Museumwerf 'T Kromhout

Kromhout begon in de 18e eeuw als een scheepswerf waar jarenlang houten zeilschepen werden gemaakt. Daar komt ook de naam “Kromhout” vandaan: het is het “kromme hout” dat bij uitstek geschikt is om een scheepsspant van te maken. In diverse plaatsen, zoals Dordrecht, zijn straten te vinden met de naam Kromhout. Dit duidt op de aanwezigheid van een scheepswerf in het verleden. Daarnaast was de Kromhout Motoren Fabriek in Amsterdam jarenlang een bouwer van vrachtauto’s, autobussen en scheepsmotoren.

Op 11 maart 1867 werd de werf ‘t Kromhout op de Hoogte Kadijk gekocht door Daniël Goedkoop. Later zetten zijn zonen het bedrijf voort. Toen stoomboten in opkomst waren, ging de werf ‘t Kromhout over op ijzeren stoomschepen. Rond 1900 lukte het een ingenieur bij Kromhout om een zogenaamde Ottomotor te laten werken. Bijna gelijktijdig begon men met het inbouwen van deze motoren in vrachtwagens en boten (voornamelijk opduwers). Deze 1-cilinder benzinemotoren van 2, 4 en 6 pk waren weinig succesvol door de gecompliceerde bediening. Ook de vierslag petroleummotoren voor de binnenvaart, die vanaf 1904 werden geproduceerd, sloegen niet aan. Op de RAI-tentoonstelling van 1905 kon een 12 pk-scheepsmotor worden getoond die wel een succes was. Er werd toen ook gestart met de seriefabricage van motoren. Hiervoor was een nauwkeurige fabricage van de onderdelen nodig zodat ze onderling uitwisselbaar waren.
In 1908 verhuisde de motorenafdeling van Kromhout naar een nieuwe fabriek aan de Ketelstraat in de Nieuwendammerham in Amsterdam-Noord, grenzend aan het IJ. De scheepswerf aan de Hoogte Kadijk werd in 1911 verkocht aan de naastliggende scheepswerf.

Kromhoutmuseum

De Scheepswerf aan de Hoogte Kadijk is nog tot 1970 in bedrijf geweest. In 1973 is hier het Werfmuseum ’t Kromhout gevestigd met diverse motoren die draaiend kunnen worden bekeken. Verder is er een nog de uit de 19e eeuw stammende originele en werkende smidse. Veel vissersschepen hadden vroeger een Kromhoutmotor.

Het is een historisch scheepsbouwbedrijf aan de Nieuwe Vaart vlak bij het Oude Entrepótdok en de sluis, die in vervlogen eeuwen de stad tegen het water van de Zuiderzee beschermde. Op dat unieke plekje in een van Amsterdams oudste havenkwartieren komt op het ogenblik nieuw leven in een werf die uit het begin van 1800 dateert en beleven welhaast vergeten ambachten hun spectaculaire come back. Daar geschiedt in deze tijd van automatisering, computers en haast beangstigende technische ontwikkelingen het bijna onvoorstelbare van het tot bloei komen van werkmethoden die ons alleen nog uit de geschiedenis bekend waren, dáár draaien weer echte stoommachines en daar brengen rammelende drijfwerken werktuigen op gang die dateren uit de periode van de eerste
industriële revolutie. Daar kan men op de helling zien staan oude stoomslepers, prachtige antieke ronde en platbodemschepen, historische zeilschepen en andere curiosa uit onze scheep- vaartgeschiedenis.
Men had niet durven hopen dat zulk een bedrijvigheid nog ooit zou herleven maar nu wijst alles er op dat de kortgeleden opgerichte Stichting „Werf Het Kromhout" erin gaat slagen dit bedrijf weer op gang te krijgen. Als dat lukt zal een ambachtelijke scheepswerf ontstaan, waar het publiek toegang heeft, docenten van het geschiedenis- en technisch onderwijs les-mogelijkheden krijgen en belangstellenden in onze maritieme historie hun informatie-dorst kunnen lessen, kortom een actief museum waar alles werkt en bezoekers alles mogen aanraken.
De vroegere werf „Het Kromhout", bakermat van de Amsterdamse werktuigbouw, historische scheepswerf: een nieuw „werkend" museum, een nieuw werfbedrijf speciaal voor de reparatie en restauratie van historische vaartuigen, een laatste plek op aarde waar de ambachtsman nog het ronde handwerk doet, een educatief centrum van jewelste!

pdf Brochure Historische 't Kromhout 1973

Terug naar vorige pagina