2017 nummer 8: Prijsvraag
Wat er allemaal ooit is vastgelegd ....
In de Spiegel der Zeilvaart nummer 7, van september 2017, schrijft Jan Eissens in het stuk “Het jacht in het Stamboek” op bladzijde 54 het volgende:
..... “Was voor 1950 de belangstelling voor het traditionele jacht sterk tanende, na 1950 nam die belangstelling juist weer snel toe. Dat was terug te zien in de bouw van nieuwe schepen. Na 1950 zijn er duizenden nieuwe schepen gebouwd waarvan de lijnen gebaseerd waren op de oud - Nederlandse scheepstypes .....” .
In de toenmalige hausse van belangstelling voor het Ronde en Platbodemjacht werden er meerdere initiatieven genomen om het traditionele Nederlandse jacht onder de belangstelling te brengen. Zo werd in januari 1954: “Door de Koninklijke Verbonden Nederlandsche Watersport Vereenigingen een prijsvraag uitgeschreven voor het ontwerp van een klein Rond- of Platbodem kajuit-jacht ” (let op de spelling). De uitnodiging voor deze prijsvraag stond in januari 1954 in de Waterkampioen op bladzijde 16. De uitslag in december 1954 en begin 1955 volgden ook nog de ontwerpen, die niet in de prijzen waren gevallen.
Het is leuk om te zien hoe onze huidige inzichten op punten verschillen van die van 1954. En hoe een ontwerp heel anders uitgevoerd kan worden dan oorspronkelijk getekend.
Ontmoeting in Oostmahorn
Aanleiding om nog eens naar de publicaties in de Waterkampioen van 1954 te kijken was een ontmoeting in Oostmahorn. Mijn vrouw Lies en ik waren met de "familie" Doerak onderweg. Een rondje Groningen, Leeuwarden, Schiermonnikoog. Incognito met een motorboot. In Oostmahorn kwamen we naast de 'Wyandotte' te liggen. Een in het Stamboek ingeschreven schip met plaquette 1501.
Een gesprek met de eigenaar was snel aangeknoopt. Ik had wat vragen over het scheepje. Er waren wat details, waar ik wat over wilde weten. Ik was nieuwsgierig naar wie het ontworpen en gebouwd had. Het scheepje, een bol, was overduidelijk van staal gebouwd en zag er erg goed onderhouden uit. Wat me opviel was dat het een glad gebouwde romp heeft, anders dan vrijwel alle andere stalen bollen, die vrijwel allemaal overnaads gebouwd zijn.
Winnaar van de prijsvraag in 1954
Een heel geanimeerd gesprek heb ik gehad met haar eigenaar Hans Pietersma. Hij vertelde me dat het scheepje ontworpen was door A. Volker in de vijftiger jaren als inzending voor een prijsvraag. Enig verschil met het oorspronkelijke ontwerp was dat de spanten was verder uit elkaar waren gezet en dat daardoor het scheepje wat langer en gestrekter is geworden, dan in het oorspronkelijke ontwerp.
De Wyandotte staat in het Stamboek ingeschreven als Vollenhovense Bol. Haar naam heeft ze te danken aan één van haar eerdere eigenaren die in het kippendorp Barneveld woonde. Een Wyandotte is zoals bekend, een kippenras.
Het is leuk om nog eens te kijken naar de KVNWV prijsvraag en de ontwerpen die het opgeleverd heeft. Eén van de prijswinnende scheepjes was een hoogaars ontworpen door J.K. Gipon. Met een aantal aanpassingen in het ontwerp heeft de werf Kooijman en de Vries van dit model een aantal scheepjes gebouwd.
Het is mij niet bekend hoeveel scheepjes naar het ontwerp van Volker zijn gebouwd. De 'Wyandotte' is inmiddels al bijna vijftig jaar oud en hoort daarmee tot de vloot schepen zoals Jan Eissens in zijn citaat bedoelt.
Wist u trouwens dat er ook een indianenstam is met de naam Wyandotte? Van Hans Pietersma kregen we nog een aantal actuele foto’s van zijn 'Wyandotte'.
Inschrijving in het Stamboek, de aanzet tot Criteria
Een leuke aanvulling op het verhaal van Gerard ten Cate is de brief uit 2005 van mevrouw T.J. Verschoof-van Schagen uit Barendrecht. Zij schrijft over de bouw van een drietal casco's, op basis van het ontwerp van A. Volker, op een boerenerf in Barendrecht.
De brief schetst een boeiend beeld van de manier waarop in de zestiger jaren van de vorige eeuw veel Ronde en Platbodemjachten, op een nu niet meer zo goed voor te stellen manier, voor een kleine beurs, tot stand zijn gekomen.
De in 1955 opgerichte SSRP stond daar bij voor een moeilijke opgave. Er werden vele schepen voor Inschrijving in het Stamboek aangemeld, waarbij toch de nodige vraagtekens werden gesteld. Daarom werden in de zestiger jaren de eerste stappen ondernomen om normen voor Ronde en Platbodemjachten vast te stellen.
In de jaren daarna is deze discussie binnen de SSRP, met de eigenaren en ontwerpers doorlopend gevoerd. Dat heeft geresulteerd in de Criteria voor Inschrijving, zoals die nu bestaan.
Alle vlugschriften "Behoud(t) het Goede" zijn in de SSRP-website verzameld in "Uit het Stamboek - Behoud(t) het goede" in onze verhalenbundel "Goed" Gebundeld. Hierin bundelen we alle verhalen en reacties, zoals de Nieuwsbrief "Beretanden" met daarin de meest actuele en in het oog springende informatie vanuit de SSRP; het maandelijks vlugschrift "Uit het Stamboek - Behou(d)t het Goede"; verhaaltjes over maritieme zaken uit het dagelijks leven van Dirk Huizinga en de Stamboekbijdrages in de Spiegel der Zeilvaart.