Stânfries
10 december 2019
De rederij Stânfries in Leeuwarden dreef van 1910 tot 1954 een beurtdienst tussen Friesland en Holland. De fraaie beurtschepen hadden een plek langs de Willemskade tussen de Beursbrug en de Verlaatsbrug. In het midden was de Prins Hendrikbrug, waar de woning van advocaat Mr. Mindert Hepkema lag. De schepen van de Stânfries voeren voor zijn woning Willemskade 12 langs en in de winter van 1929 kon de advocaat bij zijn huis prachtige foto's maken van schepen, zoals hier van de stoombeurt Stânfries III, die zo te zien slechts met moeite door het ijs komt. Na de Tweede Wereldoorlog zijn de stoommachines van deze schepen vervangen door scheepsdiesels. Bovendien ging de rederij Stânfries in 1948 samenwerken met de rederijen Van den Boom en Van der Schuyt om beter te kunnen concurreren met het vervoer over de weg.
De beurtschepen voeren vanaf dat moment met een blauw-gele band om de schoorsteen en de naam SBS (Van der Schuit, Van den Boom, Stânfries). Later liet deze firma ook vrachtwagens rijden. In de jaren vijftig mocht ik als geïnteresseerd jongetje eens een stuk meevaren met zo'n schip, van de Willemskade naar de Tweede Kanaalsbrug over het Nieuwe Kanaal, wat voor mij een belevenis was. In de jaren zestig zijn deze schepen stilletjes verdwenen. Van de 26 beurtschepen van de SBS werd in het jaar 2000 de 36 meter lange Stânfries X in deplorabele staat teruggevonden in de Kalkhaven te Leeuwarden. De Friesland Bank kocht dit schip, dat Lenie was gedoopt, van de vader van zeehondenmoeder Lenie 't Hart uit Pieterburen en wilde het laten restaureren. De tekeningen van het schip waren helaas verloren gegaan. Er bestond alleen nog een schaalmodel en een foto van het schip varende op het IJsselmeer. Desondanks is het schip prachtig gerestaureerd. In het ruim van het schip is een permanente tentoonstelling over de rederij ingericht. De stoommachine is niet hersteld. De Stânfries X wordt nu voortgestuwd door een sterke scheepsdiesel, wat het beheer van het schip veel eenvoudiger maakt.
