Punters van Markusaal
11 december 2019
Mindert Hepkema, de fotograferende advocaat uit Leeuwarden, schoot tijdens de winter van 1929 ook plaatjes aan Het Vliet. Alle scheepvaart die vanuit de oostkant de stad binnen voer, ging in de 19e eeuw over dit vaarwater. Die vaarweg raakte daarmee regelmatig verstopt, zodat aan het einde van de 19e eeuw besloten werd een nieuw kanaal te graven van de Zuidergracht naar het oosten, tot aan de Tynje. Dat 'Nieuwe Kanaal' kwam in 1895 klaar. Vanaf dat moment kwamen alleen kleinere schepen nog door Het Vliet. In de zestiger jaren is dit water voor de helft gedempt om de auto's op weg naar de binnenstad meer ruimte te geven. Velen betreurden dat, want Het Vliet was niet alleen een aardig vaarwater, maar ook een begrip in Leeuwarden vanwege de kleurrijke bevolking langs de kaden. De schouwtjes en het boatsje op de voorgrond waren de pieremagoggels die Markus, een oud visserman, daar verhuurde. Hendrik Voordewind schrijft in zijn boek Voordewind hoe vooral de jeugd van Leeuwarden van de 'punters van Markusaal' gebruik maakte.
De prijs was niet hoog, maar het materiaal was er ook naar. Tot de inventaris behoorde steevast een hoosvat om de zaak onderweg drijvende te houden. Het achtervoegsel 'aal' had niets van doen met het oorspronkelijke beroep van Markus. Het was de naam van diens vrouw. Met die wrakke bootjes kon ook gezeild worden, maar dat eindigde nogal eens met schade aan het schip, wat met Markus wel te regelen was, maar bij Aal betaald moest worden. Tegenwoordig worden jongeren in de zomervakantie naar een zeilschool gestuurd om te leren zeilen in een Optimist (als je nog op de basisschool zit) of een polyvalk (als je naar het voorgezet onderwijs gaat). Dat soort opleidingen bestonden honderd jaar geleden niet. Voordewind en zijn vrienden leerden zeilen vanuit de praktijk. Dat ging goed en soms met schade en schande, maar steeds vanuit eigen initiatief en verantwoordelijkheid. Varen leer je door veel op het water te zijn, te leren van je ervaringen en open te staan voor adviezen en ervaringen van anderen. Veel doen is bij zo'n praktische activiteit veel effectiever dan veel weten en weinig doen. Overigens moet ik erkennen, dat ik heb leren zeilen uit boeken, bijvoorbeeld uit 'De Zeilsport' van Van Kampen. Ik had in de vijftiger jaren geen boot en dan kan je veel opsteken uit een boek.
