2019 nummer 8: Vindt U ook dat er zoveel veranderd is de afgelopen decennia?
Wat er allemaal ooit is vastgelegd ....
Heeft U dat ook? Vindt U ook dat er zoveel veranderd is de afgelopen decennia? Of ben ik de enige die er zo tegen aan kijkt. Aan het einde van de 19e eeuw, dus zo tussen 1890 en 1900 werd het steeds gebruikelijker om ansichtkaarten, briefkaarten en brieven te gaan versturen. In Nederland is de PTT er groot mee geworden. PTT werd in aangepaste vorm KPN en is geworden tot een communicatie bedrijf. Het bezorgen van post heeft een ondergeschikte rol gekregen. “Wij” versturen bijna geen post meer. Onze mobiele telefoon heeft de postfunctie voor een heel groot deel overgenomen.
Heel veel ansichten zijn bij het oud papier verdwenen, maar onwaarschijnlijk veel zijn er bewaard gebleven. Heel veel opa’s en oma’s gooiden de ansichten die ze kregen niet weg maar bewaarden ze in een schoenendoos ……….. De bijgaande ansicht komt uit zo’n doos. Er staan twee skûtsjes afgebeeld. Aan de zeiltekens kun je zien om welke schepen het gaat, die met de “H”, het skûtsje van Heerenveen, die met de “L” het skûtsje van Lemmer. Het kaartje is gefrankeerd met een postzegel van 4 cent. Het is door een zekere Roel gestuurd aan Luci en Peter. De datumstempel is niet goed leesbaar (196?), de kaart is in het begin van de 60er jaren verstuurd. Wat is het Lemsterskûtsje ouderwets getuigd en het ziet er volstrekt anders uit dan het huidige schip
Skûtsjecompetitie
De skûtsjecompetitie van SKS en IFKS in 2019 is inmiddels weer verzeild. Ik heb het gevolgd op Omrop Fryslân.
Het Skûtsjesilen dat in 1962 nog slechts door de SKS werd georganiseerd, bestond op dat moment nog niet zo lang. Zo kwam ik er achter dat het huidige skûtsje van Lemmer een andere is dat deze op de foto. Het schip waar nu mee gevaren wordt is als wedstrijdschip sinds 1963 in gebruik. Het betekent dus dat de foto genomen is voor 1963! Toen waren de SKS skûtsjes nog oude uit de vrachtvaart afkomstige schepen zelfs hun tuigen waren nog origineel en niet overmatig groot. Zoals op de ansicht is te zien. Toen was het nog bijzonder wanneer je foto’s zag waarbij het gangboord aan lijzijde onderwater zat. Tegenwoordig zijn dergelijke spectaculaire actiefoto’s geen uitzondering meer.
Van Vrachtschip naar Wedstrijdschip
De skûtsjes zijn in essentie nog dezelfde schepen als die uit 1960, de tuigen zijn groter geworden dan ze oorspronkelijk waren. Er zijn de nodige schepen bekend, die zijn verlengd. Het oude vrachtschip is geen vrachtschip meer, het is een wedstrijdschip geworden. Met alle aanpassingen die daarbij nodig waren.
Het Skûtsjesilen is nog altijd een evenement om “U” tegen te zeggen. De Sintrale Komisje Skûtsjesilen heeft ooit besloten dat zij het aantal schepen waar mee gevaren kon worden beperkt werd tot veertien. Schepen en bemanningen van een andere groep skûtsjes heeft zich verenigd in de IFKS. Ook zij zeilen wedstrijden die niet onderdoen voor die van de SKS.
Het Stamboek en de SKS
In de schepenlijst van de SSRP zijn een behoorlijk aantal tjalken/skûtsjes (ook ex-SKS skûtsjes) opgenomen. Een voorbeeld is het skûtsje 'De Nijverheid' met plaquette 618. Op hun manier net zo aangepast aan het veranderde gebruiksdoel. De tuigvorm is vaak oorspronkelijk gebleven, maar roef en ruim zijn vaak vervangen door kuip en kajuit.
In de De Waterkampioen van 1963 staat het volgende artikeltje:
De Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten stelde indertijd een wisselprijs beschikbaar voor het skûtsjesilen. Deze prijs, een masttop, kwam verleden jaar definitief in het bezit van schipper Ulbe Zwaga van de 'Doarp Grou'. Dit jaar heeft het Stamboek een nieuwe wisselprijs beschikbaar gesteld, die bestaat uit een mastplank, waarop een zeilend skûtsje staat afgebeeld. Deze trofee moet evenals de vorige driemaal achtereen of vijf keer in totaal worden gewonnen. De eerste winnaar werd schipper Siep van Terwisga van de tjalk 'Gerben van Manen' uit Heerenveen. Hij neemt hier de wisselprijs in ontvangst van de heer A. de Groot (links), de voorzitter van de „Sintrale Kommisje Skûtsjesilen".
Heeft U dat ook? Vindt U ook dat er zoveel veranderd is de afgelopen decennia? Of ben ik de enige die er zo tegen aan kijkt? Maar er is tegelijkertijd heel veel hetzelfde gebleven.
Ooit zei een eigenaar van een skûtsje me dat wanneer ik een plezierig varende platbodem wilde, ik een skûtsje moest gaan zoeken. Misschien had hij wel gelijk.
Weet u trouwens van het bestaan van de volgende website: www.skutsjehistorie.nl Ga er voor de aardigheid eens kijken. Informatie over de SKS-schepen kun je tegenwoordig makkelijk terugvinden op de verschillende websites. Ieder skûtsje van de SKS heeft er wel één.
En natuurlijk is het leuk om onze eigen Stamboekfilm Van Klik tot Kluiver uit 1967 Van "klik tot kluiver" documentaire over Ronde en Platbodemjachtennog eens te bekijken. De Skûtsjes zeilen ook hier voorbij.
Het Vlugschrift "Uit het Stamboek - Behoud(t) het goede"
wordt samengesteld door Gerard ten Cate.
Alle vlugschriften "Behoud(t) het Goede" zijn in de SSRP-website verzameld in "Uit het Stamboek - Behoud(t) het goede" in onze verhalenbundel "Goed" Gebundeld.
Hierin bundelen we ons maandelijkse vlugschrift "Uit het Stamboek - Behou(d)t het Goede"; de verhaaltjes over maritieme zaken uit het dagelijks leven van Dirk Huizinga en onze Stamboekbijdrages in de Spiegel der Zeilvaart.