Anticyclisch zeilen
17 juli 2022
Wie op het water de stilte zoekt, kan natuurlijk beter niet in het hoogseizoen gaan varen. Dan lijkt Friesland bijvoorbeeld meer op een recreatief pretpark dan een dun bevolkte provincie met veel water. Wie een dorpje als Heeg kent vanuit de zestiger jaren, raad ik niet aan deze plaats nog een keer te bezoeken, tenzij je je wilt verbazen. Dergelijke boerendorpen aan het water worden nu economisch beheerst door recreatie- en watersportbedrijven. Ze zijn in een halve eeuw tijd totaal van karakter veranderd. Het moderne leven van de watersporter kent echter een eigen ritme. Dat begint laat op de dag en gaat door tot laat in de avond, en, in recreatiecentra, in de nacht. Als je als zeiler wat anders wilt beleven, dan moet je je dus anticylisch gedragen. De vroege zeiler laat zich verrassen! Bovenstaande foto maakte ik deze week, in het hoog seizoen met prachtig zomerweer, vanaf de Noorder Oudeweg, de verbinding tussen de Langweerder Wielen en de Goëngarypster Poelen. Om zes uur 's morgens, de zon was net boven de horizon, lag die waterwereld met al die zomerse drukte er als verlaten bij. De jeugd was verdwenen en de wat oudere bootjesmensen lieten zich voorlopig nog niet zien. De eerste uren zie je de ochtendnevel optrekken, de zon komt snel hoger, de vogels zingen hun lied en alleen de wind laat het afweten. Tijdens een hogedrukgebied is het vaak bij zonsopkomst windstil. Maar de beleving van het landschap is geweldig en het zal nog uren duren voordat de eerste bootjes op het water verschijnen, na mijn jol natuurlijk.
Het is niet zo, dat dit de sfeer was van die rustige jaren zestig op het water. In die tijd was er namelijk beroepsvaart. Nu ook nog, maar alleen op het grote, doorgaande water van het Prinses Margrietkanaal waar je feitelijk niet meer mag zeilen. Nog in de zestiger jaren voeren overal vrachtscheepjes. Luxe motors, steilstevens, klippers en de bekende melkschuiten met hun ééncylinder dieselmotor die je van verre hoorde komen. Vanaf zes uur 's morgens werden op al die vaarten bruggen en sluizen voor de vrachtvaart bediend en werd er gevaren ook. Dat is echter voorbij. Het water is er nu voor de recreatie. Het is zo druk geworden met plezierjachten, dat de provincie Friesland diverse bruggen heeft laten veranderen in aquaducten, zodat het wegverkeer en de watersport elkaar niet meer in de weg zitten. Wie nu in alle stilte wil varen, kan heel vroeg, bijvoorbeeld voor zonsopkomst, met een westenwindje vertrekken van het dorpje Warns in de Zuidwesthoek en zonder enige belemmering dertig kilometer doorvaren tot aan Langweer. Pas dan verschijnt er weer een brug en die wordt geopend vanaf 9 uur 's morgens. Al die uren zal hij niemand ontmoeten en niemand vaart met hem mee. Hij of zij vaart daar als enige door dat wijde stille waterland.
Langzaam voortdrijvende op de Goëngarijpster Poelen hoorde ik pas goed hoeveel lawaai een autosnelweg maakt. Het geruis van de A-7 tussen Joure en Sneek is daar goed te horen, zodra het stil om je heen is. Dat beleef je gelukkig niet in de Zuidwesthoek. Daar zijn geen autosnelwegen, want waar zouden die heen moeten? Doelloosheid heeft een negatieve klank in onze actieve maatschappij. Doelloos wordt gezien als zinloos. Het is echter de kunst om met niets zinvol te leren leven. Zijn veel doelgerichte activiteiten achteraf gezien vaak niet een beetje zinloos?
