Scheepswerf Moed en Trouw - P. Verras Paal/Walsoorden

Visserijteken "Gra"

De verhuizende schippers namen hun scheepsteken "Gra" mee naar de Paal. Dit had tot gevolg dat de Paal nooit een eigen teken kreeg. De ontwikkeling van de scheepvaart en de visserij op het eind van de negentiende eeuw betekent meer dan alleen maar enkele schepen die vanaf dat moment vanuit de Paal zee kiezen, in plaats vanuit de Graauwse Kaai. Op het eind van de 19e eeuw en in het begin van de twintigste eeuw vinden we in Paal zeker vier bedrijven die te maken hebben met de bouw en reparatie van schepen. De werf van Pieter Verras neemt hierbij zeker de voornaamste plaats in.

Scheepsbouwgeslacht Verras

Pieter Verras is in het jaar 1823, waarschijnlijk te Stoppeldijk, geboren. Als beroep kiest hij het yak van scheepstimmerman. In het jaar 1867 passeert een akte bij de notaris en Pieter Verras is werfeigenaar te Paal. Naast veel reparatiewerk bouwt hij ook nieuwe houten schepen waaronder hengsten, lemmerhengsten en hoogaarsen.

Jan Verras een der zoons van Pieter Verras, volgt zijn vader op als werf'beheerder en is tevens herbergier. Onder zijn deskundige leiding lopen op de werf meer dan honderd houten schepen van stapel. Hij bouwde vooral hoogaarsen, lemmerhengsten en hengsten. Maar ook andere typen zoals schouwen, lemsteraken en botters.

Petrus Verras werd geboren in 1891 en volgt zijn illustere vader op die in 1934 is overleden. Een tijdlang werkt hij samen met zijn broer Josephus, die rond 1950 naar Koewacht vertrekt. Hij bouwt, evenals zijn vader en grootvader, volledig "in 't hout". Minstens dertig schepen van zijn hand verlaten de werf. Het waren meest hengsten en lemmerhengsten. J. van Beylen schrijft in een van zijn boeken "Het typische van de hengst is, dat dit schip alleen maar in Zeeuws Vlaanderen werd gebouwd. Voornamelijk bij De Klerk te Kruispolder en bij Verras te Paal.

Julien Verras was de oudste zoon van Petrus. Hij is de laatste beheerder van de werf "Moed en Trouw" te Paal. Hij werkte tesamen met zijn beide broers Remy en Philbert, met zijn beide zoons Piet en Adri en enkele werklieden. Tot het jaar 1970 was het bedrijf vrij succesvol in de scheepsbouw. In dat jaar werden echter de scheepshellingen en het woonhuis van Remy Verras onteigend. Tot die tijd werden er vooral stalen schepen gebouwd, veelal volgens de tekeningen van Remy Verras.

Remy Verras kocht, na de onteigening van zijn woonhuis en de bedrijfsgebouwen, een huis met pakhuizen te Walsoorden. Hij tracht een nieuw scheepsbouwbedrijf op te zetten, hetgeen lukt. Er worden weer jachten gebouwd naar tekening en ontwerp van Remy Verras. Een fraai voorbeeld hiervan is de "Geertrui", een hoogaars rond 1937 voor de Noordzeevisserij gebouwd en nog steeds varend op de Nederlandse wateren. Ook tracht hij aan de hand van bestaande modellen die zaak op te meten en in tekening te brengen. Een voorbeeld hiervan is de GRA41, gebouwd door Petrus Verras en te bewonderen in het museum van Zierikzee. Remy bouwde verschillende stalen hoogaarsen, lemmerhengsten, schouwen, waaronder de typische Philippinse schouw.

Lijst nieuw gemaakte vaartuigen op Werf Moed en Trouw in Paal 1888-1924 (Bron Boek De Hengst - Jules van Beylen)

Spiegel der Zeilvaart van augustus 1985: Vijf generaties Verras

In de Spiegel der Zeilvaart van augustus 1985 is het artikel 'Vijf generaties Verras' verschenen van de hand van P.J. Scheerders.
Verras is een bekende naam in de wereld van de traditionele scheepsbouw. Een naam die staat voor kwaliteit en gevoel voor originaliteit. Er wordt gestreefd naar een goed product, hum vakmanschap is de garantie ervoor. Deze vijf generaties scheepsbouwers zorgden en zorgen ervoor, dat de Paal én Zeeuws Vlaanderen én Verras een bekende en gewaardeerde klank zullen behouden in de kringen van vissers, schippers en liefhebbers van de traditionele zeilvaart.

Consent voorjaar 2019 nummer 35: De vroegere werf Moed en Trouw

Vaktijdschrift Consent

Met ingang van 1 januari 2011 is een er nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen drie organisaties voor het vaktijdschrift CONSENT tot stand gekomen. De Consent-redactie bestaat uit een grote groep deskundigen, o.a. een maritieme publicist, graficus, scheepsbouwer, gereedschapshistoricus, tot aan medewerkers van o.a. het Zeeuws Archief, Vereniging Zeeuwse Musea, het Nationaal Maritiem Museum Antwerpen en de Provincie Oost-Vlaanderen. In Consent worden regelmatig artikelen geplaatst , die handelen over schepen die staan ingeschreven in het Stamboek. Van de redactie van Consent hebben we toestemming gekregen om deze artikelen op onze website te publiceren.

De vroegere werf Moed en Trouw

In 1830 kregen vissers en vrachtvaarders van Graauw, Zeeuws-Vlaanderen, wegens een steeds verzandende haven toestemming naar Paal te verhuizen. Daar was een diepere geul met een walkant waaraan gemeerd, geladen en gelost kon worden. Een simpele bedoening toen, nog steeds slibrijk, een paar palen - en nog geen kade - vormden de enige aanlegmogelijkheid tegen een wat hoger gelegen oever. Een kade werd er pas in 1865 gebouwd.
Een eeuw eerder trokken leden van de familie Verhaas van Oost-Vlaanderen naar Zeeuws-Vlaanderen. Ene Francises Verhaas deed in 1799 in de gemeente Hontenisse aangifte van de geboorte van zijn zoon Jan Francies. De familienaam werd ingeschreven als Veras, bij volgende geslachten werd dat genoteerd als Verras. Jan Francies overleed in 1842, 43 jaar oud en scheepstimmerman van beroep. Dat was bij de scheepswerf van De Klerk, toen nog in Stoppeldijkveer (een buurtschap in de gemeenten Terneuzen en Hulst).
Zoon Pieter Veras (1823 - 1909), was ook ooit werkzaam bij die werf maar startte in 1865 zijn eigen bedrijf in Paal. In 1867 werd bij de notaris de officiële akte getekend en werd er op een nieuw verworven terrein aan de kreek begonnen met de bouw van een loods en hellingen, de werf Moed en Trouw. Er kwam ook een woonhuis bij, deels uitgebaat als herberg, genaamd "In het zicht der Schelde".