De Verrassing

Zijn vader bouwde zijn eerste houten Lemmerhengst in 1902. Nu is het de beurt aan Remy. Hij gebruikt staal voor zijn Lemmerhengst. Wanneer je Hulst eenmaal voorbij bent, verschijnen er namen op de ANWB wegwijzers, die je kent uit de geschiedenis van het Zeeuwse visserschip: Paal, Kruispolderhaven en Walsoorden. In het laatste dorp, bijeengehouden door de Walsoordensestraat, moeten we zijn. Daar is, verscholen achter de dikke zeedijk, de handelsonderneming 'Moed en Trouw' gevestigd. Vrij vertaald, de werf van Remy Verras.
De werf is gemakkelijk te vinden. Tenminste, wanneer je niet naar een echte werf zoekt met een helling en de nodige schepen voor de wal. Nee, om Remy Verras te vinden, hoef je slechts de huisjes binnen te kijken en te stoppen voor het pand waar een prachtig houten model van een Lemmerhengst voor het raam staat. Remy, een gezellige kleine baas met de donker behaarde kop van een echte Zeeuw, is al druk in de weer. Er staat hem de tewaterlating van zijn tweede Lemmerhengst te wachten en dat gaat hem zichtbaar niet in zijn koude kleren zitten.
De werf van Verras bestaat volgend jaar 110 jaar. Is een bedrijf dat in 1867 is opgericht door overgrootvader Pieter Verras, die er voornamelijk hoogaarsen en hengsten bouwde, maar zich ook wel met andere typisch Zeeuwse schepen bezighield. Pieter Verras was in de leer geweest bij De Klerk uit Kruispolder. Later zijn er op de werf van Verras ook Lemmeraken gebouwd en Lemmerhengsten. Onder meer door de vader van Remy Verras, die tot 1945 actief bleef bouwen. Allés in onvervalst eikehout.
Na de oorlog heeft er een tijd de klad gezeten in de werf van Verras. Als vissersschip hadden hoogaars en hengst afgedaan en als jacht kwamen deze typen nog nauwelijks in aanmerking, zo vlak na de oorlog. De langzaam maar zeker groeiende belangstelling voor ronde en platbodem jachten heeft echter ook de typisch Zeeuwse schepen uit de vergetelheid ontrukt. Niet dat de hoogaars en hengst in populariteit al kunnen wedijveren met schouwen, grundels en Lemmeraken, maar er komen toch steeds meer mensen die zo'n echte Zeeuw wel zien zitten. En niet ten onrechte.,
Na een aantal jaren als expert/taxateur te hebben gewerkt, is Remy dan ook weer aan de slag gegaan op de werf. Niet langer in hout, maar in staal. Hij zette een hoogaars op (nog altijd zijn privévaartuig, waarvan met name mevrouw Verras voor geen geld ter wereld afstand wil doen) en hij maakte een ontwerp voor een Lemmerhengst.
De werf was toen nog altijd gevestigd in het dorpje Paal, waar de oude Pieter een honderd jaar tevoren was begonnen. Daar moest de werf echter verdwijnen in verband met reconstructiewerkzaamheden aan de dijk. Werkzaamheden die nog altijd niet zijn begonnen, zodat het zonde is dat Verras te vroeg uit zijn oorspronkelijke behuizing is gejaagd.

`Vorig jaar heb ik mijn eerste Lemmer-hengst hier gebouwd', zegt Remy, terwijl wij in de met het huis één geheel vormende loods staan. 'Kijk, ik heb stukken uit de muurwand weerszijden van de deur moeten hakken om het schip naar buiten te kunnen brengen. Hij past hier ook maar precies in. Eerder bouwden we in de werkplaats aan de andere kant van het huis een elf meter hoogaars.. Dat was wel een probleem, want die ruimte is nogal laag, zodat we plat op het dek liggend de zaak moesten afwerken'.
Op de vloer ligt een zware stalen balk waarop de eerste delen van een kielbalk zijn bevestigd. 'Dat is de volgende Lemmerhengst', vertelde Remy, 'buiten liggen de stevenbalken ervan al klaar'. Het wordt Remy's derde en zeker niet laatste Lemmerhengst en daar is hij trots op. Tenslotte is hij de enige die dit type vissersschip nog bouwt.

De Lemmerhengst

De Lemmerhengst is een jong type schip. In 1899 bouwde De Klerk in Kruispolder de eerste,- uiteraard hokten Lemmerhengst. Het type ontstond op dezelfde wijze als de Lemmerhoogaars. Zowel de hoogaars- als hengstschippers merkten bij het halen van mosselzaad uit de Waddenzee, dat zij geladen duidelijk de mindere waren van de schippers uit Bruinisse die met Lemmeraken voeren. Op de heenweg konden de hoogaarsen en hengsten de Lemmeraken goed bijbenen, maar wanneer de schepen diep geladen lagen dan won de aak het met gemak. Wat betekende dat de Bruinisser vissers altijd eerder terug waren en dus een hogere prijs voor hun mosselzaad maakten. Door nu achter de hoogaars en hengst de kont van de Lemmeraak te maken, werd dit probleem-opgelost. De schepen behielden hun specifieke voordelen en wonnen aan snelheid.
De voordelen van hengst en hoogaars ten opzichte van de Lemmeraak zijn het gemakkelijk droogvallen, doordat de Zeeuwse schepen een plat vlak hebben, en het niet overnemen van water. Het laatste is te danken aan de vorm van het voorschip. Hengst en hoogaars worden betiteld als droge schepen, waarop ook de fokkenist zijn werk kan doen zonder voortdurend ladingen buiswater over zich uitgestort te krijgen.
Zeer vroeg in deze eeuw werden op de werf van Verras ook al eikenhouten Lemmerhengsten gebouwd. Het type verdween, net als de andere Oud Hollandse visserschepen, toen de motor opgang maakte. Die motoren vergden schepen met een scherpe voorsteven. De kottermodellen. Rond het midden van de jaren twintig werd de laatste Lemmerhengst gebouwd.
Remy Verras heeft uit een zeker idealisme zijn stalen Lemmerhengst ontworpen en gebouwd. Hij wilde dit type behouden voor het nageslacht. Vond het zonde dat dit in zijn ogen zo fraaie schip alleen maar geschiedenis zou worden. De eigenaar van de `Lemmerhengst', zoals Remy's tweede Lemmerhengst is genoemd, is het met Remy eens. En hij is stellig niet de enige.