Agonisma (ex-Bencor, ex-Waterhoentje)

Pas in 1908 staat zij vermeld in de bewaard gebleven deelnemerslijst van de Zeilvereeniging `Sneek'; eigenaar is dan A.N. den Ouden uit Bolnes. Van Waning vermeldt in bovengenoemd boek dat deze de boeier van 1906 tot 1912 in bezit had. In 1909 komt Den Ouden opnieuw naar Friesland om deel te nemen aan de Sneeker Hardzeildag. Waarschijnlijk is de oude foto, die in de verzameling van het Fries Scheepvaart Museum bewaard wordt, tijdens een van deze hard-zeildagen gemaakt. Het zeilnummer 1 OB zal ons nog helpen bij de ontrafeling van de verdere historie. Het gedenkboek' van de Koninklijke Roei- en Zeilvereeniging 'De Maas' vermeldt eveneens de actieve deelname van Den Ouden aan wedstrijden van die vereniging in het eerste decennium van de twintigste eeuw.

Enkele jaren later komt de "Agonisma" nogmaals in twee opeenvolgende jaren uit op de Sneeker Hardzeildag, namelijk in 1912 en 1913. Eigenaar is dan Joh. M.C. Kievits uit Dordrecht.
Daarna volgen enige snelle eigenaarswisselingen. Een jaar later blijkt Kievits de "Agonisma" te hebben verkocht aan B. Bernhard te Amsterdam. Deze neemt in 1914 deel aan een wedstrijd van de Roei- en Zeilvereeniging `Hollandia' op het Braassemermeer, waar blijkens de bewaard gebleven deelnemerslijst verder nog aan de start verschenen de boeiers "Noordster" van E.H. Crone uit Amsterdam, "Davine" van P.M.A. Bogaert uit Heemstede en de tweede door Smit gebouwde boeier, "Kampioen" van de Marine Jachtclub uit Hellevoetsluis.

Reeds het volgende jaar verkocht Bernhard de boeier aan B.J.M. Bothe te Amsterdam, die hem de naam "Bencor" gaf. Dat we hier met dezelfde boeier te doen hebben, is reeds aangetoond aan de hand van een mededeling in het verslag van een wedstrijd van de WSV "Westend". Bothe komt met "Bencor" in 1915 uit in dezelfde serie wedstrijden op het Braasse­mermeer van de RZV `Hollandia' als Bernhard een jaar eerder. Tegenstanders zijn nu de Jouster boeier "Friso" van Walbeek en Van Brakel uit Dordrecht ("Semper Idem") en opnieuw de Smit-boeier "Kampioen" van de KMJC. Ook in 1916 is Bothe zeer actief in wedstrijden; het tijdschrift "De Watersport" vermeldt zijn deelname aan (opnieuw) `Hollandia', 'De Kaag' , de 'Nieuwe Meer', de Zaanlandsche ZV en zelfs aan de Sneeker Hardzeildag, waarbij "Bencor" (zeilnr 1 OB) het moet opnemen tegen de gerenommeerde Friese boeiers "Njord" (5 OB) van Boltjes, "Constanter" (6 OB) van Halbertsma en "Albatros" (7 OB) van Bokma.

Reactie van Wim Zonneveld (27-04-2022)

In Nederlandsche Sport 19-05-1917 staat het volgende bericht: De Boeier Bencor ex Agonisma is door de eigenaar Bern. J.M. Bothe verkocht aan den Heer A.E. Kiderlen en verdoopt tot 't Dolfijntje. ((A.E.K.: Directeur van Technisch Bureau Kiderlen in Amsterdam).

Deelnemerslijsten van de Watersportvereeniging 'De Kaag'

Bewaard gebleven deelnemerslijsten van de Watersportvereeniging 'De Kaag' uit 1918 en 1920 vermelden onze boeier nu onder de naam "Waterhoentje"; in 1918 is de eigenaar R. de Wilde F.Gzn te Leiden, in 1920 G.H. Kaars Sijpesteijn te Heemstede.

G.H. Kaars Sijpesteijn te Heemstede staat ook nog als eigenaar genoteerd in het Nederlandsch Jachtregister van 1924-25 (Bijlage B nr 85): "Waterhoentje", 7,70 bij 3,00 meter, wedstrijdmaat WM = 7,7, bouwer Smit Slikkerveer 1909; we zagen al dat dit bouwjaar niet juist kan zijn. Na 1925 is geen informatie over deze boeier meer beschikbaar.

'Agonisma' - Stalen Boeier

In het overzicht "Niet meer bestaande boeiers, gedocumenteerd in de jaren-50" lezen we:

Opgave Petrejus
Lloyds 1899, Jaarboek de Maas 1910, Gedenkboek 50 jaar
Bouwer Joh.Smit, Slikkerveer tevens eigenaar.
1906 A.N. den Ouden, Rotterdam, 1910 A.N. den Ouden, Bolnes, 1912
J.M.C. Kievits, Dordrecht wedstrijd Hollandia 1914, 1919 kap. B.Bernhard, Amsterdam (Breewijd?, OE 1922/75 OA klasse W.M. 11.6) (zie ook Mary Jane) (zie ook Maaslust)

Jaarboekjes Sneeker ZeilClub
Wedstrijden:
1908 en 1909 Agonisma van A. van den Ouden, Bolnes, 1913 Agonisma van J. Kievits, Dordrecht.
Watersport 1912 blz. 159 en blz. 175
Wedstrijden Zaanl. Zeil. Ver. augustus 1912, de prijs in de klasse ronde- en platbodemjachten W.M. 7.5-9.5 Agonisma van J .C. Kievits, Dordrecht.

Ons Element 1922/248
De Breewijd van Bernhard is naar Engeland verkocht

In de fotoverzameling van Jacob Olie viel mijn oog op de twee onderstaande foto’s van een witte boeier met een “tjotter” roer uit 1902. Opvallend zijn de rakbanden waarmee het zeil aan de mast is bevestigd. In het boek van Vermeer kwam ik de boeier Agonisma (Bencor) tegen. Ook deze witte boeier heeft een “ tjotter” roer en bij het inzoomen op de rakbanden zijn de zelfde ringen te zien als op de foto van Olie. Op het verhaal van Vermeer na, weet ik weinig van de Agonisma maar zouden deze foto’s van deze boeier kunnen zijn?

Mooie ontdekking! Ik twijfel niet. Ik zie een ijzeren boeier aan de steiger liggen van ongeveer dezelfde maat als op de foto in het boek van Vermeer. Inderdaad opvallend die hoepels rond de mast. Niet alleen het tjotterroer maar ook de kop is op beide foto's hetzelfde net dat knobbeltje aan de voorkant. Valt verder op dat het schip slechts een enkele plaat als voorsteven heeft en op de zeilende foto ook een beetje een aparte (ijzeren) roef. Niet zo'n prachtige Friese zeeg en ronde hoeken aan de kuipzijde. Helaas valt die weg op de aangemeerde foto achter het zwaard.
Klopt natuurlijk ook dat het schip begin 20e eeuw in Hollandse handen was en ook in Amsterdam lag.
Kortom een hele mooie aanvulling van het dossier rondom dit schip maar de grote vraag is natuurlijk: waar is ie gebleven??