Het archief van Marchienus de Jonge
Marchienus de Jonge was van 1947 tot 1948 inwonend conciërge / beheerder en restaurateur van het Fries Scheepvaart Museum te Sneek. Daarna van 1949 - 1969 Technisch Assistent A bij het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen, 1 maart 1969 ging hij met pensioen. In zijn vrije tijd heeft hij vele scheepsmodellen gebouwd. Zij kleinzoon Willem de Jonge kwam enige tijd geleden in het bezit van de persoonlijke archieven van zijn grootvader, waarin nogal wat fotomateriaal in zit van schepen, waar hij o.a. modellen van heeft gebouwd, maar ook van schepen waar hij als restaurateur aan heeft gewerkt en tevens enkele die hij volledig heeft herbouwd.
Willem de Jonge heeft ons een aantal foto's uit dit archief voor publicatie ter beschikking gesteld en zoals tegenwoordig normaal, komen er bij diverse foto's van schepen boeiende feiten "naar boven".
SdZ september 1978 nr04 nummer 4 - Marchienus de Jonge heeft in 55 jaar een vloot van scheepsmodellen gebouwd
"Buiten de zeilvaart is er nog nooit een echte schipper geboren”
Marchienus (bij bekenden: Chienus) de Jonge zit op zijn praatstoel in zijn huis aan de Kleine Beer in Lemmer, waar hij sinds kort met zijn vrouw woont na nogal eens te zijn verhuisd nadat zij Enkhuizen hadden verlaten. „Hij is hier al zeven pond aangekomen en met zijn hart is het ook weer in orde", zegt mevrouw de Jonge dankbaar en opgewekt. Beiden maken nog een jeugdige indruk en daarmee is geheel in overeenstemming, dat op het naambordje te lezen staat: „Marchienus en Sietske de Jonge."
Toch was het op 26 februari j.l. 74 jaar geleden dat Marchienus in Harlingen ge-boren werd aan boord van een 80 ton metende Groninger tjalk, 'De Vrouw Antje'. Het schip is al lang ter ziele, maar wie in het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen komt, kan daar het model bewonderen van deze binnenvaarder, waarmee vader De Jonge - in Veendam geboren en getrouwd met een schippersdochter uit het Friese Wolsum (bij Bolsward) - turf uit de Drentse Zuidoosthoek haalde om die zelf in de stad te verkopen. Marchienus heeft dat model eigenhandig gebouwd en dat er „Sneek" op staat komt doordat de de Jonges later die stad als domicilie hadden gekozen. Daar gingen zij in 1922 ook wonen: „vader kon zich vanwege zijn reumatiek op het schip niet meer redden en moeder, die al dertien keer geopereerd was, was ook niet veel meer, als is ze toch nog 91 geworden met een makkie".
In datzelfde Sneek, waar Marchienus in de jaren '30 een avondtekenschool bezocht, in het bouwvak heeft gewerkt, in de jachtbouw en de jachtverhuur heeft gezeten en zeven jaar ook brugwachter was - grotendeels op de Póllebrug, „een mooi rustig brugje, waar ik in het huisje veel tijd had voor mijn liefhebberij" - eert het Fries Scheepvaart Museum zijn oud-medewerker deze zomer met een tentoonstelling van zijn scheepsmodellen. De Jonge en zijn vrouw waren van 1947 tot en met 1949 bij dit museum werkzaam. Hij draagt het dan ook een warm hart toe en hoewel hij eigenlijk al besloten had nu geen modellen meer te bouwen, heeft hij zich toch nog verplicht een model van een „ielbuis" (palingbuis: scheepje, waarmee de Friese palinghandelaren uit Gaastmeer, Heeg en Workum de paling van Engeland afhaalden bij de schippers in de noordelijke provinciën en Oost-Friesland) te bouwen. Directeur Ten Hoeve gooide bij de opening van de expositie ook nog een balletje op over een Fries „skûtsje", maar de Jonge houdt die boot af: „Ten Hoeve moet één keer ophouden". Maar mevrouw de Jonge knipoogt en lacht: „hij kan toch niet stilzitten."
SdZ 1978 nr04 september - Marchienus de Jonge heeft in 55 jaar een vloot van scheepsmodellen gebouwd
De nagelaten foto's
Omdat Willem de Jonge niet alle schepen en onderwerpen op de foto's herkent, schakelen we voor sommige beelden, van onbekende schepen, een groep deskundigen van de SSRP in. Het resultaat is dat er zo al meerdere "nieuwe" beelden" van "oude" schepen aan de diverse schepenpagina's zijn toegevoegd.
Een zoekplaatje bleek een foto van de Lemsteraak 'Orion' te zijn
Op bovenstaande foto bleek de Lemsteraak 'Orion' te staan. De eigenaar schrijft ons: deze kleurenfoto is genomen bij de Maas-wedstrijd op 15 juli 1955 op de Oosterschelde (Schaar van de Onrust) "met 7 minuten van Piet Hein verloren". De eigenaar was toen nog Mr. A. Blussé van Oud-Alblas. De blote benen van de roerganger zijn die van Pieter Blussé. Er is ook nog een zwart-wit foto van vlak daarvoor of vlak daarna met een zeer indrukwekkende boeggolf, maar dat was in feite de hekgolf van het fotobootje volgens Pieter. De eigenaarsvlag van Blussé is boven in de mast te zien.
Het garnalenschuitje KW88
Alexander de Vos laat weten dat onderstaande foto waarschijnlijk van de KW88 is. Een het garnalenschuitje (kleine bomschuit met spiegel) dat vroeger van het Zuiderzee Museum was en al weer sinds jaar en dag in Katwijk bij de vuurtoren op de boulevard staat. En in het archief vond Willem ook een recentere kleurenfoto van de KW88. Ook dat puzzeltje opgelost.
Alle foto's verzameld in een fotoalbum
Statenjacht 'Friso' - plaquette 2
Hoogaars bij het Zuiderzeemuseum (links, die later is gesloopt)
Boeier 'Semper Idem' - plaquette 7
Boeier 'Semper Idem' - plaquette 7
Heeft u aanvullingen?
Wanneer u aanvullingen hebt op foto's uit dit archief: Laat het ons weten!