Tia

Geachte heer,

Van de heer Simon Stephens, conservator Maritiem Informatie Centrum van het Nationaal Maritiem Museum van Greenwich, hoorde ik dat u de eigenaar bent van een Nederlandse tjotter, voorheen eigendom van (wijlen?) Sir John E. Thornycroft uit Londen.
De reden waarom ik in deze boot geïnteresseerd ben, zal u wellicht duidelijk worden uit het volgende. Met het oog op de publicatie van een monografie gewijd aan dit type vaartuig, verzamel ik historische en technische details van alle tjotters die tot op heden bewaard zijn gebleven: Ik verwijs naar bijlage A, een kopie van een brief gedateerd 3 mei 1994 van de directeur van het Fries Scheepvaart Museum in Sneek aan het Nationaal Maritiem Museum van Greenwich.
Uit verdere kopieën (bijlagen B tot en met E) zult u zien dat wij op de hoogte waren van het bestaan van de tjotter van Sir John Thornycroft, dankzij zijn correspondentie met de toenmalige voorzitter van de stichting "Stamboek Ronde en Platbodemjachten", kapitein C.J.W. van Waning.
Met het idee om een tjottermonografie samen te stellen, vroeg ik me af of de Thornycroft-tjotter tot op heden bewaard zou zijn gebleven. Het zal duidelijk zijn dat ik erg blij was om van meneer Stephens te horen dat ze nog leeft en dat hij ons kon informeren over de huidige eigenaar (hij kreeg uw adres van meneer John Margetson). Bovendien vermeldde hij dat hem is verteld dat de boot momenteel wordt gerestaureerd.
Het is misschien interessant om te weten dat er momenteel ongeveer 15 van wat wij 'grote tjotters' noemen, daterend uit de periode 1880 tot 1930, nog steeds bestaan; er bestaat ook ongeveer een gelijk aantal van een iets kleiner type.
Zoals gezegd zal de beoogde monografie historische en technische details bevatten van alle bestaande tjotters. Daarom wil ik u een aantal vragen stellen, in de hoop dat u de antwoorden hebt.

1. Wat is de huidige naam van uw tjotter?
2. Kent u vroegere namen?
3. Waar vaart u met haar?
4. Wanneer heeft u de boot gekocht?
5. Wie was de vorige eigenaar; waar woonde hij?
6. Kent u vorige eigenaren, met name nadat de tjotter niet langer eigendom was van Sir John Thornycroft?
7. Heeft u, of bent u bereid om te maken, een serie foto's ter documentatie, met details van de boot (inclusief het houtsnijwerk), een overzicht ervan, evenals een foto van de boot onder zeil; de foto die in de bijgevoegde brieven wordt genoemd, is verdwenen.

Tot slot verzoek ik u te overwegen om uw boot op te meten aan de hand van de schema's die ik bij deze brief heb gevoegd. Met behulp van de tekening neem ik aan dat u de termen in de lijst kunt interpreteren en vertalen.

Bijlagen:
A Brief van het Fries Scheepvaart Museum aan het Nationaal Scheepvaartmuseum, gedateerd 3 mei 1994
B Brief van Sir John Thornycroft, gedateerd 19 september 1958
C Brief van Kapitein C.J.W. van Waning, gedateerd 3 oktober 1958
D Brief van Kapitein C.J.W. van Waning, gedateerd 20 januari 1959
E Brief van Sir John Thornycroft, gedateerd 20 februari 1959

Dr. Ir. J. Vermeer schrijft in zijn boek "Tjotters en Boatsjes" over de Tjotter 'TIA':
Het Engelse tijdschrift Yachting World publiceerde in haar nummer van januari 1955 onder de titel Old Frisian Yachts een artikel van de toenmalige hoofdredacteur van De Waterkampioen, Jan Loeff, over de door het bestuur van het Fries Scheepvaart Museum ingestelde Commissie Stamboek Friese Ronde Jachten en het door deze commissie aan te leggen register van deze schepen.
In september 1958 ontving de heer Van Waning, in 1955 secretaris van deze commissie en inmiddels de eerste voorzitter van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten, als reactie op dit artikel een brief van Sir John E Thornycroft, eigenaar van een destijds bekende scheepsmotorenfabriek in Londen.
Wij citeren hieruit: " I have a small Dutch Sailing Yacht, and have now got a drawing made of her, which I enclose, and also a photograph, showing the boat sailing at Bernbridge, Isle of Wight". De foto hebben wij niet kunnen terugvinden, wel de serie tekeningen (schaal 1:16).

Het Dutch Sailing Yacht bleek een tjotter te zijn met een lengte van ongeveer 5 meter en een breedte van circa 2,10 meter. Bij beschouwing van de tekeningen valt het op, dat de romp onder het boeisel onwaarschijnlijk ondiep lijkt, hetgeen twijfel doet rijzen aan de exactheid van de opmetingen. Over de herkomst van deze tjotter worden in de brief nog interessante mededelingen gedaan. Thornycroft schrijft dat zijn vader haar circa 50 jaar geleden kocht van een vrend van een zekere Mr Ch Ricardo, die er mee op de Theems voer. De boot werd naar Bembridge op Wight gebracht (mogelijk had de familie Thornycroft op dat eiland een onderkomen). Daar werden ongeveer 15 jaar later enige herstelwerkzaamheden uitgevoerd, waarna zij weer naar Londen werd overgebracht. Deze tjotter was dus omstreeks 1908 reeds in Engelse handen. Dat betekent, dat zij voor die datum moet zijn gebouwd.

In zijn antwoord aan Thornycroft gaat Van Waning in op de typische kenmerken van de tjotter in het algemeen. Hij vraagt zich af wie de bouwer zou kunnen zijn Van der Zee of mogelijk Lantinga. Laatstgenoemde werf exporteerde in het begin van deze eeuw veel van dergelijke scheepjes naar Holland en in een enkel geval misschien ook naar Engeland. Hij verzoekt Thornycroft om een extra aantal tekeningen, om die ter beschikking te stellen aan de scheepvaartmusea in Amsterdam, Rotterdam en Sneek. Deze zijn inderdaad toegezonden, het bijbehorende schrijven is niet bewaard. In zijn antwoord meldt Van Waning dat het stamboekbestuur een motie van dank heeft aangenomen, dat de tjotter in het Stamboek is opgenomen onder nummer 200 en dat de eigenaar zich als erelid (Honorary Member) van de Stichting mag beschouwen. Hij verzoekt de bijbehorende bronzen plaquette op een geschikte plaats in de boot aan te brengen. Een bedankbriefje van Sir John Thornycroft besluit deze correspondentie.

Waarom deze tjotter na slechts enkele jaren uit de schepenlijst van het Stamboek verdwijnt is ons niet duidelijk geworden. Kennelijk is het contact met de eigenaar na betrekkelijk korte tijd verloren gegaan. Uiteraard waren wij benieuwd of deze tjotter dertig jaar later nog zou bestaan. Daarom is contact gezocht met het National Mantime Museum in Greenwich. Het Mantime Information Centre van dit museum heeft navraag gedaan bij leden van de familie Thornycroft en kon ons naam en adres van de huidige eigenaar bezorgen Deze bleek te zijn Mr Kieran Markham met een adres in Diss, Norfolk zowel als in Twickenham Middlesex.

In een uitgebreide brief verzochten wij Mr Markham om ons ten behoeve van ons tjotterboek histonsche bijzonderheden, vroegere eigenaren alsmede afmetingen en constructiedetails van zijn tjotter te willen doorgeven. Uit een eerste korte antwoordbrief, waarbij enkele foto s waren bijgesloten bleek dat de eigenaar de boot de naam 'Tia' had gegeven en dat hij bezig is met een totale restauratie. Hij beloofde ons gedetailleerde opmetingsresultaten en meer recente foto's te zullen zenden. Sindsdien (oktober 1995) hebben wij niets meer vernomen, een brief met dringend verzoek om antwoord (verzonden medio januari 1997) kwam onbestelbaar terug met de mededeling, dat de geadresseerde was vertrokken. Van deze ongetwijfeld interessante fjouweracht blijven daarom de historische gegevens zeer summier, voor de technische bijzonderheden zijn we aangewezen op de analyse van de toegezonden foto s In hoeverre de voorgenomen restauratie ook daadwerkelijk ten uitvoer is gebracht weten we dus niet.

Technische gegevens (afgeleid uit de foto s en tekeningen)

Hoofdafmetingen

• Lengte over de stevens 4,95 m
• Grootste breedte buitenkant huid 2,15 m
• Holte op het grootspant 0,80 m
• Zeiloppervlak Grootzeil + fok - - -

Bijzonderheden

•  geen kielbalk
• rond grootspant
• kielgang + betrekkelijk brede zandstroken
• vijf huidgangen boven de zandstroken
• vrij steile boeisels
• laag voordek, bestaande uit losse delen
• fraai snijwerk op boeisels, bedel- en hennebalk
• breed roer met in de kop uitgesneden bladertak

Opmerkingen

De lengte en breedte zijn goed uit de tekeningen af te leiden. De getekende dwarsdoorsnede lijkt ons niet betrouwbaar, de holte zal ongetwijfeld groter zijn dan de 80 centimeter die uit deze tekening volgt. Speculeren over de werf van herkomst van deze boot is moeilijk. De hoge kwaliteit van het snijwerk en het ronde grootspant wijzen op een bouw waarschijnlijk nog in de negentiende eeuw. Mogelijke bouwers zouden kunnen zijn Lolke Lantinga of Jelle Croles. Eeltje Holtrop van der Zee lijkt ons niet in aanmerking te komen.

Ik ben gewoon een zeiler op bezoek in Cowes, Isle of Wight. Tijdens een bezoek aan het https://www.classicboatmuseum.com kom ik toevallig dit schip tegen in hun werkplaats. Helemaal achteraan. Blijkbaar wordt hij gerestaureerd maar er was niemand van de ploeg aanwezig die mij verder kon helpen. Mooi is hij wel, zelfs met snijwerk, dat zie je niet vaak.
Groetjes, Pierre Heinis

Thank you for getting in touch, I will have to get the paper work out of the file and come back to you with more information. Very quickly for now I can tell you it was purchased in the very late 1890’s to early 1900’s by J I Thornycroft as he was wanting a boat with a flat bace to test electric engines for boats. At that time car manufacures were also experimenting with electric engines as an alternative to steam, however very quickly in about 18 months to 2 years they all move to the combustion engines so the barge was used for testing propellers. The photo below shows the barge with a large propeller fix to it on the Bembridge Redwing Quay. J I is the older man with the flat cap next to the propeller. 
We are looking to restore the barge and would be grateful for any help and advice as I am sure there must still be a few experts in Holland who look after these lovely old boats.
Mark McNeill, Classic Boat Museum, Cowes on the Isle of Wight

Merk op dat de zwaardconstructie aan de binnenzijde van het boeisel alleen een plank is. De oplangers zijn niet ingelaten. Dit is ongebruikelijk, misschien dat deze plank later is aangebracht.
Het verloop van het zetboord in het voorschip is anders, gebruikelijk stopt het zetboord bij de bedelbalk. Nu loopt het door zoals bij een boatsje die een kropplank heeft en daarover loopt een knie die het boeisel aan de kropplank moet verbinden.
Op deze foto's zijn het achterschot, achterbank en het schot waar het spinnegat in zit, er al niet meer. Ik hoop dat ze in één van de dozen nog het spinnegat dekseltje hebben.