Wierda Rijtuigmaker - Lemmer

Geschiedenis van de familie Wierda en werkplaats

Gerrit trouwde op 15 mei 1879 met Marie Attes Veldman (geboren 9 november 1850 te Oldeboorn en overleden 27 februari 1922 te Lemmer) Samen kregen ze 10 kinderen waarvan de meesten op jonge leeftijd overleden. Maar drie van de tien hebben hun ouders overleefd, t.w.: Jantje (9 maart 1882), Bontje (25 februari 1884) en Atte (17 mei 1895). Atte Gerrits kwam in de zaak werken en na het overlijden van zijn vader heeft hij de zaak overgenomen. Naar alle waarschijnlijkheid is ook Jantje Gerrits in het ouderlijk huis gebleven en heeft na het overlijden van haar moeder de zorg voor de mannen op zich genomen.

Bouw van de Zeeschouw door Wierda

Er werd niet met mallen gewerkt maar volledig op het oog. Eerst werd het vlak gelegd dat op verschillende plaatsen met stempels werd ondersteund. Daarna werd met dommekrachten het vlak langzaam in de goede kromming gedrukt. Als de goede kromming eenmaal in het vlak zat dan werden de spanten er in gemonteerd waaromheen de huidgangen en de boeisels werden geplaatst en gedrukt. Wierda kon niet branden, in zijn loods mocht en kon dat niet vanwege het vele hout dat er rond slingerde en zowel voor als achter was er geen ruimte. De achterkant van zijn werkplaats stond tegen de houtloods van de houtmolen aan en de voorkant aan de weg. Wierda werd hierdoor gedwongen het beste hout te kopen wat voorhanden was. Spint in het hout zou funest zijn voor deze manier van bouwen, het zou te gemakkelijk scheuren. Daar de werkplaats van Wierda niet aan het water lag, moest de schouw over de dijk worden getild om daarna met hoogwater vlot te komen.

Wierda heeft 26 Zeeschouwen gebouwd

Gerrit Wierda heeft in de periode tussen 1897 en 1918 in totaal 26 zeeschouwen gebouwd waarvan er nog eentje rondvaart, te weten de in 1914 gebouwde schouw voor Andries Fleer.
De totale lijst is als volgt:

Deze lijst is samengesteld door Peter Dorleijn in samenwerking met dhr. Trampe (een latere eigenaar van de Fleer schouw) en Ate Wierda, zijnde de zoon van Gerrit Wierda. 

Het einde: brand op 13 augustus 1953

De hele situatie heeft geduurd tot 13 augustus 1953 toen de houtmolen die achter het pand van de Wierda's lag in brand vloog, waarbij ook de werkplaats en het woonhuis van de Wierda's door de vlammen werden verwoest. Omstanders moesten de wagenmaker, toen al tegen de zestig, beletten om zijn huis weer binnen te gaan om kleren te pakken.

Publicaties van Jan Braaksma in "Scheepshistorie"

In de periode tussen 1895 en 1920 ging het ronduit slecht met de visserij in de Zuiderzee. De vangsten vielen tegen en mocht er dan toch eens een goede vangst zijn, dan vielen de opbrengsten vies tegen. Veel vissers liepen langs de rand van de afgrond en wisten maar met moeite een balans te vinden tussen onderhoud van het gezin en geld besteden aan de boot. Veel schepen zagen er dan ook niet uit en de meeste waren hard aan groot onderhoud toe of moesten zelfs vervangen worden. Een beetje aak kostte al snel rond fl. 800, laat staan dat men een grote aak wilde of een botter of een blazer. Dan liepen de kosten snel op in de richting van de fl. 1500. Vissers die de stap wel zetten wisten dat ze er jaren over zouden doen om een nieuw schip af te betalen. Het was een enorme verassing dat in Lemmer een wagenmaker met de naam Wierda, een schouw begon te bouwen met dezelfde zeewaardigheid als een kleine aak, maar voor de helft van de prijs. Dit moet onder de vissers en zeker onder de werfeigenaren tot de nodige verwondering hebben geleid.

Helaas is Jan Braaksma op 26 augustus 2015 overleden. Hij was in het laatste jaar van zijn leven bezig de geschiedenis van de schouw in kaart te brengen. Daarvoor heeft hij ook uitgebreid kunnen putten uit de archieven van het Stamboek. Het laatste deel "de Zeeschouw" heeft Jan nog voor zijn dood kunnen afronden.
Het is geplaatst in Scheepshistorie nummer 21 van eind 2016.

Schouwen, door Wierda gebouwd, in het Stamboek

Er staan in het Stamboek twee Zeeschouwen ingeschreven, die aan Wierda worden toegeschreven. Eén met plaquette 379, die bij inschrijving de naam 'Wie Weet 't' had. Volgens de inschrijvingskaart is deze schouw in 1914 door Wierda gebouwd. De Zeeschouw is later als jacht verbouwd en daarna in het Stamboek ingeschreven. De andere heeft plaquette 647 en heet Vrouwe Chistina. Maar volgens de werfboeken heeft Wierda in 1906 geen schouw afgeleverd, dus de toeschrijving of het jaartal kunnen onjuist zijn.