Scheepswerf J. Langenberg en Zn. - Leeuwarden en Nieuwebrug / Heerenveen

Hermanus Langenberg vestigde zich in 1815 te Nieuwebrug bij Heerenveen als scheepsbouwer. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Johannes Langenberg, die op zijn beurt werd opgevolgd door zijn twee zoons Johannes en Klaas.
Voor de derde zoon, Jan Langenberg, was geen plaats meer op de werf. Hij ging werken op scheepswerven in Amsterdam, Sliedrecht en Utrecht. In 1919 kwam hij werken in Leeuwarden op de werf van Molle van der Werf aan het Vliet.

Gebr. Langenberg in Nieuwebrug bij Heerenveen

Harmannus Langenberg is in 1815 in Nieuwebrug gestart als scheepsbouwer nadat hun werf, aan de IJssel bij Deventer, door de Franse troepen van Napoleon was platgebrand. Hier in Nieuwebrug bouwden en repareerde de familie Langenberg houten bedrijfsvaartuigen. Onder andere palingaken die met vis en paling op Londen voeren.

Omstreeks 1910 werden de eerste scherpe jachten gebouwd, van hout natuurlijk, zowel zeil- als motorjachten. Hermanus maakte vaak zelf de ontwerpen: meestal niet meer dan een potlood schets waar naar de mallen van hout op ware grote werden gemaakt. Moest er later een groter schip van hetzelfde model worden gebouwd dan werden de mallen wat verder uit elkaar gezet en werden er in het midden wat bredere mallen gebruikt. Johannes Langenberg had les gehad in scheepstekenen en het maken van de diverse berekeningen. Vanaf 1924 maakte Johannes de ontwerpen en begon de werf ook ijzeren geklonken jachten te bouwen. De techniek veranderde zeer sterk met de komst van het electrisch lassen. Het was nu mogelijk veel lichter en sterker te bouwen dan met klinkverbindingen.

Hermanus, zoon van Johannes had in 1956 genoeg ervaring opgedaan om het tekenen en het ontwerpen van hem over te nemen. Vanaf dat moment ontwierp hij de jachten. Dat gebeurde meestal 's avonds, zodat er overdag gebouwd kon worden. tegenwoordig ontwerpen de Gebr. Langenberg diverse scheepstypes, waaronder ook Lemsteraken. 

De Helling van Langenberg bij Nieuwebrug rond 1930
De Helling van Langenberg bij Nieuwebrug rond 1930
Scheepswerf Langenberg bij Nieuwebrug in begin jaren-60
Scheepswerf Langenberg bij Nieuwebrug in begin jaren-60

Jacht en Bootwerf J. Langenberg aan het Zuidvliet in Leeuwarden

In 1920 nam Langenberg het bedrijf over. Er werden op de werf Langenberg zeiljachten gebouwd en motorboten. In 1925 kwam de zoon van Jan, Johannes Langenberg, werken op de werf. In de dertiger jaren profiteerde Langenberg van de nieuwe populariteit van de zeilsport: er werden vele nieuwe zeiljachten gebouwd.

Jacht en Bootwerf J. Langenberg in 1925
Jacht en Bootwerf J. Langenberg in 1925

Ook werden er nu ijzeren schepen gebouwd. Na 1945 werden er geen nieuwe schepen meer gebouwd. Er werd alleen nog onderhoudswerk verricht. Vader Jan overleed in 1955. In 1966 werd Het Vliet voor het waterverkeer gesloten en daarmee kwam ook een einde aan het bedrijf van Johannes Langenberg in Leeuwarden.

Waterkampioen: Het verhaal van De Dam in Het Vliet in Leeuwarden in 1966

Jaarboek Fries Scheepvaart Museum

Bron: J.K. Kuipers 'De Jachtwerf J. Langenberg en zn. te Leeuwarden' in: Jaarboek Fries Scheepvaart Museum 1990, pp. 40-50.

Schepen in het Stamboek gebouwd en/of ontworpen door Langenberg

Terug naar vorige pagina