2020 nummer 4: Is de boot er voor jou of ben jij er voor de boot?

Onze schepen vallen op

Wij varen allemaal met een rond of platbodem en we vinden het plezierige en mooie schepen. We zijn er trots op. Volgens mij vinden wij het geen van allen vervelend om ons schip aan een ander te laten zien. Wij doen dat op een reünie, wij doen dat bijvoorbeeld bij Sail, wij doen het wanneer we een wedstrijd zeilen, wij doen het als we zelf gewoon aan het varen zijn of in de jachthaven. Want ... onze schepen vallen op. We kunnen er allemaal een verhaal bij vertellen. Velen van ons hebben hun mooiste zeiltocht ooit aan boord van een rond of platbodemjacht gemaakt.
Geeft jouw boot je een goed gevoel, dan is de boot er voor jou. Wanneer je onderhoud pleegt, dan ben jij er voor je boot. In deze twee voorbeelden is de verklaring vanzelfsprekend. 

Wedstrijdzeilen

Anders wordt het wanneer het wedstrijdzeilen een belangrijk onderdeel van jouw vaargenoegen is. De boot is er dan natuurlijk voor jou de wedstrijdzeiler. Om te winnen moet je goed kunnen zeilen. Dat geeft een kick. Wanneer je wint geeft je dat een kick met een grote “K”. Maar als eigenaar moet je je schip wel goed voor elkaar hebben en houden om voor in het wedstrijdveld mee te kunnen komen. Op dat moment ben jij er weer voor jouw schip. Bedenk wel dat ik nu doel op die schepen die een jaarlijkse competitie zeilen (dit is een relatief klein aantal schepen van de platbodemvloot). De meest in het oog springende schepen zeilen binnen de VA-klasse. Zij hebben een eigen klasse organisatie. Ze zeilen daarmee onder de voorwaarden die het Watersportverbond eist. Er wordt gezeild en hoe! In de VA-klasse zeilen een behoorlijk aantal nieuwe schepen maar ook oude geklonken schepen die volledig aangepast zijn aan de eisen van de tijd en zodanig geoptimaliseerd zijn dat ze het op kunnen nemen tegen hun jonge soortgenoten. Bij deze laatste groep mag je er wat mij betreft over discussiëren of de eigenaar er voor het schip is of het schip voor de eigenaar. 

Onderhoud en Restauratie

Bij de houten jachten lijkt het misschien vaker dan bij andere schepen dat de eigenaar er is voor het schip. Ik ken er de nodigen die hun hele ziel en zaligheid in hun schip steken om het varend te houden. Zowel in de zomer als in de winter. In de winter van 2019/2020 zijn er in ieder geval drie eigenaren zelf begonnen met de restauratie van hun tjotter. Dit doen ze niet uit armlastigheid, maar gewoon om dat ze het leuk vinden hun schip volledig te doorgronden en hun vaardigheid in de houtbewerking op peil te houden. Zoals gezegd lijkt het hier dat de eigenaar er voor het schip is en ja, dat is zo, maar het schip heeft hier wel degelijk een toegevoegde waarde. Het schip is er dan vervolgens voor haar eigenaar. Je wilt niet weten wat voor gevoel het vervolgens geeft om er daarna weer mee te gaan zeilen.
Denk ook nog eens aan alle eigenaren die zelf een schip gebouwd en uitgerust hebben ……… Ik laat daarbij in het midden of er een casco afgetimmerd is of dat een schip vanaf een tekening nieuw gebouwd is. Zij waren er alle voor het schip en het schip was er voor hen. 

Het ontstaan van een stalen boeier

Eén beschrijving uit de beginjaren van de SSRP is lezenswaardig. Het is een verslag over het ontstaan van de stalen boeier 'Petrèl'. Scheepsbouwer Paans uit Roodevaart heeft zijn leven lang een boeier op zijn netvlies gehad ….. hij heeft het getekend …... het schip is gebouwd …… Het schip was er uiteindelijk niet voor haar geestelijke vader, maar oordeel vooral zelf. Het verhaal is vaak gepubliceerd.

In het kort:
Toen in 1895 de heer Lebret zijn Fries jacht 'Hou Moed' bij de werf Paans te Roodevaart bracht en de Friese schipper de opmerking maakte: "Bekijk dit schip maar eens heel goed, want dát kunnen ze in het Zuiden niet", wist niemand dat dit 70 jaar later nog gevolgen zou hebben. In 1953 zette de heer Paans Sr. weer een boeier op de tekenplank, mede naar aanleiding van een prijsvraag in de Waterkampioen. Een scheepje, lang 7,45 meter over de stevens en breed 2,80 meter met 38 m2 doek. Het lijnenplan kwam geheel klaar, doch het tuigplan slechts gedeeltelijk. Twee uur voor zijn dood stond hij er nog aan te werken. In de winter van 1966/1967 kreeg de werf Paans het advies van een jachtbouwer om geen casco's voor jachten te bouwen, want dat een werf die gewend was grotere schepen van zwaarder materiaal te bouwen, dit toch niet zou kunnen. 70 jaar later dus weer een uitdaging. In januari 1967 werd de boeier, het ontwerp van de heer Paans Sr., op de vloer gezet en op 10 juli 1967 ging het schip te water!

Een jachtontwerper of een jachtbouwer zal mogelijk professioneel anders naar de openingsvraag kijken. Of zij er als eigenaar van een schip net zo naar kijken als professional is voor ons een vraag, voor hen een weet.

Mijn mooiste zeiltocht?

Ooit zeilden we op de Eems van Delfzijl richting Borkum. Een zuidwestenwind windkracht vier met een stevige uitgaande ebstroom. Het berghout net in het water. In dat volkomen open landschap zagen we een bui over het wad aankomen. Zo’n bui waarbij de lucht helemaal zwart wordt. We konden de bui over ons heen laten komen en om de bui te ontlopen zouden we terug kunnen richting Delfzijl. Wij kozen er voor om de bui maar over ons heen te laten komen het zeegat uit. En onze hoogaars? Het schip ging een heel klein beetje meer hellen, we zeilden met een snelheid van 17 kilometer over de grond en het schip was met een pink te besturen.

…….. Is de boot er voor jou of ben jij er voor de boot?

Het Vlugschrift "Uit het Stamboek - Behoud(t) het goede" 
wordt samengesteld door Gerard ten Cate.

Alle vlugschriften in "Goed" gebundeld

Alle vlugschriften "Behoud(t) het Goede" zijn in de SSRP-website verzameld in "Uit het Stamboek - Behoud(t) het goede" in onze verhalenbundel "Goed" Gebundeld.
Hierin bundelen we ons maandelijkse vlugschrift "Uit het Stamboek - Behou(d)t het Goede"; de verhaaltjes over maritieme zaken uit het dagelijks leven van Dirk Huizinga en onze Stamboekbijdrages in de Spiegel der Zeilvaart.