Petrèl

Toen in 1895 de heer Lebret zijn Fries jacht 'Hou Moed' aan de werf Paans te Roodevaart bracht en de Friese schipper de opmerking maakte: "Bekijk dit schip maar eens heel goed, want dát kunnen ze in het Zuiden niet", wist niemand dat dit 70 jaar later nog gevolgen zou hebben. De 'Hou Moed' was gebouwd door de beroemde Eeltje van der Zee. Boeiers waren de werf Paans echter niet vreemd, hoewel ze meer ponen en boeieraken bouwden. Na de uitdaging van de Friese schipper kregen de zoons Paans toestemming van hun vader een Fries jachtje van 5 meter over de stevens te bouwen. Het werd een succes, zowel van lijn als van zeileigenschappen. Na enkele jaren werd het scheepje 'De Drie Gebroeders' verkocht, met het plan een wat groter schip te bouwen. Dit zou echter pas in 1967 ten uitvoer worden gebracht. Wel kocht de familie Paans in 1952 'De Drie Gebroeders' terug, maar restauratie bleek wel heel moeilijk te zijn. Ten eerste erg kostbaar en ten tweede, het scheepje zou met zijn 5 meter toch aan de kleine, zo niet tè kleine kant zijn voor het Hollandsch Diep.

In 1953 zette de heer Paans Sr. weer een boeier op de tekenplank, mede naar aanleiding van een prijsvraag in de Waterkampioen. Een scheepje, lang 7,45 meter over de stevens en breed 2,80 meter met 38 m2 doek. Het lijnenplan kwam geheel klaar, doch het tuigplan slechts gedeeltelijk. Twee uur voor zijn dood stond hij er nog aan te werken.

De afgelopen winter (1966/1967) kreeg de werf Paans het advies van een jachtbouwer om geen casco's voor jachten te bouwen, want dat een werf die gewend was grotere schepen van zwaarder materiaal te bouwen, dit toch niet zou kunnen. 70 jaar later dus weer een uitdaging. In januari 1967 werd de boeier, het ontwerp van de heer Paans Sr., op de vloer gezet en op 10 juli 1967 ging het schip te water, om op 14 juli naar de reünie te Hellevoetsluis te gaan met daarop aansluitend een tocht naar Friesland. Het schip werd geheel gelast van 3 millimeter plaat, de stevens 4 millimeter met een kieldikte van 6 millimeter. De binnenbetimmering is geheel uitneembaar, behalve het plafond. Er zijn 4 ruime slaapplaatsen met een hanglegkast aan bakboord en aanrechtkast met butagasstel aan stuurboord, met veel bergruimte onder de kooien. De tuigage werd geleverd door de Fa. Hageman en Zoon te Dordrecht. Hoe kan het anders, want zeilmaker en scheepsbouwwerf deden ruim honderd jaar geleden al zaken. De leeuw op het roer werd door de heer A. Paans Sr. in 1896 gesneden voor 'De Drie Gebroeders'. Deze staat nu weer op het roer van de nieuwe boeier, welke de naam 'Petrèl' kreeg, naamgenoot van het jacht, waar de ontwerper zulke prettige jeugdherinneringen aan had.

Wat leuk om de 'Petrèl' op jullie website tegen te komen. Als klein jongetje lagen wij de in de haven in Roodevaart, de achtertuin van Wim Paans. Daar had hij als hobby een klein jachthaventje. Ik kan mij de 'Petrèl' (destijds zwart ) nog herinneren en ook de ophef over het midzwaard, door Paans ingebouwd om makkelijker op de motor te varen (hij lag achter in de haven). Als ik het mij goed herinner moest hij tijdens wedstrijden zijn midzwaard verzegelen en werd de snelle boeier uit Zeeland wantrouwend bekeken.
Lang geleden, de Moerdijk raffinaderij was er nog niet en de Biesbosch was getijdenwater. Leuk om te zien hoe mooi de 'Petrèl' er nu uit ziet!

Ik kan mij herinneren, dat er een kleine tjotter was met de naam 'Woeltje'. Het was een ijzeren geklonken scheepje van zo'n 3-4 meter. Ik kan mij nog een vakantie herinneren in Friesland in Elahuizen, waar Paans ook was met de boeier 'Petrèl' en de 'Woeltje'. Beide hebben volgens mij toen meegevaren bij het admiraalzeilen. Daar was ik zelf niet bij aanwezig.
Wat ik nog wel weet, is dat ik en een vriendje bij hoge uitzondering in de sloot bij Elahuizen met de 'Woeltje' mochten zeilen onder de uitdrukkelijke voorwaarde, dat we niet de Fluessen op mochten, iets dat we uiteraard toch deden. Het ging ook meteen mis, de dirk bleef achter een staak van een visnet hangen en het lummel beslag werd uit de mast getrokken. Op een of andere manier wisten we de zaak toch te redden en hebben het lummel beslag met schroef en al weer in de mast terug geplaatst.  Voorzichtig weer terug gezeild, niemand wat verteld en ons de rest van de dag voorbeeldig gedragen.

Ik heb als scheepstimmerman mede de betimmering van de 'Petrèl' gemaakt. Mijn vader heeft veel glaswerk aan de 'Petrèl 'gedaan. Wij waren samen in dienst bij de scheepswerf aan de Roodevaart, en hebben gewoond bij de scheepswerf.