Het Nieuwe kanaal
17 oktober 2018
Kanalen zijn er niet van nature. Ze moeten gegraven worden. Veel kanalen die wij op dit moment als een soort natuurverschijnsel accepteren, waren er 150 jaar geleden nog niet. In Leeuwarden werd in de 19e eeuw de oostelijke toegang over water via de Potmarge en Het Vliet voor grotere schepen veel te krap. Er moest een nieuw kanaal worden gegraven, dat daarom Het Nieuwe Kanaal is gaan heten. Aan het einde van de eeuw was het klaar. Het liep van de voormalige vestinggracht bij de gevangenis naar het oosten tot aan de Tynje die naar het zuiden, naar Warga en Wartena, gaat. Op de foto zeilt de overnaadse boeier 'Stavo' in het jaar 1896 door het pas geopende kanaal. De walkanten zijn klaar, maar de Emmakade met de grote herenhuizen zoals we die nu kennen, moest nog aangelegd worden. Die boeier is op zich wat bijzonders.
Het schip zou omstreeks 1775 zijn gebouwd en is meer dan honderd jaar in het bezit geweest van de familie Van Eysinga. De laatste Van Eysinga die met de boeier voer, bleef kinderloos en besloot daarom op het einde van z'n leven dat het schip gesloopt moest worden. Hij kon de gedachte niet verdragen dat dit schip in vreemde handen over zou gaan. Het vonnis werd uitgevoerd in 1923 op scheepswerf De Roos op Kleijenburg te Leeuwarden, tegenover Schilkampen. Dit tot ontzetting van de zetschipper Tjerk Voordewind, die 43 jaren voor de boeier had gezorgd. Jaren later bezong Hendrik Voordewind, de zoon van Tjerk, de bijzondere eigenschappen van dit schip, maar Hendrik was nostalgisch aangelegd en interpreteerde de feiten op zijn manier. De foto is te zien als symbolisch voor die tijd. Het oude, houten zeilschip vaart uit, maar de welvaart langs het nieuwe kanaal met ijzeren schepen met motoren zou juist komen.
