De Steekhengst: een vergeten scheepstype
Auteur Peter Hamer. Jaarboek 2011, een uitgave van de Vrienden van het Museum Vlaardingen
De Vereniging Vrienden van het Visserij Museum Vlaardingen is in 1988 opgericht om het museum op diverse gebieden bij te staan. Elk jaar wordt een Jaarboek uitgegeven onder de naam NETwerk, met daarin diverse interessante artikelen over museum en visserij. In 2011 verscheen van de hand van Peter Hamer een uitgebreid artikel over de Steekhengst. Wij hebben van de Vrienden toestemming gekregen om dit artikel hier volledig te plaatsen.
Eind oktober 2008 werd, dankzij een subsidie van het Prins Bernhard Cultuurfonds, een klein houten wrak met de naam 'Boreas' geborgen uit het modderige water van een sloot in Kortenhoef (Utrecht), Het had daar al een aantal jaren liggen verkommeren. De roef en het voordek waren ingezakt; riet en struiken groeiden in de nu open romp. Over dit type schip bestond maar heel weinig informatie. Het werd wel herkend als bijzonder: het zou gaan om de laatste overgebleven steekhengst. Het was begin 1980 met schade te koop gelegd bij de plaatselijke botterwerf van Piet Dekker in Kortenhoef. De verkoop vlotte echter niet en reparatie was commercieel niet aantrekkelijk vanwege de bescheiden afmeting: ruim 9 meter lang, 3 meter breed en 90 centimeter diep, Vooral dat laatste maakte het moeilijk er een, naar moderne maatstaven, comfortabel jachtje van te maken. Zo raakte het scheepje stilaan buiten beeld en rotte het de daaropvolgende jaren weg in het veen. Tot het najaar van 2007.
De Steekhengst
De term steekhengst is in de literatuur alleen terug te vinden bij Schutten, als een verdwenen scheepstype. Omdat deze schepen volgens Schutten gebruikt werden in de zalmvisserij op de Brielse Maas werd her visserijregister geraadpleegd. Dat register vermeldt geen steekhengsten. De centrale registratie van vissersschepen dateert pas van na de invoering van de Visserijwet in 1911 en de gemeentelijke registratie van voor die tijd is in de meeste vissershavens niet bewaard gebleven. Andere bronnen moeten worden gezocht. De enige andere vermelding van de samenstelling van de vissersvloot is te vinden in de verslagen van het College voor de Zeevisscherijen. Volgens deze verslagen waren in Den Briel in het begin van de twintigste eeuw geen vissersschepen geregistreerd. Daarentegen worden van 1899 tot 1903 wel vier steekhengsten en van 1903 tot 1911 twee zalmsteekhengsten vermeld, met als thuishaven Zwartewaal. Deze verslagen geven na 1911 geen vlootsamenstelling meer in verband met de invoering van de centrale registratie.
In NETwerk, het jaarboek van het museum Vlaardingen: De Steekhengst - Een vergeten scheepstype