staan alle ingebonden jaargangen - al met al ruim anderhalve meter plankruimte! In vele duizenden pagina's is ruim twintig jaar watersport vastgelegd. Boeiend om door te bladeren en wellicht eens een basis voor een afstudeeronderwerp. Je leest namen die je nooit meer tegenkomt, maar er zijn gelukkig ook namen die na ruim twintig jaar nog steeds een bekende klank hebben."

Spiegel der Zeilvaart

Op 2 juli 1977 verschijnt het eerste nummer van de Spiegel der Zeilvaart onder hoofdredactie van Gait L. Berk, speciaal voor liefhebbers van Klassieke zeilschepen. De Spiegel wordt een paar jaar later door Wim de Bruijn overgenomen, tot hij in 2013 het stokje overgaf aan Arthur van 't Hof. De Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten onderhoudt nauwe contacten met de Spiegel der Zeilvaart. In elk nummer heeft het Stamboek de beschikking over een eigen pagina. Ook wordt na elke uitgave van het blad de complete index van alle geschreven artikelen sinds 1977 bijgewerkt en gepubliceerd op deze website en die van de Spiegel der Zeilvaart zelf.
Donateurs van de Stichting kunnen deelnemen aan het collectieve abonnement op de Spiegel der Zeilvaart. Daarnaast worden er natuurlijk heel veel redactionele artikelen geplaatst over allerlei onderwerpen die een belangrijke relatie hebben met de Stichting en haar doelstellingen.

Overzicht van de diverse soorten publicaties