2016-2: Geen examentijd en toch blokken!
Spiegel der Zeilvaart maart 2016 nummer 2
In de laatste SdZ (2016.1) stond een zeer lezenswaardig artikel van Evert Bruinekool omtrent de mogelijkheid om Dyneema als strop om de blokken boven in de mast te gaan gebruiken. Met name de gewichtsbesparing ten opzichte van de oude strop-, en van de binnen- en buitenbeslag-blokken is overduidelijk. Zo ook de gevolgen daarvan ten aanzien van de ballast welke een schip (nodig) heeft. De opkomst van deze blokken is niet nieuw. Reeds in 2009 werden we als Stamboek geconfronteerd met dit verschijnsel toen Gerrit Verwelius met de nieuwe Aphrodite zich meldde bij de SSRP Criterium Commissie. Na uitvoerig overleg in die commissie en na beraad in het Bestuur van de SSRP over onder meer dit fenomeen, is besloten om deze strop-blokken voor de V/VA klasse toe te laten. Dat wil zeggen, om stropblokken voorzien van Dyneema-stroppen toe te laten, mits ze de vorm en uitvoering van de "oude" stropblokken hadden.
Grote spanning
De belangrijkste reden daarvoor was dat bij de grote aken in de V/VA klasse, de spanningen op de blokken in de mast zo groot zijn - als gevolg van de lierhandling bij het hijsen en het zeilen, dat ouderwetse stropblokken dat mogelijk niet zouden kunnen verdragen. Het argument van veiligheid gaf daarbij de doorslag. De vraag was natuurlijk nog wel hoe die "nieuwe" stropblokken er dan uit moesten zien. In overleg met de tuiger van dat schip, Tuned Rigs & Ropes, en later, tijdens de bouw van de BS2 met Dick Koolwijk, hebben we er toen als commissie naar gekeken. Op basis van een aantal onderbouwde voorstellen is er uiteindelijk voor gekozen om alleen voor de V/VA-klasse Dyneema stropblokken toe te staan, mits deze voldoen aan het "oude" model; dat wil zeggen dat de blokken ovaal rond, of peervormig mogen zijn, maar geheel rondom gestropt moeten zijn, en gelagerde schijven mogen hebben.
Rondom stroppen
Dat rondom stroppen gaf nog wel enige moeilijkheid omdat de meeste kracht op de as van het blok komt te staan en die bij gewone stropblokken nou juist niet zo goed wordt opgevangen. De oplossing was, zoals ook Evert Bruinekool beschrijft, de strop door de as te leiden en zo alle krachten op te vangen. Om toch het oude silhouet, en de ouderwetse uitstraling te behouden, was echter een voorwaarde dat het blok rondom gestropt werd. Dat is daarna ook door de tuiger gebeurd, door de strop én door de as, én om het blok te leiden. Deze uitvoering van het Dyneema stropblok wordt tot op de dag van vandaag nog steeds door de SSRP geëist. Later is daarbij gekomen dat deze stroppen op het blok "gebindseld" mogen worden met dunnere Dyneema lijnen. Om misverstanden te voorkomen is het goed om hier nogmaals aan te geven dat voor de V/VA klasse alleen stropblokken, die geheel rondom gestropt zijn als toelaatbaar worden beoordeeld.
Helaas is deze eis in het artikel niet duidelijk geworden en zijn alle getoonde blokken op de foto's daarvan afwijkend, hetgeen weer veel verwarring kan oproepen. En het feit dat er ook nog andere verkeerd gestropte blokken worden aangeboden, die daardoor heel gevaarlijk zijn in het gebruik, vraagt om de nodige aandacht. De hierbij afgedrukte foto toont een juist gestropt en goedgekeurd stropblok.
Peter Tolsma
Voorzitter Criterium Cie. SSRP
De Criteria van de SSRP in z'n algemeenheid
Op onze website kunt u de hele historie van het ontstaan van de Criteria en de aanpassingen en aanvullingen door de jaren heen terugvinden. De nu voorliggende criteria bieden een duidelijke bandbreedte voor gewenste toepassingen binnen een historisch ontwikkelde context. Dat kan dus inhouden dat er om bovengenoemde redenen aparte regels worden afgesproken. Maar voor alle duidelijkheid is het nog steeds zo dat blokken, de bekende traditionele blokken van hout dienen te zijn, bij voorkeur met buitenbeslag. Blokken van kunststof horen op ronde en platbodemjachten niet thuis. Het beslag van de blokken is staal, roestvast staal of brons - en in het geval van de V/ VA-klasse dus Dyneema (indien gewenst) - en is gevat in hout.
SdZ 2016 nr02 maart - Geen examentijd en toch blokken!
Jan Eissens, Stamboekbeheerder
stamboek@ssrp.nl