Telephoon

Dr. Ir. J. Vermeer schrijft in zijn boek "De Boeier":
De eerste boeier die onder verantwoordelijkheid van Nicolaas Adrianus Bernhard op de werf Het Jagt aan de Lijnbaansgracht van stapel liep (Tabel 4.5), was bestemd voor zijn broer Harmen jr. De naam "Telephoon" moest in die dagen kennelijk associaties oproepen met het toen nieuwe en snelle communicatiemiddel van die naam.
Harmen Bernhard jr was op-en-top een watersportman. In zijn jonge jaren ontpopte hij zich als een fanatieke wedstrijdzeiler, die niet gauw een gelegenheid om te hardzeilen oversloeg, met name bij zijn eigen vereniging `Het Y'. Hij was, zoals Crone in zijn gedenkschrift opmerkt ... een liefhebber van zeilen zooals er weinig waren, een kenner van schepen ook, ... een der ijverigste leden der vereeniging.

Eigenschappen
Plaquette nummer: | 9145 | Zeil nummer: | |
---|---|---|---|
Categorie: | V | Tekening nummer: | |
Type: | Boeier |
Bouw
Bouwjaar: | 1884 | Ontwerper: | H. Bernhard |
---|---|---|---|
Werf: | Werf "Het Jacht", H. Bernhard | Werf plaats: | Amsterdam (Lijnbaansgracht) |
Motor: | Motor type: | ||
Materiaal romp: | Eikenhout | Materiaal kajuit: | Eikenhout |
Materiaal zeil: | Katoen | ||
Onderwaterschip: | Rond | Kiel: |
Afmetingen
Lengte stevens: | 8,66 m | Breedte berghout: | 3,58 m |
---|---|---|---|
Diepgang: | 0,00 m | Masthoogte water: | 0,00 m |
Oppervlakte grootzeil: | 0,00 m2 | Oppervlakte fok: | 0,00 m2 |
Oppervlakte botterfok: | 0,00 m2 | Oppervlakte kluiver: | 0,00 m2 |
Oppervlakte totaal: | 0,00 m2 | Oppervlakte overig: | 0,00 m2 |
Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip
1884 – 1900 | H. Bernhard Jr. ( Telephoon) |
---|---|
1900 – onbekend | J.G. van Rossum ( Telephoon) |
Geschiedenis
2005
2005
2005: De Boeier 'Telephoon' in het boek "De Boeier" van Dr. Ir. J. Vermeer.
Ook bij de wedstrijden van de KNZRV verscheen hij aan de start: In de bewaard gebleven deelnemerslijsten van deze vereniging komt H. Bernhard met de boeier "Telephoon" voor in de jaren 1885, 1889, 1890, 1896 en 1897.
In 1885 waren de concurrenten: Wouda uit Sneek met de "Bever" en de Amsterdammers Molenpage met "Brunette", Feenstra met "Nora" en Havie met "Hendrika". In 1889, 1890, 1896 en 1897 ontmoette de "Telephoon" verschillende andere Amsterdamse boeiers, waaronder een aantal eveneens gebouwd op de werf van zijn broer Nicolaas, zoals "Fata Morgana" van Vuerhard, "Parkeler" van Roeters van Lennep en opnieuw "Nora", nu eigendom van Bangert. Daarnaast komen in deze jaren aan de start de boeiers "Batavier" van Bakker, "Sperwer" van Jurrjens en "Catharina Elisabeth" van Van Campen (later als "Persévérance" eigendom van Van Vloten en Titsingh).

Bernhard meed de oversteek van de Zuiderzee niet, want in 1890 vinden we de "Telephoon" vermeld in de bewaard gebleven deelnemerslijst van de Zeilvereeniging 'De Zevenwolden' in Lemmer, die toen haar 25-jarig bestaan vierde met een groots georganiseerde hardzeilerij. In de klasse `Boeiers en jachten' ontmoette zij de boeiers "Zwijger" van Sleeswijk uit Lemmer, "De Jonge Dirk" van Bakker uit Sneek, "Time is money" van Sult uit Enkhuizen en (de juist nieuw afgeleverde) "Semper Idem" van Wassenaar uit Hilversum. Of Bernhard toen ook de Sneeker Hardzeildag bezocht weten we niet, omdat de deelnemerslijst uit dat jaar niet bewaard gebleven is; de veronderstelling lijkt voor de hand te liggen.
In 1890 begint de officiële meting van wedstrijdjachten namens de Verbonden Zeilvèreenigingen van Nederland en België. In het bewaard gebleven oudste register van gemeten ronde vaartuigen komt de boeier "Telephoon" voor met een wedstrijdtonnemaat WT van 6,2. Uit de deelnemerslijst van de KNZRV uit 1897, toen een nieuw voorgiftsysteem berustende op de zogenaamde Wedstrijdmaat van kracht was geworden, blijkt dat de "Telephoon" een WM van 8,8 had toegewezen gekregen.
Wanneer Harmen Bernhard zijn boeier verkocht weten we niet precies, waarschijnlijk echter kort na 1900. Op de lijst van vaartuigen van leden van de Zeilvereeniging 'Het Y' uit 1889 vinden we de "Telephoon" inderdaad vermeld; in 1903 blijkt dat zij geen ligplaats meer heeft in de jachthaven van deze vereniging. In 1907 neemt de "Telephoon" deel aan de Sneeker Hardzeildag. Hoewel de betreffende deelnemerslijst in het Fries Scheepvaart Museum ontbreekt, weten we dat uit het clubboekje van de Sneeker Zeilclub uit het jaar 1930. Dit bevat de uitslagen van de hardzeilerij van 21 augustus 1907 op het Sneekermeer: de 1e prijs was voor de boeier "Noordster" van H. van Beek uit Amsterdam en de 2e prijs voor de "Telephoon" van J.G. van Rossum uit Rotterdam. De klasse 'Boeiers' bestond uit zes deelnemers, de andere deelnemers staan helaas niet bij name genoemd. Voorts vermeldt het gedenkboek dat ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de KRZV 'De Maas' in 1951 verscheen, dat in de beginjaren van de 20e eeuw de boeier "Telephoon" eigendom was van J.G. van Rossum (waarschijnlijk de toenmalige Rotterdamse tabaksfabrikant of een familielid daarvan) .
Dit is dan alle historische informatie die wij over deze boeier konden vinden. In het Nederlandsch Jachtregister van 1924-25 komt geen boeier van Bernhard met de naam "Telephoon" voor, noch een andere boeier die wij als de "Telephoon" zouden kunnen identificeren. Mogelijk is hij, zoals zoveel andere ronde en platbodemjachten, na de Eerste Wereldoorlog naar Engeland verkocht.
Opmerkingen
Behalve de foto van de "Telephoon" varend op het IJ, is bij nazaten van de bouwer nog een halfmodel bewaard gebleven. De identiteit staat vast blijkens een origineel naamplaatje achter op de plank. Opmerkelijk is de hoekige vorm van het schijnlicht op het roefdak.
2017
maart 2017
maart 2017: Spiegel der Zeilvaart maart 2017 nummer 2: Het van Konijnenburg Zeiljacht 'Telephoon'
Jaap Bernhard uit Voorburg schrijft:
In het februari nummer van de Spiegel der Zeilvaart staat een mooi artikel over Van Konijnenburg, met daarbij een afbeelding van een "zeiljacht' dat wel heel veel weg heeft van een boeier.

