Oude Zeilschepen en hun modellen
Binnenschepen, Jachten en Visserschepen door E.W. Petrejus
Toen in 1964 het boekje 'Scheepsmodellen-Binnenschepen' uitkwam gebeurde dit met de belofte dat te zijner tijd een vervolg zou verschijnen dat de jachten en de vissersschepen zou bespreken. Daar dit boekje is uitverkocht en de uitgever voor een herdruk daarvan kwam te staan lijkt de tijd gekomen om deze belofte in te lossen. De lezer vindt daarom in dit boek, naast de nieuwe delen, ook de tekst over de binnenschepen herdrukt. Op volledigheid wil dit boek geen aanspraak maken: het aantal schepen was daarvoor te groot, de modellenvoorraad te klein. Het was daarom niet mogelijk bij elk beschreven vaartuig type een afbeelding te geven van zijn model; van vele eenvoudige typen werd nooit een model gemaakt. Daarom moest soms worden volstaan met een afbeelding van het schip zelf, soms met alleen wat tekst.
Dat na betrekkelijk weinig jaren een herdruk nodig was van het boekje over de binnenschepen bewijst dat voor dit toch niet alledaagse onderwerp - oude schepen - in ons land een verheugende belangstelling bestaat. Velen blijken in hun hart een plaatsje te hebben voor de nijvere vaartuigen die eenmaal zeilend, roeiend, jagend of bomend onze binnenwateren bevolkten. Wij vertrouwen dat ook de scheepjes die meer de pleziervaart dienden of de sport, en onze vissersschepen, die belangstelling zullen wekken. Omslag "Op de Zuiderzee". Schilderij door J. H. B. Koekkoek. Rijksmuseum Zuiderzeemuseum, Enkhuizen. Dia: Gait Berk
Aan de Vrienden van het Ronde & Platbodem Jacht (1965)
Wij vragen gaarne Uw aandacht voor het bijzonder aardige boek "Scheepsmodellen" van de heer Petrejus, dat zojuist bij van Dishoeck te Bussum is verschenen en dat voor de "Vrienden van het Ronde en Platbodem Jacht" tegen verlaagde prijs verkrijgbaar is.
In dit eerste deel behandelt de heer E.W. Petrejus, oud-conservator van het Maritiem Museum "Prins Hendrik" te Rotter¬dam, oud-Nederlandse binnenschepen, zoals evers, koggeschepen, pluten, tjalken, ponen, schuiten, otters, kraken,ijkers, trekschuiten, bokken, snikken, pramen enz. De beschreven modellen kunt U bewonderen wanneer U onze a.s. winterreünie in het museum te Rotterdam bezoekt.
Deel II, handelende over Jachten en Vissersschepen, verschijnt begin volgend jaar.
Mr. Dr. T. Huitema Secr./Penningmeester SSRP
Het boek
Een belangrijk stuk Nederlandse geschiedenis speelt zich op het water af Onze voorvaderen bouwden schepen en voeren er mee op de binnenwateren, langs de kust en over de zeeën, om handel te drijven, te vissen of oorlog te voeren. Zij hebben een grote inventiviteit aan de dag gelegd bij het ontwerpen en bouwen van schepen. Honderden typen in verschillende variaties zijn bekend, ontworpen als handelsschip. oorlogsschip of statusjacht, maar tevens gebouwd met veel zin voor schoonheid en praal.
Behalve ontwerpen en afbeeldingen in prenten en schilderijen zijn gelukkig ook op schaal gemaakte modellen bewaard gebleven van de schepen zoals zij toen werden gebouwd. Nederland is dan ook rijk aan fraaie authentieke, scheepsmodellen en de heer Petrejus heeft er de meeste karakteristieke uitgezocht om als uitgangspunt te dienen voor zijn uiteenzetting over de Nederlandse scheepstypen van de zestiende tot de negentiende eeuw. Aan de hand van de modellen geeft de auteur, die jarenlang conservator is geweest van het Maritiem Museum 'Prins Hendrik' te Rotterdam, ons boeiende en gevarieerde informatie over de schepen.
Men leert ze er uit kennen, beter dan uit welke geleerde verhandeling ook, mede dankzij de fraaie tekeningen van P. Pouwels, die met de tekst een eenheid vormen. Zo is het boek voor de helft een platenboek met exact maar tevens artistiek getekende afbeeldingen van scheepsmodellen, die voor het grootste gedeelte in Nederlandse musea te zien zijn. Dit boek is niet alleen van belang voor de geïnteresseerde in oude zeilschepen en hun modellen, maar tevens voor de zeiler van vandaag, die geïnteresseerd is in de oorsprong van de moderne ronde en platbodemjachten.
Auteur E.W. Petrejus
Eerste druk 1971
Tweede druk 1973
Derde druk 1978
ISBN 90 228 1902 7
Uitgever: Unieboek NV., Bussum