Van "klik tot kluiver" documentaire over Ronde en Platbodemjachten
Tijdens de winterreünie van de Stichting Stamboek Ronde en Plat-bodemjachten, die op 18 februari 1967 te Amsterdam werd gehouden, is de door de filmdienst van de Nederlandse Sportfederatie in opdracht van de Stichting vervaardigde film over deze schepen in première gegaan. Het is een 16 mm kleurenfilm met de aardig gevonden titel „Van klik tot kluiver" en een speelduur van ongeveer 25 minuten. De begeleidende tekst wordt uitgesproken door Bert Garthoff.
De film laat eerst een aantal thans nog varende typen zien, zoals punters, boeiers, Friese jachten, botters, schokkers enzovoort, vervolgens een groot aantal scheepsversieringen als roerklikken en -leeuwen, -beren e.d., mastschilden en mastwortels, beretanden, bedelbalken enzovoort; hierna komen het admiraalzeilen en de daarbij plaatsvindende waterfeesten aan de beurt en de film eindigt met opnamen van het bouwen en herstellen van deze schepen, het vervaardigen van de versieringen, kortom het eeuwenoude scheepsbouw-ambacht. Het slotbeeld is een „shot" van de varende 'Friso', het Friese statenjacht.
De film zit goed in elkaar, de beelden zijn fraai opgenomen en de tekst is terzake. De regie is dan ook door de secretaris-penningmeester van de Stichting, mr. dr. T. Huitema, zelf gevoerd en deze zal ook de tekst wel opgesteld hebben. Aan de camera stond Jobs van der Dussen, behalve bij de opnamen in Zeeland, die door Bernard van Gils zijn gemaakt; de muziek is van Joop Stokkermans. In de kosten van de film is onder andere bijgedragen door het Prins Bernhard Fonds, de Koninklijke Verbonden Nederlandsche Watersportvereenigingen en vele vrienden van het ronde en platbodemjacht. Ook verschillende firma's waaronder vele Friese, hebben gelden geschonken.
De film kan gehuurd worden bij de filmdienst van de Nederlandse Sport-federatie á f 20,— voor bij de KVNWV aangesloten verenigingen, exclusief projectie-apparatuur. Samen met de andere watersportfilms die de N.S.F. verhuurt kan hiermee een bijzonder boeiend programma voor verenigingsavonden samengesteld worden. Ongetwijfeld zullen de kleuren van de film „Van klik tot kluiver", die bedoeld is voor de normale huis-, tuin- en keukenprojector dan beter tot hun recht komen dan nu helaas het geval was. Er werd namelijk gebruik gemaakt van de „professionele" installatie in de kantine van het Marine-etablissement, die voorzien is van koolspitslampen en daardoor een andere grondkleur voor een film noodzakelijk maakt dan wanneer van gloeidraadlampen gebruik wordt gemaakt. Naar wij aannemen zal de scherpte, die nu en dan te wensen overliet, ook verbeteren wanneer een kleiner projectiescherm wordt gebruikt.
Er wordt overwogen bij voldoende belangstelling 8 mm-copieën te laten vervaardigen, die tegen kostprijs verkrijgbaar zullen worden gesteld.
Aan de heer Jobs van der Dussen is voor zijn aandeel in de vervaardiging van deze film de Van Waning-prijs uitgereikt. Deze prijs, bestaande uit een „tuigje", is door de heer C. J. W. van Waning bij zijn aftreden als voorzitter van de Stichting in 1966 ingesteld. De heer Van der Dussen is de eerste aan wie deze onderscheiding te beurt valt.
Waterkampioen nr1193 maart 1967 Film Van Klik tot Kluiver
Reactie in Waterkampioen nr1197 mei 1967
Van klik tot kluiver
Bij de laatste winterreünie van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten werd de bezoeker direct getroffen door de bijzondere sfeer, die alle bijeenkomsten van de stichting kenmerkt. Het aantal deelnemers was verbluffend groot, maar desondanks was een duidelijke band, een duidelijke saamhorigheid tussen de meer dan 500 aanwezigen merkbaar. Zeilers onder elkaar hebben steeds snel contact, maar in deze kring neemt het schip zelf een geheel eigen plaats in en vormt een nimmer opdrogende bron voor gesprek en bespiegeling. Voorzitter Walter formuleerde het in zijn toespraak zo duidelijk, toen hij stelde, dat de eigenaar van een rond of platbodemjacht lééft voor z'n schip, waaraan hij z'n tijd, z'n aandacht, z'n liefde en een (dikwijls te) groot deel van z'n portemonnee geeft.
Eén van de hoogtepunten van de reünie was de première van de film "Van klik tot kluiver". Daar vooral in deze tijd van vervlakking op velerlei gebied elk streven gewaardeerd moet worden, dat er op gericht is zaken, waarvan gebleken is, dat zij een bepaalde eeuwigheidswaarde bezitten, te behouden, is reeds het verschijnen van deze film toe te juichen. Voorts wordt er een bijzonder stempel gedrukt door het ontwerp, waarmee immers de historie van een groot deel van ons volk zo nauw verweven is.
De film geeft een unieke verzameling zeer fraaie opnamen te zien van de thans nog zeilende oud-Nederlandse schepen; van de wijze, waarop ze werden gebouwd en versierd (een vorm van volkskunst te noemen) en de manier, waarop er mee gevaren wordt. De liefhebber van deze schepen zal z'n hart ophalen bij het zien van deze film, waarbij de aandacht werkelijk op het schip is gericht en waar een zeilmanoeuvre inderdaad volledig wordt uitgevoerd. Het plaatsen van de schepen tegen de achtergrond van onze maritieme historie onderstreept bovendien zo treffend, dat ronde en platbodemjachten exponenten zijn van deze historie en deze traditie, die de stichting op iedere reünie tot nieuw leven tracht te wekken.
Zo wordt telkenjare tijdens de zomerreünie het admiraalzeilen beoefend, dat een zeer oude historische achtergrond heeft. Reeds in de 12e eeuw voeren de zeevaarders op eigen initiatief "in admiraalschap"; dit wil zeggen, dat zij zich aaneensloten, teneinde beter de aanvallen van zeerovers en andere vijanden te kunnen afslaan. De leiding werd daarbij in onderling overleg aan een der schippers toevertrouwd. Dit admiraalzeilen uit noodzaak werd later een volksvermaak, dat jaarlijks gedurende twee dagen plaatsvond op het IJ en de Amstel op een zaterdag en zondag in de maand juni. Het admiraalzeilen was lange tijd geheel verdrongen door het wedstrijdzeilen. De Stichting heeft een en ander weer in ere hersteld en gebruikt een reeds in de 18e eeuw bestaande traditie wat betreft de kleuren en betekenis der gebruikte seinvlaggen.
Bij de zomerreünie wordt ook een oud waterfeest opgevoerd, dat een belangrijke gebeurtenis uit onze maritieme geschiedenis tot uitgangspunt heeft. Zo wordt dit jaar te Hellevoetsluis "De Tocht naar Chatham" herdacht en het triomfantelijk binnenvoeren van het Engelse vlaggeschip "The Royal Charles".
De steeds groeiende belangstelling voor deze reünies, ook van de kant van de "jongeren" die een eigen groep in het leven hebben geroepen bewijst hoezeer het streven van de stichting om een en ander nieuw leven in te blazen wordt gewaardeerd.
De Stichting heeft in haar betrekkelijk korte bestaan reeds bijzonder veel gedaan en kunnen bereiken. Deze film, waarin een kostelijk stuk traditie en schoonheid werd vastgelegd, betekent een nieuwe stap. Daar het mij voorkomt, dat een blad als de Waterkampioen, dat als toonaangevend wordt beschouwd voor de Nederlandse watersportwereld, het streven van de stichting en zeker ook het verschijnen van bovengenoemde film wel heel erg op prijs moet stellen, kon ik een gevoel van teleurstelling niet onderdrukken, toen ik op pagina 243 van no. 1193 van dit blad het wat dorre verslag van de onlangs gehouden winterreünie onder ogen kreeg, waarin de wezenlijke trekken ontbraken, die de winterreünies van de Stichting en deze film zo zeer kenmerken.
P. B. Zwiers Giethoorn