Vrede Best

Link naar database Scheepsmetingdienst Ligger R4863N

De heer C.J.W. van Waning, de eerste voorzitter van de SSRP, schrijft in de Spiegel der Zeilvaart van 1984 een tweetal artikelen over de Boeieraak 'St. Lucas' (type vermeld in Schepenlijst), de in 1883 gebouwde 'Vrede Best'. Voor de schrijver Van Waning was het een aangename verrassing om in september 1983 van de heer R. P. Reynen te vernemen dat deze in het bezit was van een boeierschuit die vroeger „Vrede Best" had geheten. Dit schip zou in 1883 gebouwd zijn, en of hij daar iets meer over kon vertellen? Dat kon hij inderdaad. Hij wist vrijwel meteen dat het hier ging om de fraaie boeierschuit „Vrede Best", die het eigendom was geweest van zijn vroegere buurman in Ouderkerk aan den IJssel, de beurtschipper Kees Goudriaan. Een vage herinnering uit zijn prille jeugd in dat dorp aan de rivier, waar mijn vader burgemeester was.

Voor ons jongetjes was de schuit van Kees Goudriaan een van die vele zeilschuiten, die 's zondags achter het dorp en onze tuin lagen. Later begrepen we uit de verhalen van Frans Goudriaan, wat die boeierschuit de „Vrede Best" voor hen en hun familie had betekend. Frans Goudriaan had in 1930 de schuit kunnen terugkopen voor f 1000,-. Hij had dat toen echter niet gedaan en verloor het schip uit het oog. In 1970 klonk nog spijt in zijn stem toen hij dit vertelde. Zijn verhaal over de twee boeierschuiten, die allebei „Vrede Best" hadden geheten en gebouwd waren in 1841 en in 1883, volgt verderop. Ook de tweede „Vrede Best" was al lang gesloopt dachten wij allemaal „op Ouwerkerk". Sinds 1930 had niemand er meer van gehoord, en toen al was zij er slecht aan toe. En dan belt ineens een meneer Reynen uit Nijmegen op en zegt dat hij eigenaar is van die reeds lang verloren gewaande boeierschuit! Een fantastisch verhaal, dat toch echt waar bleek.

Het hele verhaal hebben we opgenomen in ons hoofdstuk "Uit het Stamboek" in het artikel "Een eeuw lang als Boeier onder Zeil: Vrede Best - St. Lucas".

Een bericht in De Spiegel der Zeilvaart van Augustus 1988

De ijzeren boeierschuit , 'Vrede Best', gebouwd in 1883 op de werf van Jacob Vis „op 't Capelse Dorp", in opdracht van Arie Goudriaan uit Ouderkerk aan den IJssel, is weer terug in haar „geboortestreek". Van 1883 tot 1906 was het schip in gebruik bij de familie Goudriaan te Ouderkerk aan den IJssel voor de beurtvaart tussen Rotterdam en Gouda. Van 1906 tot 1929 voeren Piet, Adrie en Adriaan Groenendijk uit Alblasserdam als beurtschippers met de „Vrede Best" die inmiddels „Vertrouwen" heette.
In S.d.Z. 1984 nr. 4 en 6 heeft C. J. W. van Waning al beschreven hoe in 1929 de boeierschuit werd verkocht aan de Alblasserdammer Leen Jansen, die in Nieuw-Lekkerland het scheepswerfje „De Koophandel" had. Het leek er even op dat de „Vrede Best" hier haar laatste rustplaats had gevonden, maar gelukkig werd het schip in 1930 gekocht door de kunstschilder Frans Berntsen. Hij bouwde de vrachtschuit om tot een jacht en het unieke is dat de boeier nog in dezelfde staat verkeert als in 1930; zelfs het meubilair is nog hetzelfde. De heer en mevrouw Bernsten hebben van 1930 tot 1980 met de boeier gevaren onder de naam „St. Lucas". Dat is de naam van de beschermheilige van de kunstenaars. Zij hebben al die jaren zomers op het schip gewoond, varend door Nederland en België. 's Winters verbleven zij in Nijmegen.
Na het overlijden van de heer Bernsten werd het schip in 1981 gekocht door René Reynen. Doordat de heer Berntsen tot op hoge leeftijd met het schip was blijven varen, was er veel achterstallig onderhoud en René Reynen heeft in de acht jaren dat hij eigenaar van de „St. Lucas" was er weer een „juweel" van gemaakt.

Helaas moest de heer Reynen het schip verkopen. Het onderhoud kostte zoveel aan geld en tijd dat hij dat niet meer kon opbrengen. Ir. J. C. Goudriaan uit Capelle aan den IJssel, een nazaat van de beurtschippers uit Ouderkerk aan den IJssel, hoorde dat het schip te koop was. Samen met het bestuur van de Van Waning-Stichting uit Ouderkerk aan den IJssel, onderzocht hij de mogelijkheden om het schip te kunnen kopen. Hiervoor werd de stichting „Vrede Best" opgericht met als doel de instandhouding van het schip. Dankzij een soepele lening van de Amrobank in Gouda, kon het schip worden gekocht. Daarbij kwam, dat de heer Reijnen geen al te hoge prijs vroeg, toen hij ervan overtuigd was, dat zowel de stichting Vrede Best als de Van Waning-Stichting er alles aan zouden doen om dit museumstuk bewaard te doen blijven.
Het schip gaat nu weer „Vrede Best" heten, zoals het in 1883 begon. Ook toen wist men al dat Vrede het Beste was voor de mensheid. De Van Waning-Stichting zal het schip gaan beheren op verzoek van het bestuur van de stichting Vrede Best. Om het schip in stand te kunnen houden, zal het worden verhuurd, maar omdat het hier om een museumstuk gaat, (het oudste ijzeren zeilschip van Nederland), zal er altijd een schipper van de Van Waning-Stichting (eigenaar van de 'Zeldenrust') meevaren.

Omdat de "Stichting Vrede Best" geen kans zag het schip in de vaart te houden, werd het in 1999 aan R. Atsma in Zwartsluis. Hij startte met een ingrijpende restauratie: hij heeft de houten kajuit er weer afgehaald en de luikenkap voor 2/3 hersteld. Daarachter heeft hij een klein stalen roefje geplaatst en het vloertje van de den zodanig verlaagd dat er een kleine bollestal is ontstaan. Ook binnenin is het scheepje mooi opgeknapt.

Frans Berntsen onbekende beroemdheid

De de website www.ontdekkingsschrijver.nl lezen we het volgende:
Of Frans Berntsen nu een varende kunstschilder was of een schilderende zeiler is moeilijk te definiëren. Misschien is hij beter te typeren als een impressionist. Hij heeft er immers voor gezorgd dat zijn impressies van onze rivierkusten bewaard zijn gebleven. Wat een romantisch idee: als kunstschilder je hele hebben en houwen verkopen, jezelf een boot aanschaffen, je schildersmateriaal inschepen en varen maar. Sturen als het moet, schilderen als het kan. Onderweg verkoop je eens een schilderij aan mensen die, net zoals jij, houden van varen en van kunst. Met het geld dat je daarmee verdient voorzie je in je varend bestaan. Je hebt je huis en je werk altijd bij je. De zeven zeeën laat je links liggen, dus levensgevaar is er nooit. Wie doet je wat?

Er is een prachtig boek verschenen over de Varende kunstschilder Frans Berntsen. Met het verhaal over het schip en vol met prachtige schilderijen die Berntsen schilderde vanaf zijn schip. Hij voer er vijftig jaar mee door heel Nederland.
Het is te bestellen via stichtingkohesie@gmail.com

In 1930 werd de koop gesloten: voor twee schilderijen en driehonderd gulden contant werd de jonge kunstenaar Frans Berntsen eigenaar van een boeierschuit. Hij zwierf er vijftig jaar mee door Nederland. Maar ook voor en na die episode kende het voormalige beurtschip een interessante historie, waaraan nieuwe eigenaars mee kunnen gaan schrijven. Frans Berntsen was nog maar 28 jaar en pas enkele jaren afgestudeerd aan de Koninklijke Tekenacademie in 's-Hertogenbosch toen hij de koop sloot. Hij was al enige tijd op zoek naar een scheepje om met zijn aanstaande vrouw, al zwervend door Nederland, een kunstenaarsleven op te bouwen. Een voormalig beurtscheepje met de naam Vrede Best van 12 meter lang bood uitkomst. De huidige eigenaren, Cees Bloemhof (71) en zijn vrouw Manje Dijkman, kennen die geschiedenis van de bij een groter publiek geliefde kunstschilder goed. Anders dan Berntsen hadden Cees en Manje op hun beurt al een lange zeilcarrière achter de rug toen ze het scheepje achttien jaar geleden over-namen. Voorafgaand aan de Vrede Best voeren ze met de 'Noarderling', een IFKS-skûtsje in de kleine A-klasse, een skûtsje dat de originaliteits-prijs won. Cees nodigde ons uit om het unieke scheepje te bekijken in Balk waar de Vrede Best z'n thuishaven heeft. De boeierschuit meet twaalf meter lang en de romp is 3,80 m breed, met zwaardklampen vier meter, en de diepgang is slechts 65 cm. Wat opvalt is de lange mast die 14 meter boven water uitsteekt. Om de brug bij het Tjeukemeer te passeren moeten Cees en Manje de mast tot de helft strijken, maar dat gaat, dankzij een flink contragewicht, moeiteloos, al moet het water dan niet te wild zijn.

Dhr. Goudriaan schrijft:
Ik heb in de zwaaikom te Gouda met kleinzoon Guus Goudriaan de 'Vrede Best' beheerd tot aan de verkoop.
De Boeierschuit was door de Stichting "Vrede Best" overgenomen door investeringen/voorschotten van mij. Later kregen we een forse bijdrage van de Van Cappellen-stichting, van ir Th. A. Bierman (zelf eigenaar "De Tijd Zal 't Leren') en een fantastische klusploeg van en rondom Woerden, soms gesponsord door de heer van Seumeren met het uit- en in-water "dokken" van de boeier. Betaald: nieuwe puddelgang (bodem/stuurboord), zeilen, en meer.

N.b. In 2024 staat de boeierschuit 'Vrede Best' te koop.