Voor de Wind

Een schipperszoon vertelt

Voor de wind, een schipperszoon vertelt Hendrik Voordewind (1887-1972) publiceerde rond 1950 zijn ervaringen als commissaris van politie van het Amsterdamse Bureau Warmoesstraat (De Commissaris vertelt ... ).

Met meer plezier beschreef hij het varen met de visaak Dolphijn die gebouwd werd in 1868 door Eeltje Holtrop van der Zee op de oude werf in Joure en die 52 jaar in zijn bezit bleef. (Zie ook de Stichtingsmonografiën van de visaak Dolphijn).

Tot 1933 maakte hij met zijn vader Tjerk Voordewind, een halve eeuw schipper op de legendarische boeier Stavo, vele tochten door Friesland en later naar de Loosdrechtse Plassen. Nadat het schip in de oorlog verstopt was in een loods in Amsterdam verhuisde de Dolphijn in 1961 weer naar Friesland, waar het in Leeuwarden en later in Heeg een vaste ligplaats kreeg.

Een halve eeuw watersport door een rasverteller en groot liefhebber van het ronde jacht op de Friese Meren.
Tijdens het schrijven maakte hij een lijst met ronde jachten, die later de eerste Schepenlijst van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten bleek.

Laatste hoofdstuk: Ik doe mijn schrijfmachine dicht

Uitsluitend afgaande op mijn geheugen heb ik in dit boek wat herinneringen opgehaald uit de jaren waarin ik vrijwel al mijn vrije tijd op het water doorbracht. Ik heb daarbij meer speciaal de lof bezongen van Friesland en zijn mooie vaartuigen van eertijds, die zo geheel in het landschapsbeeld pasten, doch helaas langzaam maar zeker verdrongen werden door allerhande scheepstypen van `vreemde komaf', die wel voor het oog minder sierlijk waren, maar sneller en gemakkelijker hanteerbaar en bovendien in aanschaffing en onderhoud aanmerkelijk goedkoper, zodat zij ook bereikbaar waren voor hen die zich wel tot het water aangetrokken voelden, maar over een minder royale beurs beschikten. In de laatste vijftig jaar heb ik dan ook het karakter van de watersport geducht zien veranderen. Was in mijn jeugd het zeilen door het mooie Friese waterland vrijwel uitsluitend weggelegd voor patriciërs en zeer gegoede zakenmensen, in latere jaren was ook de 'kleine man' in staat zich met een eigen scheepje, soms zelf gemaakt of opgekalefaterd, te vermaken en van de natuur te genieten. Op die manier kreeg de watersport langzamerhand een geweldige uitbreiding en met grote voldoening heb ik die ontwikkeling gadegeslagen, al bleef ik het betreuren dat de mooie ronde vaartuigen en de stoere schouwen hoe langer hoe meer van het toneel verdwenen.
Daverende dingen heb ik in dit boek niet verteld; ik heb ze ook niet kunnen vertellen, om de eenvoudige reden dat ik die nimmer meemaakte. Wel heb ik op mijn zwerftochten soms in moeilijke posities verkeerd, maar dankzij de zeemanschap en de kalmte van mijn vader liep het altijd weer goed af. Het prettigst vond ik de zeiltochten die enkele dagen duurden, wanneer wij, zonder een bepaald doel, daarheen gingen waar de wind ons heen woei. En al leek het mij aantrekkelijk, met dicht gereefd zeil over meren en poelen te stuiven, ook het varen bij kalm weer, als de strijkklampen amper onder water kwamen, had voor mij steeds een grote aantrekkelijkheid. Maar de grootste bekoring school voor mij toch in het zeilen bij avond, wanneer de oostenwind begon te ontwaken, nadat het eerst overdag bladstil geweest was. Dan kwam het 'grote linnen' erbij: een reusachtige fok, van licht doek, die voor op de kluiverboom gevaren werd en tot ver achter de mast reikte. Wat een genot was het, onder een dergelijk tuig door het stille landschap te drijven! Niets verstoorde de rust; alleen het eentonige, doch aangename gebrom van de stander van het lijzwaard werd gehoord. En als er dan ook nog een flink stuk maan verscheen, werd het dikwijls middernacht voor wij de boel streken en onder de wol schoven. Vooral de meren boden op zo'n avond een onbeschrijfelijk mooi schouwspel.
Fysiek bleken Klaas Klos en ik beiden opgewassen tegen de inspanning die het zeilen vraagt, zelfs nu nog, al klopt ook bij ons tweeën de oude dag aan de deur. Daarom hebben wij het ernstige voornemen aan onze zeilsport trouw te blijven, tot onze lichaamskracht ons dringender dan nu maant, roer, fok en vaarboom prijs te geven. Moge dit ogenblik nog in verre toekomst liggen! Fryslán hoppe!

Uitgever Boekhandel Verkaaik BV

Het boek is gebonden in blauw linnen band met stofomslag in kleur met een omvang van 236 pagina's met 44 foto's.
ISBN: 978 9080003200


Een compleet nieuwe uitgave van het boek in 2012

In 2012 werden wij verrast met een uitnodiging van Frans en Ineke Verkaaik, eigenaren van een boekhandel in Gouda. Al jaren varen zij in Friesland in het Friese jacht 'Riemke Idske'. Frans is besmet met het Ronde en Platbodemvirus en kwam jaren geleden in zijn beroepsmatig leven Het boek van Hendrik Voordewind 'Voor de Wind, Een schipperszoon vertelt' tegen. Helaas is het boek al jaren niet meer verkrijgbaar. De eerste uitgave dateert van 1951 en toen zijn er enkele duizenden boeken over de toonbank gegaan.
Frans was zo gegrepen door het boek dat hij zich dertig jaar geleden al voornam zelf iets met dit boek te gaan doen. Hij benaderde daarvoor de dochter van Hendrik Voordewind, Mevr. H. Voordewind, die enthousiast reageerde. Ze heeft zelf ook heel veel herinneringen aan de Visaak 'Dolphijn', het schip van haar vader.
Het duurde uiteindelijk nog 29 jaar toen Frans, 65 jaar oud, opnieuw Mevr. Voordewind benaderde. Ondertussen 86 jaar oud en verblijvend in een verzorgingshuis in Baarn, maar nog even enthousiast. Het afgelopen jaar stond in het teken van een compleet nieuwe uitgave van het boek, zeg maar het levenswerk van Frans Verkaaik samen met zijn vrouw Ineke. Op 14 juni was het de grote dag. In zorgvoorziening Bloemendaal in Baarn waren familie en vrienden van Mevr. Voordewind aanwezig om mee te maken dat Frans Verkaaik het eerste exemplaar van het boek aan haar aanbood. Tijdens de bijeenkomst werden nog vele boeiende herinneringen aan de 'oude' zeiltijd opgehaald, die een aantal aanwezigen nog echt hebben meegemaakt.

H. Voordewind, Voor de wind - Een schipperszoon vertelt
Tweede druk (Eerste druk, 1951) verschijnt juni 2012 Formaat: 15 x 23 cm
Gebonden in blauw linnen band met stofomslag in kleur Omvang: 23 6 pagina's, 44 foto's
ISBN: 978 90 800032 0 0
Prijs: € 19,95

Het Stamboek in de Spiegel der Zeilvaart: Een compleet nieuwe uitgave van het boek in 2012

Terug naar vorige pagina