Vrachtschip
22 mei 2019
Op dit moment worden de skûtsjes van de Sintrale Kommisje Skûtsjesilen (SKS) in Friesland klaargemaakt voor het nieuwe wedstrijdseizoen. Honderd jaar geleden werden deze scheepjes gebouwd als vrachtschip en gebruikt voor bulkvervoer. Voor het transport van bijvoorbeeld (terp)aarde, mest, turf, aardappelen of hooi. Tegenwoordig is de oude traditie van hardzeilerijen tijdens dorpsfeesten, georganiseerd door plaatselijke kasteleins tijdens de jaarlijkse kermis in de zomer vervangen door twee weken wedstrijdzeilen bij die dorpen aan het water die een 'eigen' skûtsje bezitten. Nou ja, 'bezitten', zo begon het weliswaar na de oorlog, maar tegenwoordig zijn die schepen zo kostbaar in onderhoud, dat er flink wat geld bij moet en de nieuwe geldschieters willen ook wat te zeggen hebben. Een dorp kan de kosten niet meer met wat collectes bijeen brengen. Die kosten zijn helemaal uit de hand gelopen, omdat er bij de wedstrijd gewonnen moet worden. Winnen hoort natuurlijk bij wedstrijdzeilen, maar verliezen ook. Uiteindelijk is er maar één winnaar en zijn er dertien verliezers. Winnen voelt goed, verliezen niet en dus wordt er ieder jaar gewerkt aan de schepen om ze sneller te maken en wordt op het water getraind om met een ingespeeld team aan de wedstrijd te kunnen beginnen. Allemaal prima natuurlijk, het hoort bij onze tijd.
Het enige dat is gaan wringen, is dat verhaal over de geschiedenis, over die zeilende vrachtscheepjes met modder, mest of turf. Over die eenvoudige scheepjes met al hun vaartechnische beperkingen, die nu echter veranderd zijn in racemachines. Op de foto is het onderwaterschip van het skûtsje van Drachten, De Twee gebroeders, bij de firma Mast onderhanden genomen. Van de geklonken naden en de deuken en bulten in het ijzer die het schip had, is niets meer te zien, dankzij vakkundig wegwerken met epoxyplamuur en epoxycoatings. De schippers van weleer zouden ook stomverbaasd zijn dat een skûtsje tegenwoordig als een roeiboot, liggend op de kop, geschilderd wordt. Vroeger kroop de jongste knecht met de teerkwast onder het schip. De enige overeenkomst met moderne vrachtschepen is, dat ook deze tegenwoordig onder water glad zijn, want aangroei kost energie, dus tijd en geld.
