Ankie

Jan Ceelen neemt in 1955 de Ankie voor f 2.500 over van Hillen en Roosen. Het scheepje had, behalve een hut een mast met een gaffeltuig. Er waren 2 sets witte katoenen zeilen bij: volgens Jan was de ene set uit 1937 en de andere van 1946. Jan Ceelen had het zeilplan van de Ankie (toen al ‘Marianne’ genoemd) nauwkeurig in kaart gebracht. De door hem gemaakte tekening is behouden gebleven.

De zalmschouw is altijd geregistreerd geweest in het Stamboek zonder plaquette. Eerst met nummer 9126 als 'Ankie' en later met nummer 9099 als 'Wipneus'.

Joost Lokerse vertelt: Het moet ongeveer 1963 (waarschijnlijk 1996) geweest zijn. Mijn vader vertelde me dat hij een oud scheepje gekocht had. We zouden hem samen gaan ophalen uit de Biesbosch.
Een vriend van mijn vader bracht ons naar de boot. Ze lag tussen een pier en een anker vanwege de stroom. Aan boord geklommen waar we een kop koffie gezet hebben met behulp van een primus. Onder de vloer planken lagen talloze blikjes en potten met eten. Alle etiketten waren er af geweekt door dat er wat water in de boot stond. De vriend van vader opende een potje om vervolgens 3 grote scheppen in zijn koffie te doen. Hij trok een raar gezicht toen het zout bleek te zijn.
Na zijn vertrek hebben we gekeken wat er verder aan boord was; Een grootzeil. Groten en kleine fok. Een aantal ouderwetse zwemvesten, een Seagull buiten boord motor (Langstaart!) die rechts achter opzij hing. En touwtje erbij om hem te starten. Ik was toen al geïnteresseerd in motoren en zou hem wel even starten. Na een aantal keren; touwtje draaien, trekken liep hij nog steeds niet. Bougie er uit gedraaid (grote schroefdraad) schoon gemaakt. Hij liep. Er zat een handle aan voor vrijloop en je moest de hele motor omdraaien om achteruit te gaan.
Uiteindelijk kwamen we aan in Utrecht waar we de boot afgeleverd hebben op een werfje aan de Oude Gracht. Er waren kades aan beide kanten met Catacomben onder de weg waar bedrijfjes en restaurants gevestigd waren. Ik was nog te jong om te kunnen lassen en herinner dat een klinknagel lekte in het vlak net achter de kajuit links. Er was een ouwe baas die kans zag om het te lassen zonder meer lekken te veroorzaken (een wonder begreep ik later). Hij bouwde stalen boeiers met tekeningen in krijt op de vloer.
Toen mijn vader te oud was om te zeilen heeft hij de originele kajuit eraf laten halen en een nieuwe erop laten zetten zonder mastvoet om te toeren in Friesland. Ik kon inmiddels met staal werken. Ik zou graag een close up zien van de mastvoet van opzij, want als het dezelfde is, dan heb ik die gemaakt. Ook het kajuitje heb ik gebouwd als het niet vervangen is sindsdien. Het werk kwam tot stilstand door onze emigratie naar Nieuw Zeeland.

In april 2019 was Joost voor familiebezoek in Nederland. We spraken af dat we zouden gaan varen. Samen met zijn broer Lex arriveerde Joost op 25 april om 10 uur bij de ligplaats van de Ankie. Het was een mooie zuid-oostenwind en we vertrokken gelijk zeilend richting Hollands Diep.

Luuk Krijnen: Ik heb de Ankie in 1982 gekocht. In dat jaar reed mijn wijlen schoonvader J.H. (Jan) Ceelen langs de Jutphaaseweg te Nieuwegeijn, toen hij aan de overzijde van het Merwedekanaal een zalmschouw op bokken op een werf zag staan. Hij meende de lijnen te herkennen, en reed om over de brug, naar de overzijde van het kanaal, naar de werf, om het scheepje te bekijken. Het bleek om zijn vroegere zalmschouwtje te gaan. Omdat de eigenaar zou emigreren was het scheepje te koop. Aanvankelijk kocht Jos Ceelen, de zoon van Jan, de boot, maar enkele maanden later nam ik hem voor f 1.800,- van hem over. Nadat ik de boot had gerestaureerd en weer zeilend had gemaakt, heb ik Jos nog f 600,- gegeven als extra betaling voor de boot. Sindsdien heb ik de 'Ankie' altijd in bezit gehad.

De "hut" op de 'Ankie'

De Ankie had bij de aankoop in 1982 een stalen hut. Onder Jan Ceelen had de Ankie ook een hut gehad, maar die was lager en langer en met minder zeeg. Inmiddels weten we dat de vader van Joost Lokerse er gedurende een aantal jaren een andere hut op heeft gehad: hoog, recht en met grote ramen. Joost heeft die eraf geslepen en heeft omstreeks 1980 de huidige hut gebouwd.
De ‘nieuwe’ hut had wel zeeg maar was wel wat hoog en ook zwaar uitgevoerd, met spantjes onder het dak elke 20 centimeter. Daarnaast was onder de mast nog een ronde buis gelast als versterking. Omstreeks 1992 heb ik die buis verwijderd; hij was niet nodig, want de hut was voldoende sterk. Aan het gewicht en de hoogte kon ik niet veel doen.
Onder zalmschouweigenaren is een hut op een zalmschouw ‘vloeken in de kerk’. Ik heb al zo vaak gehoord: “Slijp die hut er toch af”. Maar de Ankie draagt al zo lang een hut. Er zijn meer zalmschouwen met hut. Niet alleen de ‘vishalers’, grote zalmschouwen van soms 11 meter met grote beunen, bedoeld om langs de vissers te varen en hun vangst tussentijds op het halen en naar het dorp te brengen, maar ook kleinere zalmschouwtjes. Geen ervan heeft echter zo’n fraai gevormde hut als de Ankie.

De romp

De Ankie is geklonken met zgn. stripnaden. Dat houdt in dat de delen tegen elkaar zijn gezet, en afgedekt met een strip, die aan beide delen geklonken is. Net als het zusterschip van de 'Ankie'', die Aart van Beem in 2014 in restauratie had genomen, had de Ankie nauwelijks roest toen ik haar kocht. Het scheepje was gebouwd van het zogenaamde ‘puddelijzer’. Een van de voordelen daarvan is dat het nauwelijks roest. Bij de Ankie was dat ook het geval.
Lassen aan puddelijzer is zelfs voor een ervaren lasser geen éénvoudige klus. Het ijzer is heel zacht en bros. Het is onbuigbaar, breekt, scheurt en brokkelt af, maar is met de nodige voorzorgsmaatregelen, speciale elektrodes en vakmanschap wel te lassen.

Sail Amsterdam in 1985

In 1985 deed ik voor de eerste keer mee aan SAIL Amsterdam. SAIL was nog niet zo georganiseerd als in latere jaren. In principe was iedereen met een schip welkom. Er waren nog geen aanbrengtochten; ieder kwam op eigen gelegenheid. De grote Varend Erfgoed-verenigingen hadden ligplaatsen aan het Oosterdok en in de IJ-haven, maar ik was nog niet aangesloten bij een vereniging. De zeeschouw van mijn schoonvader was echter ingeschreven in het Stamboek Ronde en Platbodemjachten en mijn schoonvader vond dat ik prima bij hem langszij kon liggen in het Oosterdok, aan de Marinehaven

Mijn vader en later ik waren eigenaar van deze zalmschouw. Heb originele spanten tekeningen en andere tekening. Zou graag foto zien. Heb verhaal over het zeilen en over de eerste tocht van de Biesbosch naar Utrecht. Had geen spriettuig maar gaffel met "losse broek". De vorige eigenaar kocht haar voor mijn emigratie naar NZ. Ben in the process of creating CAD drawings om te kunnen bouwen in staal of aluminium (sorry). O ja heb ook tekening van juiste zeiltuig door "JKG". Zou graag wat van u horen.

naam=Hendrik Joost Lokerse
adres=32 Rodney street
postcode=WW1122
woonplaats=Howick Auckland New Zealand
email=lokerse@ihug.co.nz

Luuk Krijnen antwoordt op deze vraag

Beste Joost,
Ik las zo-even deze vraag op de website van het Stamboek ronde en platbodemjachten en ik denk dat ik jouw oude scheepje heb. In 1982 kocht ik de boot, via mijn schoonvader, die jaren daarvoor ook de eigenaar was geweest. De boot was ca 20 jaar uit de familie geweest tot mijn schoonvader hem weer terugzag op de wal aan het Merwedekanaal te Nieuwegeijn, tegenover de Jutphaaseweg. Hij herkende de boot aan de lijnen en inderdaad, het was zijn oude boot. De toenmalige eigenaar was ermee aan het werk, maar zou emigreren en dus was de boot te koop. Mijn schoonvader had al een boot, en ik niet, dus via mijn schoonvader kocht ik hem.
Als dit verhaal ook bij jou een belletje laat rinkelen, dan is het waarschijnlijk raak. De boot vaart nog steeds en is in uitstekende staat en draagt de naam die hij van oudsher had: ‘Ankie’. Ik voeg drie foto’s bij: ééntje van vlak na de reparatie, één waar de boot een van de attracties is bij Vreeswijk Vol Vaart 2016 en een onder vol zeil over de Oosterschelde. Zoals je ziet inderdaad gaffeltuig met losse broek. Het zijn nog steeds de originele zeilen.
Als dit inderdaad jouw boot was, dan hoor ik graag van je.
Groet,
Luuk Krijnen

Aad van der Aar, oud directielid van Hillen & Roosen zegt in zijn openingswoord:
Zelf bijna 50 jaar werkzaam bij deze groen-gele club en de geschiedenis teruglezend, kan ik u verzekeren dat vanaf de oprichting tot op de dag van vandaag er veelal op de rand van de tafel gewerkt moest worden. Enerzijds altijd spannend, onvoorspelbaar en inspirerend en anderzijds nimmer saai.(....)

Als het voormalig werfterrein in Diemen, met zijn eigen materieeldienst, buig- en vlechtcentrale en timmerwerkplaats, konden spreken dan werd het een bestseller in de vaderlandse bouwgeschiedenis.
Naar mijn mening is deze unieke bedrijfsgeschiedenis vanaf de oprichting gelardeerd met het hele scala van wat de bouw rijk is. Om maar even te noemen: viaducten, bruggen, tunnels, sluizen, stuwen, rijkswegen, dijk- en havenaanleg, kanalen, opspuitingen, zeeweringen, gemalen, kantoren, bedrijfsgebouwen, woningen in alle soorten en maten, theaters, kerken (los van religie), musea, winkelcentra, ziekenhuizen, zwembaden, restauraties etc. etc. Zelfs een nieuwbouw van een houtzaagmolen "Het Jonge Schaap" aan de Zaanse Schans was appeltje eitje. We stonden zelfs aan de wieg van Schiphol waar we de eerste hangars bouwden en niet te vergeten het 25-jarig onderhoud aan het Rijksmuseum.
Er zijn veel hoogtepunten geweest. Ten overvloede moeten worden genoemd: de Coentunnel, de stuwen bij Hagestein, de grootste Noordersluis bij IJmuiden, de havens van Scheveningen, Harlingen en Delfzijl maar ook de vele theaters zoals het Koninklijk Theater Carré (huisaannemer), het nieuwe De La Mar en niet te vergeten het baken aan ’t IJ, de Shell toren.

In 2018 is zowel het bedrijfsarchief als mijn persoonlijk archief veilig gesteld, met het ultieme doel in gezamenlijkheid te worden tentoongesteld. Dit doel kon worden bereikt dankzij een ondersteunende brief van Luuk Krijnen (…) welke in ons archief op zoek was naar een bootje met de naam: "Ankie", ooit eigendom van Hillen & Roosen.

I https://hillen-roosen.nl/

Boek over de Ankie, een zalmschouw met hut uit 1890 en een Varend Monument®.
Schrijver Luuk Krijnen geeft in deze Ankie Almanak, die uit twee delen bestaat, zijn liefde voor dit kleine scheepje weer. In deel 1 staat de Ankie centraal, een 132 jaar oude Fannie, die al voor de Tweede Wereldoorlog zijn huidige vorm kreeg: met hut en gaffeltuig. Krijnen schrijft over de geschiedenis, de restauratie en het varen met de Ankie. Dit deel leest als een handleiding, en zo was het oorspronkelijk ook bedoeld, tot het iets uit de hand liep en het een heel boek werd.
In deel 2 schrijft Krijnen over de vele vaartochten die hij met de Ankie alleen, met zijn gezin en met vrienden heeft gemaakt, en die het kleine scheepje van 6 meter lang tot in België en Duitsland brachten. Dit deel laat zien dat Krijnen zijn antieke scheepje allerminst als een teer object beschouwt maar als een zeilschip dat heel wat hebben kan en overal kan komen.
Door de combinatie van deze twee delen in één Almanak biedt dit boek zowel nuttige informatie als veel leesplezier. De Ankie Almanak is voorzien van vele foto's, voornamelijk uit de eigen collectie van Krijnen.

Dit is een almanak over en voor de zalmschouw ‘Ankie’. Deze almanak was in 2017 ontstaan als naslagwerk voor degene die schipper van of matroos of stuurman op de Ankie is. Ooit begonnen omdat mijn oudste zoon Jasper, tijdens een lange tocht waarin hij ‘alles’ moest leren, voorstelde om dat nou eens allemaal op te schrijven. Zo is in december 2017 de Ankie Almanak begonnen. En een beetje uit de hand gelopen. Inmiddels is het niet alleen een handboek, maar ook een verzamelplaats voor alle avonturen die we met de Ankie hebben beleefd. En een eerbetoon aan een uniek scheepje. We hopen dat het ook voor anderen dan de eigenaar interessant is.In deze almanak geef ik alles weer wat ik weet van de oorsprong van de Ankie, over de restauratie, het onderhoud, het varen met de Ankie en verder alles over de tochten die met de Ankie zijn gemaakt. De foto’s zijn gewone huis, tuin en keukenfoto’s, niet van een professionele fotograaf.

Ankie Almanak door Luuk Krijnen in de bibliotheek van de SSRP