Platbodems zijn kenterbaar
17 juni 2018
Moderne platbodems zoals de Lemsteraak 'Zuidwester' op de foto van Jan Heuff zijn zo ontworpen, dat ze bij een slagzij van 90 graden nog terugkomen. Althans, in theorie. Die voor een platbodem buitengewone stabiliteit volgt uit een statische berekening. Op stil water, als de winddruk op het zeil wegvalt omdat het schip plat ligt, heeft de romp nog oprichtend vermogen. In de praktijk gaat het op het water heel anders. Daar is sprake van een dynamisch gebeuren, waar het schip plotseling sterke slagzij maakt door een windvlaag en tegelijkertijd te maken heeft met hoge golven die de romp dat zetje geven dat nodig is om de aak om te laten slaan. Zover moet je het als schipper van zo'n platbodem nooit laten komen.
Die fraaie stabiliteitscijfers gelden ook alleen voor kajuitschepen die verder geheel afgesloten zijn. Zodra er namelijk water in het schip komt, zijn alle stabiliteitsberekeningen waardeloos geworden. Een aak in vissermanuitvoering, dus met alleen een voordek, kan heel gemakkelijk omslaan als hij zo schuin gaat dat hij water schept. De Engelse zeegaande jachten van jaren geleden waren in dat opzicht praktischer ingericht. Helemaal gesloten, met een zo klein mogelijke kuip voor de bemanning. En natuurlijk allemaal schepen met een diepe, geballaste kiel, waardoor ze 'onkenterbaar' zijn. Zeezeilers wisten het wel: een schip met een zwaard is op zee niets waard.
