Gerrit Schutten "Ik vind het leuk om dingen te schrijven die iedereen kan begrijpen"
Spiegel der Zeilvaart Februari 2005 nr01 - Gerrit Schutten
Gerrit Jan Schutten (66) is sinds 1989 medewerker van Spiegel der Zeilvaart. Hij publiceerde vele artikelen over schepen die verdwenen zijn. Medio september 2005 promoveerde hij aan de Rijksuniversiteit in Groningen met zijn boek 'Verdwenen schepen. De houten kleine beroepsvaartuigen, vrachtvaarders en vissersschepen van de Lage Landen'. In zijn proefschrift wordt zijn onderzoek naar de historische houten vaartuigen van de lage landen gepresenteerd. Een erfgoed dat inmiddels bijna helemaal is verdwenen.
Hij beschrijft van 500 vaartuigen de inrichting, bouwwijze en het gebruik. Ook geeft hij inzicht in het schippersleven van vissers, tuinders, veeboeren, rietsnijders en turfwerkers van weleer. Een werk over een tijd waarin 20% van Nederlands grondgebied zonder schip onbereikbaar was.
Hoe lang heb je over dit boek gedaan?
"Wanneer ik daar nu op terug kijk, ben ik er in 1963/1964 aan begonnen. Het is doorgegaan tot 1982. Ik veranderde van baan, huwde en er kwamen kinderen. In 1989 werd ik gevraagd voor een lezing en heb ik het weer opgepakt. Ik ben het materiaal gaan bekijken en het bleek veel te zijn. Buiten de duizenden foto's, had ik ook nog ruim 300 gesprekken op de plank. De laatste tien jaar heb ik de theorieën uitgewerkt en het boek persklaar gemaakt. Effectief ben ik er dus dertig jaar mee bezig geweest."
Waarom vond je het belangrijk?
"Omdat dat waar ik me mee bezig hield ooit van grote betekenis was geweest. Zonder die boten was bewoning van Holland niet mogelijk geweest. Sterker nog, dan had Holland helemaal niet bestaan. Ik heb het over Hollandse veenweidengebieden waar de steden tussen lagen. Steden die helemaal afhankelijk waren van het omliggende platteland. Daar kwam het voedsel vandaan. Wanneer er geen vrachtschepen waren geweest, was er ook geen economie geweest en hadden we hier moeten volstaan met een veel kleinere bevolking."
Was je eerste belangstelling de Zomp?
"Ja, dat is altijd zo geweest. Ik kwam toch uit die streek. Ik vergeleek de tekeningen van de zomp met foto's die ik in mijn bezit had en zag dat de tekeningen in het boek van Huitema bijvoorbeeld niet klopten. Wat moest ik daar nu mee? Ik ging dus op mijn brommertje naar Enter en vroeg aan oude voorbijgangers of zij iemand wisten die had gevaren. En zo kwam ik terecht bij oude schippers in Enter, Nijverdal, Vriesenveen, Ommen, Zwolle, Hoogeveen en Zwartsluis."
Gerrit Schutten heeft hierover een apart boek geschreven: 'Varen waar geen water is'.
Wat vroeg je ze?
"Ik liet 'ze de foto's zien en vroeg ze hoe het schip er van binnen uitzag. Hoe ze waren ingericht, de bouwwijzen, de types. Wat ze ermee deden en van wie het schip was."
Wisten ze dat?
"Jawel, het waren slimme mensen. Zij hadden de houten schepenwereld meegemaakt. De schepen uit hun jeugd. Een wereld die bij ze was blijven hangen. Bijna nooit had iemand interesse getoond voor hen. Het waren de zestiger jaren. Alles moest anders en voor dat verleden was ternauwernood belangstelling. Sommigen werden emotioneel. Ik heb telefoontjes gehad van kinderen die vroegen of ik niet meer langs wilde komen - vader was na ons gesprek dagenlang van streek geweest. Vergeet niet, de mannen waren tachtig en negentig jaar oud en geboren in de 19e eeuw. De houten schepen zijn er rond de Eerste Wereldoorlog uit gegaan, daarna gingen de vrachtschepen.
Spiegel der Zeilvaart Februari 2005 nr01 - Gerrit Schutten
Lees het hele verhaal van Gerrit Schutten in de Spiegel der Zeilvaart:
SdZ Februari 2005 nr01 - Gerrit Schutten.pdf
Aurelia-prijs 2010 voor Gerrit Schutten
Gerrit Schutten heeft in 2010 voor zijn werk de Aurelia-prijs van de SSRP, ingesteld voor publicaties op het gebied van de ronde en platbodemjachten en de geschiedenis van deze scheepstypen, ontvangen.