De Pinas BC11

Op Maandag 8 mei 1961 heb ik (Henk Lunstroo) de Jol via de telefoon overgenomen van de heer Blankevoort, Een goede vriend van mij, die zelf ook al langer in het bezit was van een Staverse jol, namelijk van de “Vita Nova”, werkte samen met de heer Blankhorst en mede door zijn toedoen is de verkoop uiteindelijk tot stand gekomen. 

Vrijdag 28 juni 1963. Vandaag zijn wij met De Pinas rond half acht ‘avonds vertrokken vanaf de Amstel (De Omval) voor de eerste verkenningstocht naar informatie over de herkomst van De Pinas; een weekend IJsselmeer. Rond 21.30 uur zijn wij afgemeerd bij de Oranjesluis, Schellingwoude. De volgende dag varen wij rond 10 uur in de ochtend op de motor naar het Buiten IJ. Na een half uur kan de motor eindelijk uit en vaart de Pinas verder onder zeil met matige OZO-wind. Rond half vier komen wij veilig aan in Spakenburg/ Bunschoten. Gemiddeld gevaren snelheid 7,50km/uur. In de haven dragen de vissers nog blauw boezeroen met werkje en de visventers een boezeroen met een verticale streept. Met de vissers heb ik gesproken over de Jol; Dit type wordt volgens hun in de haven Staverse Ton genoemd, maar heeft meestal geen echt voordek zoals De Pinas heeft. Deze Jol ‘De Pinas’ komt ze niet bekend voor

Ze noemen zichzelf eigenlijk een beetje gek - en verslaafd. Gek van eikenhout en verslaafd aan het zeilen met hun Friese jachten, tjotters, schouwen, Staverse jollen, boeiers en boatsjes. Voor de dertigste keer kwamen ze bij elkaar om hun gekte te vieren. Op het Heegermeer. Met admiraalzeilen, wedstrijden, een Indonesisch buffet en veel verhalen...
Ook de 'Pinas' was één van de deelnemers aan de 30e Regionale Friese Reünie.

Zelden worden scheepstypen 'uitgevonden'. Meestal ontstaan ze uit oudere scheepstypen en is vooral de schipper bepalend voor de vorm. De Staverse jol is daarop geen uitzondering. De eerste jollen waren klein, omdat er vlak bij de dijk mee werd gevist. Toen de visserij op ansjovis sterk in opkomst kwam rond 1883, werden de jollen groter, omdat de vissers verder de zee opgingen en zware netten, gewichten en ankers aan boord hadden. Na de afsluiting van de Zuiderzee kreeg de Staverse jol opnieuw een andere functie, een tweede leven als plezierjacht. Ze werden vaak voorzien van een kajuit en men ging zelfs weer nieuwe jollen bouwen, zowel van ijzer als van hout. 
De jol is familie van de sloep. Een stoep is vaak een bijboot van een groter schip en sloepen van zeeschepen werden soms Pinas genoemd. Zo komen we automatisch bij de honderdjarige Staverse jol 'Pinas' en haar eigenaar, jachtarchitect Henk Lunstroo, waarover we dit verhaal schrijven.

Henk Lunstroo is zijn Staverse jol trouw gebleven

Henk Lunstroo is al sinds 1961 eigenaar van de 'Pinas'. Ondanks alle prachtige scheepsontwerpen die hij getekend en berekend heeft, is hij zijn Staverse jol trouw gebleven. In zijn jeugd trok hij met een aantal vrienden op, waarvan er twee een Staverse jol bezaten. Dat wakkerde de liefde voor dit scheepstype aan. Toen er een derde jol in de omgeving kwam en de eigenaar er snel weer afstand van moest doen vanwege de aankoop van een huis, kon hij het schip overnemen en sindsdien vaart het gezin er met veel plezier mee.

De geschiedenis van de 'Pinas'

De afgelopen jaren heeft Henk in gesprekken met oud-eigenaren en kenners het grootste deel van de geschiedenis van de jol kunnen achterhalen. Zo kwam hij in 1967 in de haven van Hindeloopen een visserman tegen die de jol onmiddellijk herkende ais het schip dat Siemen jordens (Broekerhaven) rond 1905 (in 2005 dus 100 jaar!) bouwde. Tot 1932 is er mee gevist met visserijnummers BCII (Bovenkarspel) en MK20 (Marken), daarna is het gebruikt voor uitventen van vis en in de oorlogsjaren heeft de toenmalige eigenaar er sluikhandel mee bedreven. In 1945 was de staat van de jol dusdanig dat her schip nagenoeg helemaal in het ijzer stond. De bekende botterbouwer janus Kok in Huizen kreeg opdracht delen van de kont te vernieuwen. Deze reparatie is toen uitgegroeid tot een vernieuwing van nagenoeg het hele schip, op enkele stukken in kop en vlak na. De mast werd strijkbaar gemaakt met een mastkoker. Er is toen ook een berghout aangebracht, wat overigens niet ongebruikelijk was bij Staverse jollen, alhoewel zo'n berghout niet bij alle vismethoden even handig was. De gehele verdere afwerking van de jol verraadt de inbreng van Kok als botterbouwer. Door zijn inspanningen en later die van een aantal gerenommeerde houtbouwers als jaap Tromp en jan Schelling, zwager Hans Hulscher en natuurlijk eigenaar Henk zelf, kunnen wij de jarige Staverse jol nog steeds op het water bewonderen.

Liefde voor het Oud-Nederlandse schip

Tijdens het gesprek over de jol blijkt dat de liefde voor het Oud-Nederlandse schip er bij Henk Lunstroo al vroeg in zat. Z'n hele jonge leven had hij al bootjes getekend en toen hij als jonge knaap bij de beroemde scheepswerf van De Vries Lentsch jr. op de tekenkamer aan het werk kwam, was hij op zijn plaats. Overdag maakte hij scheepsbestekken en in de avonduren studeerde hij scheepsbouw aan de MTS in Amsterdam. Op de scheepswerf viel hij met z'n neus in de boter. Op hetzelfde moment was de bouw van 'De Groene Draeck' voor (toen nog) Prinses Beatrix begonnen. Veel onderdelen van het schip zijn door zijn hand gerekend. In 1961 is hij zijn eigen bureau begonnen met als resultaat dat er tot nu toe zo'n 350 ontwerpen zijn getekend, waarvan er tussen de 500 en 600 schepen zijn gebouwd. Veel van deze schepen zijn oer-Hollandse ronde en platbodems, waaronder diverse Lemsteraken, Vollenhovense bollen en Staverse jollen.

Beoordelen en in tekening te brengen van oude schepen

In de beginjaren van het Stamboek vond Henk Lunstroo ook de tijd om samen met mr. T. Huitema op pad te gaan om veel oude schepen te beoordelen en in tekening te brengen. In de diverse boeken waarin deze schepen beschreven staan, zijn prachtige tekeningen van zijn hand te vinden. Voor een instituut als ons Stamboek van onschatbare waarde!

Op 19 juli 2011 overleed jachtarchitect en eigenaar van de Staverse jol Pinas Henk Lunstroo op 75 jarige leeftijd.

In september 2015, na de officiële overdracht door de erven Lunstroo aan de stichting Restauratie & Instandhouding van Zeilende Vissersschepen te Hoorn, heeft het 4-manschap van de stichting, die het scheepje gaat restaureren, een begin gemaakt om de restauratie aan te pakken. Onderzoek naar de geschiedenis van de jol is van belang om vast te stellen naar welke status gerestaureerd kan worden. In de archieven van de gemeente Stedebroec zijn summiere gegevens teruggevonden over het bestaan van de jol genummerd BC11.

De Pinas is een vissersboot uit 1905, gebouwd in Broekerhaven in Bovenkarspel. Na 115 dienstjaren staat de boot in de steigers bij Centrum Varend Erfgoed in Hoorn. Johan Nieuwdorp en Paul van de Vaart brengen een tijdlijn van de boot in kaart en willen hem nu in ere herstellen. Met reden, want zo blijven oude ambachten in stand en blijft er een stukje geschiedenis bewaard.

Op het Oostereiland zit de scheepswerf van Centrum Varend Erfgoed Hoorn. Buiten, op de kade, valt je oog gelijk op de ietwat vervallen boot De Pinas. Het ruikt er branderig, want het schip wordt gerestaureerd door middel van de oude ambachten.

Paul van de Vaart richt een brander op een plank van de boot. En af en toe draait Johan Nieuwdorp een ketting aan die bevestigd zit aan de plank - zodat de plank langzaamaan gebogen wordt en straks precies in het schip past. 

https://www.nhnieuws.nl/nieuws/274656/vissersboot-bc11-oftewel-de-pinas-is-115-jaar-oud-en-moet-in-ere-hersteld-worden

Vijf en een half jaar lang zijn Johan Nieuwdorp en Paul van de Vaart bezig geweest met de restauratie van een 115 jaar oude vissersboot. Gisteren werd de boot in Hoorn voor het eerst het water in getakeld. "Je hoopt dan dat er geen spuiter is en hij vol met water loopt", aldus Paul.

Johan maakte zich daarentegen meer druk over het moment dat de boot in de lucht hing. "Je bent dan toch bang dat hij valt." 

Onder grote belangstelling werd de boot gister vanaf de scheepswerf van de stichting Centrum Varend Erfgoed Hoorn het water ingehesen. 

https://www.nhnieuws.nl/nieuws/309216/115-jaar-oude-vissersboot-pinas-eindelijk-te-water