Stichting "De Staverse jol"
Stichting ‘De Staverse Jol’ is opgericht in 2012 en zet zich in om kleine houten vissersschepen, met name Staverse Jollen, te bewaren en een zinvolle invulling te geven aan dit cultureel erfgoed. De laatste originele vissersschepen uit de tijd van de zeilende visserij op de Zuiderzee, vormen een cultureel erfgoed. Het is jammer als dit soort schepen, vaak met een monumentale status, op het droge worden gezet en de nadagen van hun bestaan moeten slijten in een museum.
Het doel van de stichting is om dit soort schepen levend te houden door activiteiten mee en omheen te organiseren waardoor er ook voor deze monumenten een toekomst is. Activiteiten zoals het deelnemen aan visserijdagen en zeilwedstrijden. Tijdens de visserijdagen wordt er op traditionele wijze gevist op het IJsselmeer. Deze activiteiten vinden met name plaats in voormalige Zuiderzeehavens, zoals Workum, Hindeloopen en Stavoren en zelfs het kleinste haventje van Europa, Laaxum.
Naast het behoud en onderhoud van originele schepen heeft de stichting nog een andere doelstelling: Het stimuleren van jeugd om met deze schepen te zeilen en te vissen. Vooral de Staverse Jol is zeer geschikt voor deze doelgroep. Het scheepje is klein en relatief eenvoudig te bevaren. In 2013 is daarom de opleiding Jonge Vissers onder Zeil gestart. De opleiding is naast Stichting De Staverse jol ook een initiatief van Visserijvereniging Workum en Vrijwilligersgroep TX 11/WK1. De cursisten, een groepje jongens en meiden, hebben afgelopen jaar verschillende theorie- en praktijklessen gevolgd. Deze lessen werden gegeven door gastdocenten op Scheepstimmerwerf de Hoop in Workum. Onderdelen van de cursus waren zeilen, netten maken en repareren, netten zeilend uitzetten en binnenhalen, vis fileren, onderhoud van het schip en zeilreparatie. Naast de Visserijdagen in Enkhuizen hebben de cursisten ook meegedaan aan de Visserijdagen in Makkum en in Workum. De Staverse jollen de ST48 en de HL90 dienen als opleidingsschepen.
Vijf voor twaalf
Naar onze mening is het enthousiasmeren van jongeren een belangrijke voorwaarde voor het behoud van deze traditionele vissersschepen. Als we jongeren willen betrekken bij het behoud van deze schepen en werk op en langs het water in de voormalige Zuiderzeehavens zoals Workum, Hindeloopen en Stavoren en zelfs het kleinste haventje van Europa, Laaxum, dan moet dat met (zeil)scheepjes die voor jongelui hanteerbaar zijn.
De Staverse jol is het kleinste volwaardige vissersschip van de Zuiderzee en juist dat scheepje is relatief eenvoudig te varen. Met een jol van zes meter kunnen ook jonge mensen probleemloos te zeilen. Zo’n schip is dus bij uitstek geschikt voor deze activiteiten. Toch kleeft er aan het bezit van een Staverse jol een zware last. Deze kleine scheepjes (ongeveer 6 meter in lengte) zijn een kostbaar bezit. Het onderhoud wordt voor velen een (te) zware last waardoor er veel houten Staverse jollen te koop staan. Het is vijf voor twaalf voor vele jollen.