Wielewaal

Wielewaal

Onder de naam Wielewaal werd dit jacht gebouwd voor W.A. Pieterson te Rotterdam (OB7). Het model is een iets kleinere versie van de Alcedo I (= de huidige Vrouwe Egbertje). De kajuitbouw was lang en de kuip daardoor betrekkelijk klein. In het vooronder waren niet minder dan 7 slaapplaatsen.
Eigenaar en opdrachtgever voor de bouw van de 'Wielewaal' was de heer Van Pieterson uit Rotterdam. In het Stamboek stond in eerste instantie D. Zijlstra als ontwerper genoemd. Deze naam komt op de tekeningen (archief SSRP, Fries Scheepvaart Museum) niet voor. Bijna alle bladen zijn gesigneerd door H.A. Akerboom. In het jubileumboek van “De Maas” 1851-1951 staat beschreven dat de heer van Pieterson haar zelf ontworpen heeft. Deze notitie lijkt niet juist te zijn. De 'Wielewaal' word er genoemd naast de andere door Akerboom gebouwde Lemmeraken 'Alcedo I' (1920), 'Alcedo II' (1927 D. Zijlstra) en 'Annie Lavinia' (1920).

Oud Stamboekbeheerder en Lemmerakenkenner Jan Brilleman schrijft in het Stamboekarchief over ontwerpersplagiaat in het begin van de twintigste eeuw, waarbij Akerboom een rol speelde. Een pennenstrijd hierover is terug te vinden in De Watersport van 1919. Hier betrof het een ingezonden stuk van ontwerper Kersken tegen scheepsbouwer Akerboom. Echter: dit was ruim voordat de 'Wielewaal' getekend was. Er mag dan ook verondersteld worden dat Akerboom de 'Wielewaal' zelf ontworpen heeft. Waar de suggestie van Zijlstra zijn betrokkenheid bij het ontwerp van de 'Wielewaal' vandaan komt is onduidelijk.

De Lemsteraak 'Wielewaal' heeft met meerdere zeilnummers gevaren: OB7, OB17 en na 1965 VB17.

Eigenschappen

Plaquette nummer:214 Zeil nummer: VB17
Categorie:A Tekening nummer:
Type:Lemsteraak

Bouw

Bouwjaar:1925 Ontwerper:H.A. Akerboom
Werf:H.A. Akerboom Werf plaats:Boskoop
Motor:Inbouw Motor type:Hanomag 50pk
Materiaal romp:Staal Materiaal kajuit:Iroko
Materiaal zeil:Dacron
Onderwaterschip: Kiel:

Afmetingen

Lengte stevens:11,44 m Breedte berghout:4,40 m
Diepgang:1,10 m Masthoogte water:15,50 m
Oppervlakte grootzeil:48,59 m2 Oppervlakte fok:32,67 m2
Oppervlakte botterfok:0,00 m2 Oppervlakte kluiver:16,00 m2
Oppervlakte totaal:97,26 m2 Oppervlakte overig:0,00 m2

Register Varend Erfgoed Nederland

Registratie nummer:848 Registratie datum:17-03-2022
Geregistreerd als:Varend Monument®

Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip

1924 – 1952 W.A. Pieterson, Rotterdam ( Wielewaal)
1952 – 1956 N.A.C. Pessers , Waalwijk ( Wielewaal)
1956 – 1960 W.F. Bon , Den Haag ( Wielewaal)
1960 – 1973 J. Hoving , Amsterdam/Naarden ( Margaretha)
1973 – 1995 J.G. Alsema , Zuidlaren ( Vrouwe Maria)
1995 – Nu (laatst bekend) J.C. Alsema, Zuidlaren ( Wielewaal)

Geschiedenis

1924

1927

1927

1927: Waterkampioen

1952

1952

1952: Foto's van N.A.C. Pessers op zijn 'Wielewaal' (afkomstig van kleindochter Cristel Pessers)

1955

1955

1955: Documentatie Stamboekarchief Lemsteraak 'Wielewaal'

1956

1956

1956: Dr. Willem Bon (1904-1990) uit 's Graveland koopt de 'Wielewaal in 1956

De 'Wielewaal' staat in een advertentie te koop

Zoon Ewoud Bon heeft de volgende herinneringen aan deze periode

De 'Wielewaal' is in bezit geweest van mijn vader Dr. Willem Bon (1904-1990) te 's Graveland van 1956 tot 1960. Het schip lag 's winters in de 's Gravelandse vaart.
Het schip ligt op die tekening en foto hiernaast in de winter van 1956-1957 in de 's Gravelandse vaart tegenover Cannenburgerweg 46, het huis waar mijn vader vroeger woonde. Je kon daar toen heenvaren via een sluisje vanaf de Vecht en dan langs de Karnemelksloot en van daaruit via een klapbrug de 's Gravelandse vaart in. Er kon daar toen nog gejaagd worden! Nu is dat alles afgesloten, het mooie klapbruggetje verdwenen. Je ziet dat de Wielewaal hoog ligt: alle ballastbroodjes zijn en die winter uitgehaald om gemenied te worden en de buikdenning schoon te maken. Beulswerk! Ik weet nog dat in het voorjaar een vriend van mij en ik het schip vandaar naar Muiden brachten. In de Karnemelksloot wonden we de mast op. Met een harde wind achter gingen we toen zó hard in dat kleine slootje dat we schade hebben aangericht aan de wallekanten.

Foto van de 'Wielewaal' op de werf van Van Goor in Monnickendam direct na de aankoop in Aug.1956 met eigenaar Dr. W.F.Bon en zoon E.H. Bon
Foto van de 'Wielewaal' op de werf van Van Goor in Monnickendam direct na de aankoop in Aug.1956 met eigenaar Dr. W.F.Bon en zoon E.H. Bon
Foto op de werf van Van Goor in Monnickendam direct na de aankoop in Aug.1956 met eigenaar Dr. W.F.Bon en zoon E.H. Bon
Foto op de werf van Van Goor in Monnickendam direct na de aankoop in Aug.1956 met eigenaar Dr. W.F.Bon en zoon E.H. Bon
Pentekening gemaakt in 1956-1957 door eigenaar Dr. Willem Bon
Pentekening gemaakt in 1956-1957 door eigenaar Dr. Willem Bon
Foto van de 'Wielewaal onder zeil in 1957 met zoon E.H. Bon aan het roer
Foto van de 'Wielewaal onder zeil in 1957 met zoon E.H. Bon aan het roer
Foto van de 'Wielewaal onder zeil in 1957 met zoon E.H. Bon aan het roer
Foto van de 'Wielewaal onder zeil in 1957 met zoon E.H. Bon aan het roer

1960

1960

1960: J. Hoving uit Amsterdam koopt de 'Wielewaal' en geeft haar de naam 'Margeretha'

Margriet Hoving schrijft in 2014 het volgende over de 'Margaretha' en haar ouders:
“Helaas zijn vader en moeder al een tijd geleden overleden, maar zij hebben met ons vele jaren genoten van de zeiltochten op het IJsselmeer, de Wadden en zelfs naar Denemarken. Mijn ouders zijn altijd zeilers geweest, begonnen met een klein kielzeiljachtje om op de plassen te varen, maar in 1960 de Lemmeraak gekocht om op groter water te varen. Ligplaats Durgerdam. De naam van het schip werd 'Margaretha', omdat mijn moeder zo heette.
Mijn vader heeft veel aan de Lemmeraak gedaan om de staat van het schip goed te houden. Ook zijn er op het IJsselmeer en de Waddenzee wedstrijden gevaren. Mijn vader was eigenaar van een meubelbedrijf in Amsterdam, maar moest door gezondheidsproblemen helaas de Lemmeraak verruilen voor een minder bewerkelijk zeilschip”.
Wanneer je de foto’s uit het familiearchief van de familie Hoving bekijkt, dan kun je niet anders concluderen dan dat Joop Hoving veel in het schip heeft geïnvesteerd. Joop heeft het tuigplan aangepast. Het grootzeil is smaller geworden. Giek en gaffel zijn ingekort. Hij heeft de Ford Scripps motor vervangen door een Hanomag diesel. Hij heeft de kielbalk aangepast, zodat er een koelsysteem in opgenomen werd, hij heeft de loefbijter aangepast en hij heeft de Zeeduivel op het roer gemaakt en geplaatst en de besturing met helmhout heeft hij veranderd in een besturing met stuurwiel.

Opschrift: "Dit is de Lemsteraak 'Margaretha' van J. Hoving uit Amasterdam, gefotografeerd op het IJsselmeer"
Opschrift: "Dit is de Lemsteraak 'Margaretha' van J. Hoving uit Amasterdam, gefotografeerd op het IJsselmeer"
De 'Margaretha' op de werf van Ype de Jong in Durgerdam
De 'Margaretha' op de werf van Ype de Jong in Durgerdam
(foto coll fam. Porsius)
(foto coll fam. Porsius)
(foto coll fam. Porsius)
(foto coll fam. Porsius)
(foto coll fam. Porsius)
(foto coll fam. Porsius)
(foto coll fam. Porsius)
(foto coll fam. Porsius)

2017

11 augustus 2017

11 augustus 2017: Jachthaven "Port Henry" op het Duitse waddeneiland Borkum

2019

15 maart 2019

15 maart 2019: Het verhaal van de Lemsteraak 'Wielewaal' op de Boekenplank van de SSRP

Het eerste boek op de Boekenplank is van Gerard ten Cate en het is het verhaal van de Lemsteraak 'Wielewaal' VB17 met SSRP-plaquettenummer 214. In 2018 is de 'Wielewaal' 93 jaar oud. En …. inderdaad, de mast is krom. Een zoektocht naar ruim 90 jaar geschiedenis van een Lemsteraak.
Bij iedereen, die de afgelopen ruim negentig jaar bij deze Lemmeraak betrokken is geweest op welke manier dan ook, zijn er veel positieve herinneringen. Veel herinneringen en overleveringen die verklaren waarom de 'Wielewaal' zo is als ze is. Voor Gerard was het een genoegen de geschiedenis van de 'Wielewaal' te achterhalen en op te mogen schrijven. Dat de zoektocht de nodige jaren duurde, was voor hem slechts een bijkomstigheid.

Lees het verhaal van de Wielewaal op de Boekenplank van de SSRP

2022

19 juni 2022

19 juni 2022: De 'Wielewaal' onder de Engelsmanplaat

(foto Gerard ten Cate)
(foto Gerard ten Cate)

2024

25 mei 2024

25 mei 2024: De 'Wielewaal' tijdens de Delfzijl-Borkum race

We zijn zeer geïnteresseerd in uw opmerkingen en/of vragen over dit schip. Stuur ze ons!

Terug naar het overzicht