De Helling onder Heeg
Het verhaal van de scheepsbouwers 1699 - 1999
Uit het voorwoord van Sietse ten Hoeve, directeur van het Fries Scheepvaartmuseum te Sneek.
Nu 300 jaar geleden, in 1699, liet schuitmaker Joucke Fetzes in Heeg zijn huis en scheepswerf bouwen. Het is wel heel bijzonder dat daar nog altijd een scheepsbouwer is gevestigd en dat er sprake is van een welhaast ononderbroken eeuwenlange scheepsbouwtraditie, mogelijk wel van voor 1660 af.
Het hellinghuis van Heeg, in de 17 de eeuw eigendom van Joucke Fetzes en aan het eind van de 20 ste eeuw van Pier Piersma, staat op een prachtige plaats aan de Syl en bepaalt het aanzien van het dorp in bijzondere mate, samen met zijn even karakteristieke tegenhanger: het palinghandelarenhuis "Siet U Selfs". Beide huizen drukken iets uit van de verbondenheid tussen de Hegemer scheepsbouw en de legendarische palinghandel op Londen met indrukwekkende palingaken, waarvan er vele op de werf naast het huis werden gebouwd en onderhouden.
In dit boek schrijft de auteur, Sicco van Albada, daarover en over de andere werven die er in Heeg geweest zijn. De auteur had het geluk dat er zoveel van de scheepsbouwersfamilie De Jong als van de palinghandelaren W en A Visser en zonen rijk archiefmateriaal bewaard is gebleven. Hij beperkte zich evenwel niet tot het gebruik daarvan, maar dook diep in ander bronnenmateriaal, vooral uit het nederrechtelijk archief van Wymbritseradiel. Zo bracht hij veel nieuw feitenmateriaal tevoorschijn.
De lezer van dit boek zal zich niet bedolven voelen onder alle verzamelde en gepubliceerde gegevens doordat de auteur ze op een heel persoonlijke manier heeft opgeschreven op zo’n wijze dat de lezer zich met hem op speurtocht waant te gaan. Met veel gevoel voor de menselijk kant van het bestaan van de scheepsbouwers in Heeg is dit boek geschreven; dat blijkt vooral uit de herinneringen aan Berend de Jong en aan Pier Piersma in zijn jonge jaren. Daardoor is dit niet alleen een goed boek maar ook een mooi boek.
Het schip was vroeger in Friesland het vervoermiddel bij uitstek. Er waren, verspreid over de provincie, meer dan honderd scheepswerven. Hun bestaan was zo vanzelfsprekend dat, wanneer ze opgeheven werden, niemand op het idee kwam om de gegevens ervan voor het nageslacht te bewaren. Als er nu nog iets over bekend is, dan is dat door een gelukkig toeval.
De werf van Pier Piersma in Heeg is zo'n uitzondering. Hoewel ook hier belangrijk historisch materiaal verloren is gegaan, kon het verhaal van de werf en haar bewoners vanaf de zeventiende eeuw met dat wat overgebleven is, opnieuw tot leven worden gebracht. Veel van wat er zich op deze werf afspeelde, is vergelijkbaar met dat wat zich op de andere werven heeft afgespeeld. En daarmee wordt dit boek een document met een veel wijdere betekenis.
Auteur
Sicco van Albada
Uitgeverij Jitris, Leeuwarden
ISBN: 90-8050-071-2
Zie ook:
In het boek zijn schepenlijsten van gerestaureerde en nieuw gebouwde schepen op de werf van Pier Piersma opgenomen.