Postbezorging
14 december 2019
Op Schokland mochten na de ontruiming van 1859 slechts drie gezinnen van rijksambtenaren wonen, maar op Urk lag dat anders. Urk was belangrijker en veiliger in de ogen van de overheid. De Urkers woonden op een hoge keileembult in zee, allen bij elkaar op een kluitje, want het lager gelegen gebied buiten de Bult kon bij storm onder water komen te staan. Toch kende Urk in 1850 al 1200 inwoners. Over het algemeen ondernemende lieden die zich bezig hielden met visserij en het boerenbedrijf. In 1930 was het inwoneraantal al meer dan verdubbeld. Toen verbleven er op Urk 3000 mensen. Te veel om allemaal veilig op de Bult bij de vuurtoren een woning te hebben. De Bult was in die jaren gewoon overbevolkt. Urk breidde zich dus uit over het lager gelegen deel van het eiland. Op dit moment, na de inpoldering, kent Urk meer dan 20.000 inwoners. Het is de jongste gemeente van Nederland, want de Urkers hebben nog steeds relatief grote gezinnen. In de tijd dat Urk nog een eiland was, dus tot 1940, was het tijdens strenge winters moeilijk om zovele monden te voeden en het maatschappelijk leven draaglijk te houden. Alles moest immers over het water aangevoerd worden.
Toen het oostelijk deel van de Zuiderzee in februari-maart 1924 dichtgevroren bleef, ontstond er al snel een noodtoestand. Urkers trokken dat jaar diverse keren over het ijs naar Kampen om voedsel op te halen en tegelijkertijd de post mee te nemen. De kortste weg ging voor hen van Urk over het ijs naar Schokland, twaalf kilometer, en vervolgens van Schokland naar het Kampereiland, tien kilometer. Het kerkje op Ens kon in noodgevallen gebruikt worden als schuilkerk, als het onmogelijk was de tocht in één dag heen en weer te volbrengen. Op de foto wordt de post voor Urk vanuit Kampen aangevoerd met transportfietsen en met een vrachtslee. De brieven en pakjes worden verderop naar een ijsvlet gebracht dat de Urkers over het ijs meesleepten. Het is maart 1924. Het begint al te dooien, maar het ijs is nog lang niet weg. Die winter werden vanuit Urk meerdere van dit soort 'bloedtochten' ondernomen, die overigens niet zonder risico waren. Dat jaar verdwaalde een groep die post ophaalde op de terugweg naar Urk met het ijsvlet vanwege het slechte zicht. Gelukkig kwamen ze uiteindelijk wel aan, maar je loopt in de mist het eiland zomaar voorbij en daarna moet je nog een stuk.....
