Ramscheepje?
20 december 2021
In die 19e eeuw liet ook de Koninklijke Marine Nederland enige ramschepen bouwen. Zwaar gepantserde schepen die gebouwd waren om een vijandelijk schip dwarsscheeps te rammen en lek te stoten. Ze waren direct herkenbaar aan de voorsteven waarmee geramd werd. Die had geen overhang, maar hing naar achteren, een negatieve overhang, zoals nu mode is bij dure motorjachten. Op en vooral onder de waterlijn stak de steven verder naar voren om daarmee de tegenstander onder water te kunnen raken. Met de ver vooruitstekende ramsteven werd de tegenstander tot zinken gebracht. Dat alles klinkt niet vriendelijk en is daarom helemaal niet van toepassing op het beurtscheepje op de foto. Dat valt op met die ramsteven, waar andere ijzeren beurtscheepjes een rechte steven hebben. Ik denk dat de ontwerper het gewoon mooi vond dit motorscheepje van zo'n opvallende voorsteven te voorzien. Deze 'Anna Maria' was niet de enige beurtvaarder met een ramsteven. Ook de 'Industrie II' was zo ontworpen. Het waren 'oliebootjes' van de oliefabriek van Twijnstra bij Akkrum.
Ulbe Twijnstra dreef een oliemolen aan de Boorn in Akkrum en kocht in 1887 de wind-oliemolen aan de Polsloot ten zuiden van het dorp. Daar ontwikkelde hij in korte tijd een stoomfabriek voor oliekoeken, voor veevoer. Hij kocht noten en zaden in, sloeg ze op in een grote silo en vermaalde ze tot olie. Van de olie werden koeken gemaakt die weer vermalen werden tot krachtvoer voor het vee. Ten zuiden van Akkrum verrees naast de fabriek en het kantoor een grote betonnen silo die van verre te herkennen was Twijnstra's veevoerfabriek ontwikkelde zich tot een van de grootste veevoerfabrieken van Nederland, mede door fusering in de 20e eeuw met Unilever en met Calvé-Delft. In 1999 werd UTD (Ulbe Twijnstra Delfia) onderdeel van de veevoederindustrie Hendrix in Boxmeer. Een paar jaren later werd de fabriek in Akkrum in verband met concentratie van het productieproces afgebroken. Maar hoe is het de ramscheepjes van Twijnstra vergaan? Dat waren opvallende beurtscheepjes waarmee het veevoer over het water naar klanten werd vervoerd. De foto is gemaakt eind jaren dertig, toen het bedrijf ook al vele vrachtauto's had aangeschaft om de zakken voer te distribueren. Veel van de fraaie ijzeren beurtscheepjes uit die tijd zijn gesloopt. Enkele zijn verbouwd tot plezierscheepje en ook zijn er enkele gerestaureerd in de oorspronkelijke staat. Van de ramscheepjes van Twijnstra weet ik alleen dat er een verbouwd is tot rondvaartboot en trots met zijn ramsteven vooruit met toeristen door Amsterdam vaart, zolang dat om milieuredenen tenminste is toegestaan.
