Mooi Friesland?
19 augustus 2021
In de vijftiger en zestiger jaren waren in Friesland ansichtkaarten populair met een foto van het platteland, met als toelichting de cursief gezette woorden Mooi Friesland. Deze ansichtkaarten bekijk je ook nu nog met sympathie, althans als je houdt van dat landschap, maar je weet dat zo'n foto niet meer de werkelijkheid weergeeft. Het landschap is in ruim een halve eeuw tijd grondig veranderd. Gewoon door de ontwikkeling in de maatschappij, de aanleg van autosnelwegen, het in gebruik nemen van het Prinses Margrietkanaal als grootscheepsvaarwater, de modernisering van de landbouw en het aanplanten van bomen, waardoor de weidsheid van het landschap dreigt te verdwijnen. De windturbines die de horizon vervuilen, worden tot dusverre vooral bij het IJsselmeer gepositioneerd, wat esthetisch natuurlijk ook bedenkelijk is, maar het is de vraag of het daarbij blijft. Tegelijkertijd worden toeristen naar Friesland gelokt, om economische redenen waar natuurlijk weinig mee mis is, waarbij recente landschapsfoto's worden gebruikt om duidelijk te maken dat dit 'de mooiste provincie' van Nederland is. En inderdaad is het mogelijk foto's te maken van Friesland alsof de tijd heeft stilgestaan. Met de fotograaf mag je mee gluren door een kiertje naar een fraai detail waarbij de omgeving buiten beschouwing blijft.
Selectieve schoonheid. Maar dat was met die uitnodigende ansichtkaarten natuurlijk niet anders. Ook die fotografen selecteerden een plaatje, een compositie, en brachten die zo gunstig mogelijk in beeld. Ook toen werd niet de volle werkelijkheid getoond, dat blijft onmogelijk, maar koos men voor een romantische 'heile Welt' als op bovenstaande foto. Een skûtsje dat in de slappe zomermaanden geen vracht heeft en waarvan de schipper na een zeiltochtje bij weinig wind even aanlegt in een sloot bij een weiland. Het zwartbont vee in de wei, kortom, een vredig tafereeltje dat niet laat zien dat de economische situatie in de vijftiger jaren voor boeren en schippers in Friesland allesbehalve rooskleurig was. We zitten in onze vrijetijd echter niet te wachten op allerlei onoplosbare problemen. Voor toeristen is het esthetische, het genieten, van belang en voor Friesland bleek die genietende toerist enkele decennia later van levensbelang te zijn geworden.
