Ongeremde sloep
3 september 2019
Ruim 200 jaar geleden liet koning Willem I een koninklijke roeisloep van 17 meter bouwen op de marinewerf in Rotterdam. Het werd een prachtig schip, rijk gedecoreerd en verguld. Een gouden koets voor op het water. Zelf heeft koning Willem I nooit gebruik gemaakt van deze 'chaloupe'. Hij vond achteraf een stoomschip comfortabeler. Koning Willem II was in 1841, meer dan 20 jaren na de bouw, de eerste die het schip bij koninklijke ceremonies gebruikte. De laatste keer dat de sloep werd gebruikt, was in 1962 (op de foto) tijdens het Zilveren huwelijksfeest van koningin Juliana en prins Bernhard. Tijdens de oorlog lag het schip verstopt onder een stapel hout in een loods op scheepswerf Het Fort op Nieuwendam. De roeiers van de sloep werden die 26 keer dat de sloep is gebruikt apart geselecteerd en getraind. Het waren Adelborsten van de Koninklijke Marine, die de sloep op koninklijke wijze, statig, moesten voortbewegen. Daarbij gold een bijzonder protocol. Het was de roeiers verboden om gedurende de vaart de riemen dwars in het water vast te houden om de sloep af te remmen. Het 'strijken' (terug roeien) om de boot tot stilstand te brengen, was uiteraard geheel uit den boze. Koninklijke gasten worden niet afgeremd in hun beweging.
De koninklijke roeisloep moest statig, zonder zichtbare inspanning, als harmonische eenheid geroeid, zijn bestemming bereiken en precies op de plek waar de gasten aan land gingen tot stilstand komen. Gewoon door het schip uit te laten drijven. Daartoe werd van te voren het aantal slagen berekend dat nodig was om een afstand af te leggen in een bepaalde tijd. Dat laten uitdrijven was natuurlijk een gok. Door stroming of wind kon dat ook wel eens verkeerd uitpakken. Ongeremd varen bleek een uitdaging te zijn. Daarbij was het de adelborsten verboden al roeiende voor zich uit, dus naar achteren, te kijken, want daar zaten de koninklijke gasten. De roeiers leerden om consequent de blik te richten op het eigen roeiblad. Zij keken weg, zij keken opzij. Onlangs is deze koningssloep prachtig gerestaureerd en is ze sindsdien te bezichtigen in een schiphuis naast het Scheepvaartmuseum in Amsterdam.
