Windschepen vereeuwigd
6 november 2019
Toen in de dertiger jaren duidelijk werd dat de grote windschepen, de snelle viermast klippers, spoedig zouden verdwijnen van de wereldzeeën, probeerden enige idealisten de pracht van deze schepen vast te leggen op foto en film. Dan zou tenminste een beeld van die roemrijke periode van de zeilende grote vaart behouden blijven. Het meest bekend werd de Australiër Alan Villiers, een zeeman die vanwege een ongeluk aan boord nieuw werk vond als journalist, fotograaf en filmer aan boord van de grote dwarsgetuigde viermastbarken. In 1928 voer hij mee op de Herzogin Cecilie , in die tijd één van de schepen uit de vloot van de Finse reder Gustaf Erikson. Een Kaap Hoornschip voor de graanvaart op Australië waar de Nederlander Leclercq begin jaren dertig op voer en het boek 'Wind in de zeilen' over schreef. Villiers meende, dat een film een veel krachtiger medium was dan een boek met foto's. Hij trof een jonge, idealistische filmer, Ronald Walker (zie foto), die graag met hem een tocht wilde filmen op de driemaster Grace Harwar, een kleiner schip uit de Erikson vloot. Dat overleefde de filmer niet.
Leclercq schrijft, dat de Grace Harwar volgens zeelieden een ongeluksschip was. Toen het van stapel liep, raakte een knecht van de werf onder het schip en overleed. Zo'n schip eiste volgens de traditie iedere reis een slachtoffer, wat ook ongeveer het geval bleek te zijn. Villiers werd daarom gewaarschuwd, toen hij met zijn filmer aanmonsterde en toeval of niet, toen de filmoperator aan het werk was op de ondermarsra, schoot een val los en stortte een stalen bovenmarsra naar beneden, waarna Villiers geen vriend meer had. De film is er uiteindelijk nog wel gekomen. Die film kreeg onder officieren van Eriksons vloot geen goed onthaal vanwege de liefdesgeschiedenis die er ingelast was voor het grote publiek. Dat wil niet zeggen dat de filmbeelden voor onze generatie niet belangrijk zouden zijn. Leclercq beschrijft zonder het werk op de windschepen te verheerlijken hoe er op de toen verouderde zeilvloot, varende met te weinig bemanning, een band groeide tussen mens en schip.
