Heel normaal
4 augustus 2018
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog verdween het zeilende vrachtschip van de binnenwateren. In Friesland kwam daarmee ook een einde aan de traditie van hardzeilwedstrijden voor skûtsjes. Dankzij initiatieven van enkelen is er een nieuwe traditie opgebouwd, waarbij een Sintrale Kommisje Skûtsjesilen wedstrijden in Fryslân organiseert voor 14 skûtsjes die hun thuishaven hebben in dorpen en steden van deze provincie. Deze schepen werden voor die jaarlijkse reeks van wedstrijden zo snel mogelijk gemaakt. Ze werden zo licht, zo lang en zo glad als maar mogelijk is, want dat leidt tot een hogere snelheid. Sindsdien blijken ook skûtsjes kenterbaar te zijn. Toen ruim 50 jaar geleden het eerste wedstrijdskûtsje omsloeg, leidde dat tot veel discussie. Omslaan kwam bij de zeilende vrachtscheepjes immers niet voor.
Tegenwoordig is het geen punt van discussie meer. Deze schepen zijn met hun enorme tuigen zo weinig stabiel, dat omslaan erbij hoort. Spektakel trekt bovendien publiek. De schepen zijn zo goed mogelijk waterdicht gemaakt. Met behulp van een sleepbootje wordt een omgeslagen skûtsje vrij gemakkelijk weer overeind getrokken. Belangrijk is, dat bij dit spektakel bemanningsleden geen letsel oplopen. Je wint er natuurlijk ook geen wedstrijd mee. Je zou denken, dat de schipper omslaan kan voorkomen, door tijdig op te loeven en de schoten wat te vieren, maar dat blijkt bij een skûtsje onder helling heel moeilijk te zijn. Het roer komt bij sterke helling boven water en de zeilen liggen deels op het water. Met het roer kan je niets en schoten vieren leidt in die situatie niet tot minder druk. Zo'n schip slaat onder bepaalde helling varend, in een vlaag gewoon om. Langzaam, maar onvermijdelijk. Heel normaal dus, maar desondanks eigenlijk ongebruikelijk.
