Brandaris

Pieter Kaptein en zijn vrouw Agnes zijn in het wereldje van de chartervaart en bruine vlootvaarders geen onbekenden. Als jongetje, met broers die ook allemaal gek van zeilen waren, begon hij in een sloepje, De Prik. Vanuit Hoorn maakte hij daarmee het IJsselmeer onveilig. Zo gauw hij het geld er voor had werd de botter Sapper van Zilt (HK37) aangekocht en opgeknapt, en niet lang daarna verkoopt hij de botter om weer een ander, maar wel groter schip terug te kopen. En dat is niet de laatste verkoop in een trend van "steeds weer een groter en mooier schip".
We zien hen op een Baltic traden Cecile, vervolgens op de topzeilschoener De Eenhoorn; de Ariel, een groot jacht van de ontwerper Dick Zaal; de Senator Brockes, het ex-lichtschip dat nu bekend staat onder naam Europa, op de Jagur en ga zo maar door.

Kortom, zowel Pieter als Agnes kennen een werkzaam leven aan boord van allerlei schepen die ze opknapten en waarin ze met gasten de zeeën bevoeren. Het is hun levenswerk geworden. Dankzij hen is in elk geval een flink aantal van deze schepen bewaard gebleven en gerestaureerd of weer geheel opgeknapt. Ook als Pieter het wat rustiger aan gaat doen knapt hij nog steeds bakdekkruisertjes en notarisbootjes op. Totdat de Brandaris op zijn pad kwam en opeens te koop was.

Het interieur

Over het interieur moet beslist iets gezegd worden, omdat ook dat zo is gebleven als het er bij de tewaterlating heeft uitgezien. De elektriciteitskast, de lampen, de toiletten, de badkamer en de prachtige salon, de kamerbemeringen en ga zo maar door!
In de salon valt meteen het wortelmahonie van de deurtjes op, en de rest van de mahoniebetimmering met hier en daar (precies op de goede plek) een accent van wengéhout. Helemaal in de trend van de ontwikkelingen van de "Amsterdamse Schoolstijl" aan het einde van de jaren dertig.

Een uniek varend monument en een cultuurhistorisch belangrijke vertegenwoordiging van de internationale scheepsbouwkunst uit ons land in de vorige eeuw. Zelfs de stoeltjes die in de roef staan zijn helemaal origineel en van een prachtige schoonheid, alsof het moderne fauteuils van Italiaans ontwerp zijn.

Na de crisis van de jaren '30 begon G. de Vries Lentsch Jr. op de N.V. Amsterdamsche Scheepswerf aan een ambitieuze serie van vier grote Lemsteraken. Twee ervan werden voor eigen rekening gebouwd. Van die twee verdween de 'Brandaris' naar Amerika voor een leven aan de Amerikaanse oostkust. Nu is dit schip weer op Nederlandse bodem om het naar zijn oude glorie te restaureren.
De 'Brandaris' was de tweede in een serie Lemsteraken die, bijna geheel volgens hetzelfde ontwerp, door de N.V. Amsterdamsche Scheepswerf van G. de Vries Lentsch Jr. werd gebouwd. De eerste was de 'Flevo' van 1937, daarna in 1938 de 'Breeveertien' (nu de 'Zeeleeuw', het schip van Reinout Oerlemans) die overigens pas veel later werd afgebouwd. In 1938 volgde de Brandaris en weer een jaar later de 'New Horizon'. In een artikel in The Yachting Montly van augustus 1938 wordt vermeld dat de 'Brandaris' het eerste jacht is dat De Vries Lentsch afbouwt op de door hem overgenomen werf van Pannevis te Alphen aan den Rijn. Het werd een flink schip van 16,08 m lengte over de stevens (op de waterlijn 15 m), met een breedte van 5 men een diepgang van 1,12 m.
The Yachting Montly zegt over de grootte van het schip: The plan shows what good use has been made of the enormous space inside the hull, and two views below (er zijn twee foto's bijgevoegd - p.t.) give a Bood idea of how easy it is to get about and work on those brood decks'. Kennelijk zijn de schepen uit deze serie ook voor die tijd spraakmakend, want een jaar eerder al verschijnt er over de Flevo een uitgebreid artikel in de Waterkampioen (WK 1937, no 537). De auteur is laaiend enthousiast over het ontwerp en het feit dat er door een Nederlandse werf weer een groot schip wordt gebouwd. Het artikel ademt de sfeer van optimisme vanwege het mogelijke einde van de crisis in de jaren dertig van de vorige eeuw.
Het volgende schip, voor eigen rekening en risico gebouwd, heeft tijdens de afbouw aanvankelijk nog geen naam, maar wordt onder een werfnummer (No. 1356 volgens het werfboek) verder ingetimmerd. Volgens hardnekkige geruchten koopt een van de beide broers Doeksen (Gerrit of Volkert) van Terschelling de aak al voor die te water gaat en doopt hij haar 'Brandaris'. Het schip wordt, volgens het gerucht, gebruikt door de familie Doeksen, tot het moment in 1942 waarop het algemene zeilverbod door de bezetter wordt afgekondigd. Naar verluidt wordt de 'Brandaris' dan bij een houthandelaar te Harlingen verstopt, en komt ze pas na de oorlog weer tevoorschijn.