Alida
Op de binnenplaats van het Noordelijk Scheepvaart-museum ligt sinds 1987 de kleine tjalk Alida. Dit fraaie scheepje werd in 1903 gebouwd bij scheepswerf Draaisma te Franeker en was bestemd voor het vervoer van kaas. In de jaren die volgden maakte het schip verschillende eigenaren mee en werd zij voor verschillende doeleinden gebruikt. Zo deed het schip onder schipper A. Rooze jarenlang dienst als kermisscheepje voor het vervoer van een "Kop van Jut". In 1931 werd het schip verkocht aan de Groninger "Ploeg" kunstschilder George Martens. Hij noemde het schip Alida, naar zijn vrouw, en maakte tot 1979 verschillende tochten met "Ploeg" kunstenaars als Johan Dijkstra, Jan Wiegers en Jan Altink. In 1987 werd de tjalk Alida gekocht door het Noordelijk Scheepvaartmuseum en in 1991 werd zij, na een grondige restauratie, officieel als museumschip in gebruik genomen.
Eigenschappen
| Plaquette nummer: | 9003 | Zeil nummer: | |
|---|---|---|---|
| Categorie: | M | Tekening nummer: | |
| Type: | Tjalk |
Bouw
| Bouwjaar: | 1903 | Ontwerper: | K.J. Draaisma |
|---|---|---|---|
| Werf: | J.K. Draaisma | Werf plaats: | Franeker |
| Motor: | Motor type: | ||
| Materiaal romp: | IJzer | Materiaal kajuit: | IJzer |
| Materiaal zeil: | Dacron | ||
| Onderwaterschip: | Kiel: |
Afmetingen
| Lengte stevens: | 13,08 m | Breedte berghout: | 2,94 m |
|---|---|---|---|
| Diepgang: | 0,86 m | Masthoogte water: | 0,00 m |
| Oppervlakte grootzeil: | 0,00 m2 | Oppervlakte fok: | 0,00 m2 |
| Oppervlakte botterfok: | 0,00 m2 | Oppervlakte kluiver: | 0,00 m2 |
| Oppervlakte totaal: | 0,00 m2 | Oppervlakte overig: | 0,00 m2 |
Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip
| 1903 – 1914 | ( Nooit Volmaakt) |
|---|---|
| 1914 – 1920 | Houthandelaar ter Horst ( Gerli) |
| 1920 – 1931 | Kermisreiziger A. Rooze ( Antonie) |
| 1931 – 1979 | Kunstschilder Georg Martens, Groningen ( Alida) |
| 1979 – 1987 | Martens jr., Groningen ( Alida) |
| 1987 – 2022 | Noordelijk Scheepvaart Museum, Groningen ( Alida) |
| 2022 – Nu (laatst bekend) | Stichting Museum aan de A, Groningen ( Alida) |
Geschiedenis
2003
2003
2003: 'Alida' van kermisscheepje tot museumstuk, publicatie nr. 4 in de serie "Varen in het Noorden" van de Noordelijk Scheepvaart Museum in Groningen
2022
2022
2022: De 'Alida' nu in het Museum aan de A, de opvolger van het Noordelijk Scheepvaart Museum
Museum aan de A is de opvolger van het Noordelijk Scheepvaartmuseum dat na 90 jaar definitief de koers verlegt. Van museum over de Noord-Nederlandse scheepvaart naar museum over de stad en provincie. Over het leven van de (buiten)gewone Groningers. Over successen én schaduwkanten. Van Rabenhaupts overwinning in 1672 tot de Groningse betrokkenheid bij slavernij. Het museum blijft ook verhalen over de Groninger scheepvaart vertellen. Want Groningen zonder scheepvaart zou Groningen niet zijn. Voor de transitie is nog een paar jaar nodig. Werk in uitvoering dus.
2023
12 december 2023
12 december 2023: Dagblad van het Noorden: Tjalk 'Alida' van Groninger Ploegschilder George Martens krijgt plekje bij Kunstcentrum in Wehe-den Hoorn
Het schip de Alida van de beroemde Ploegkunstenaar George Martens (1894 – 1979) krijgt een plekje bij het nieuwe Kunstcentrum De Ploeg in Wehe-den Hoorn. De tjalk ligt sinds 1991 op het droge bij de entree van het huidige Museum aan de A in Groningen.
Ploegkunstenaar George Martens kocht in 1931 een tjalk die hij naar zijn overleden vrouw - en Ploegkunstenaar - Alida Pott (1888 -1931) noemde. Martens gebruikte de tjalk als varend atelier. De tjalk werd in 1903 in Franeker gebouwd en was eerst een kaasschip. Later werd het schip door een kermisreiziger gebruikt die er onder meer een 'Kop van Jut' mee vervoerde.
Het museum, dat voortkomt uit het oude Noordelijk Scheepvaartmuseum, wordt een museum voor de geschiedenis van de stad en de provincie Groningen. Hierin is geen plek voor de Alida. De tjalk wordt begin volgend jaar naar Wehe-den Hoorn gebracht. „Het schip past helemaal bij ons”, zegt Henk Eggens van de stichting Kunstcentrum De Ploeg.
Wanneer zijn de Ploegwerken te zien?
Het centrum krijgt een onderkomen in de voormalige Sint Jozefschool die in slechte staat verkeert. De school, die uit vier klaslokalen en een grote zolder bestaat, krijgt een grote opknapbeurt. „De aanbesteding is rond, we hopen dat de bouw medio 2025 is voltooid.”
In het Kunstcentrum komen werken te hangen van Ploegschilders als Jan Wiegers, Jan Altink, Johan Dijkstra, Hendrik Werkman, George Martens en Jan van der Zee. Kunstenaarsvereniging De Ploeg werd opgericht in 1918. Altink bedacht de naam, hij vond dat er in Groningen op het gebied van de moderne kunst veel terrein moest worden ontgonnen.
2024
28 mei 2024
28 mei 2024: Dagblad van het Noorden: Opeens ziet Liewe (74) 'zijn' schip in de lucht bungelen.
De enorme operatie is niet voor niets. Doordat het Museum aan de A, dat voortkomt uit het Noordelijk Scheepsvaartmuseum, een plek wordt voor de geschiedenis van de stad en provincie Groningen, is er geen ruimte meer voor het schip. Daarom wordt het naar het Kunstcentrum in Wehe-den Hoorn gebracht, waar het weer een plek krijgt in de tuin. De tjalk was ooit eigendom van Ploeg-schilder George Martens.
,,We zijn erg enthousiast en gaan er goed voor zorgen’’, zegt Henk Eggens van stichting Kunstcentrum De Ploeg. Het schip wordt in de tuin van het Kunstcentrum geplaatst, dat volgend jaar opent.
https://dvhn.nl/groningen/stad/Opeens-ziet-Lieuwe-74-zijn-schip-in-de-lucht-bungelen-29060762.html