Gudsekop
Niet actief
Dit schip heeft een plaquette van de SSRP aan boord van een eerdere inschrijving, maar staat nu "geregistreerd" in Categorie X in het Stamboek en wordt dus gekenmerkt als 'Inactief'. Schip en eigenaar zijn op dit moment NIET "actief" aangesloten bij de SSRP als Behoudsorganisatie. De huidige eigenaar is (nog) niet in onze administratie opgenomen. Deelname aan Evenementen waarbij de eis wordt gesteld, dat het schip en de eigenaar zijn aangesloten bij dezelfde Behoudsorganisatie als onderdeel van de FVEN, is vanuit de SSRP daarom NIET mogelijk.
Dit betekent dat het schip nog onderdeel is van de Aanmeldingsprocedure (her-inschrijving) of, en dat geldt voor de meeste schepen, de eigenaar heeft het schip niet her-aangemeld en betaalt dus ook geen jaarlijkse bijdrage aan de SSRP voor Inschrijving in het Stamboek. Eventueel vermelde gegevens van schip en oud-eigenaren dateren meestal uit de periode van eerdere 'actieve' Inschrijvingen en zijn waarschijnlijk niet volledig en mogelijk niet correct. Voor dit schip kan, omdat het niet aantoonbaar voldoet aan de Criteria van de SSRP, geen Meetbrief door de KNWV worden afgegeven.
Vanwege de doelstelling van de SSRP om alle historie van de in het Stamboek opgenomen schepen vast te leggen, worden in de Schepenlijst wel de in het stamboekarchief beschikbare gegevens van dit ooit geregistreerde schip en summiere gegevens van de (oud-)eigenaren getoond.
Heeft u informatie over dit schip of bent u eigenaar en wilt u het graag weer 'activeren'? Laat het ons weten!
Geschiedenis van het tjalkje
In 1974 is er ter gelegenheid van het 65-jarig bestaan van het schip een boekje geschreven: De Gudsekop, In 1908 een scheepje gebouwd .... Daarin is zo volledig mogelijk de bekende geschiedenis van de tjalk tot op dat moment gereconstrueerd:
Door een toevallige samenloop van omstandigheden heeft de geschiedenis van de Gudsekop opeens konkrete gestalte gekregen. In het boekje van U.E.E. Vroom, Vracht- en Vissersschepen van Eeltjebaas en Aukebaas, staan een paar tekeningen die sterk aan de Gudsekop doen denken. Bij nazoeken in de daar geciteerde werfboeken kon het bouwplan van de Gudsekop tot in details met dat van het "Schip van Walma" geidentificeerd word en. De bewijsvoering werd waterdicht, toen schipper Walma nog in levende lijve in Joure woonachtig bleek en wist te vertellen, dat zijn schip via de aardappelhandel Doevendans in Sneek bij de waterpadvinders was beland. Zo kwam een samenhangende keten van vraaggesprekken op gang met personen, die het schip in een der achtereenvolgende fasen meegemaakt hadden. Het was overigens soms treffend te merken, dat men ook hier als regel nauwelijks op de hoogte was van de voorgeschiedenis en de latere lotgevallen van het tjalkje.
Eigenschappen
| Plaquette nummer: | 41 | Zeil nummer: | TA140 |
|---|---|---|---|
| Categorie: | X | Tekening nummer: | |
| Type: | Tjalk |
Bouw
| Bouwjaar: | 1908 | Ontwerper: | |
|---|---|---|---|
| Werf: | A. van der Zee | Werf plaats: | Joure |
| Motor: | Motor type: | Het schip vaart nogaltijd zonder motor. | |
| Materiaal romp: | Staal | Materiaal kajuit: | |
| Materiaal zeil: | Dacron | ||
| Onderwaterschip: | Kiel: |
Afmetingen
| Lengte stevens: | 13,15 m | Breedte berghout: | 3,02 m |
|---|---|---|---|
| Diepgang: | 0,40 m | Masthoogte water: | 12,75 m |
| Oppervlakte grootzeil: | 48,00 m2 | Oppervlakte fok: | 21,00 m2 |
| Oppervlakte botterfok: | 0,00 m2 | Oppervlakte kluiver: | 0,00 m2 |
| Oppervlakte totaal: | 69,00 m2 | Oppervlakte overig: | 0,00 m2 |
Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip
| 1908 – 1919 | C. Walma (aardappelschipper), Joure ( Friesland) |
|---|---|
| 1919 – 1934 | Dhr. Doevendans (aardappelhandelaar), Sneek ( Friesland) |
| 1934 – 1960 | Zeeverkenners groep "Greate Pier", Sneek ( Gudsekop) |
| 1960 – onbekend | Stichting Kamp en Reiswerk VCJC, Utrecht ( Gudsekop) |
Geschiedenis
1934
1934
1934: Eigenaar zeeverkennersgroep"Greate Pier" in Sneek. De naam wordt 'Gudsekop'
De firma Doevendans-van der Veen schakelt voor het aardappelvervoer over op „autotractie". Het schip wordt voor een spotprijsje overgedaan aan de zeeverkennersgroep „Greate Pier", eveneens in Sneek. Hier ontvangt het de naam „Gudsekop".
1960
1960
1960: De Stichting Kamp- en Reiswerk voor de V.C.J.C. te Utrecht koopt de 'Gudsekop
Wegens gebrek aan deskundige leiding en geldelijke middelen is de Gudsekop te koop. De Stichting Kamp- en Reiswerk voor de V.C.J.C. te Utrecht krijgt de eerste keus en besluit tot aankoop.
1963
1963
1963: Zeilzwerftocht met de 'Gudsekop' georganiseerd door de VCJC
Begin 2018 stuurt Elisabeth Bakker ons het volgende:
In het jaar 1963 ben ik als meisje van 18 jaar meegevaren op een zeilzwerftocht georganiseerd door de VCJC. Ik heb nog diverse foto's van het kamp en papieren, die we vooraf kregen vanuit de VCJC. Jan Strackee, schipper, was destijds 38 jaar en hoofd docent aan de Universiteit van Amsterdam, natuurkunde.
De foto's van het zwerfkamp: zeilen, corvé, admiraalzeilen met de zeilboten, eten, slapen ...
De foto's van de formulieren en een promotie-dvd
1973
1973
1973: Jubileumboekje "In 1908 een scheepje gebouwd...." ter ere van het 65-jarig bestaan
Het bereiken van de 65-jarige leeftijd is voor een hoop mensen een mijlpaal. Men moet ophouden met werken en kan zijn memoires gaan schrijven. Bij schepen ligt dat anders, die gaan altijd maar door (rust roest en arbeid adelt ... ), tot slopens toe, of tot ze er bij neerzinken.
Niettemin is de 65e verjaardag van de tjalk .. Gudsekop" een goede aanleiding om een stapel herinneringen tot jubileumboekje te bundelen. Tot nog toe was het immers maar zelden dat er van een schip een levensverhaal geschreven werd - laat staan van binnenschepen - en in het onderhavige geval is er een complete geschiedenis te vertellen! Het is verrassend te bedenken, dat deze geschiedenis pas kortgeleden uit losse legpuzzelstukjes is opgebouwd. Tot voor enkele jaren wist men in de kringen van Kamp- en Reiswerk VCJC alleen maar te vertellen, dat het schip vroeger van de Sneeker padvinders was geweest.
Opdrachtgever Cornelis (Knealles, Kornelis) Walma (1854 - ........)
In het boekje "In 1908 een scheepje gebouwd...." is te lezen hoe de heer Cornelis (Knealles, Kornelis) Walma (1854 - ........) eigenlijk in een opwelling beslist om een nieuw stalen scheepje te laten bouwen. Na het varen met een vracht aardappels in zijn houten scheepje is hij erg boos, omdat de aardappels voor de zoveelste keer nat geworden zijn. Doordat de naden boven de waterlijn vaak wat uitdrogen, sijpelt er bij het scheef gaan onder zeil makkelijk wat water doorheen. Onder zeil is het bijna onmogelijk om het schip niet scheef te laten gaan. Niet zeilen en alleen bomen en jagen met volle lading gaat te langzaam en is lichamelijk veel te zwaar. In het najaar van 1908 wordt zodoende aan Auke Holtrop van der Zee te Joure de opdracht gegeven om een snel fraai gelijnd klein beurtscheepje te bouwen. Waar zijn vader, Eeltjebaas, de houten scheepjes nog zonder tekeningen en op het oog bouwde, verschijnen bij de stalen schepen van Auke de eerste lijnen tekeningen op papier. Het bouwen gaat nog steeds grotendeels op het oog. Het verhaal over de juiste plaats van de zwaarden illustreert de onontbeerlijke kunst van het timmermans oog: “ Inschattend loopt Holtrop langs de romp en onderwijl duwt hij een tabakspruimpje tegen de zijkant van het schip: dáár moeten ze komen!
Jaartallenlijstje van gebeurtenissen rond de 'Gudsekop'
| 1908 | In Joure wordt op de werf van Auke van der Zee een scheepje gebouwd voor C. Walma, aardappelschipper aldaar, met roef en stuurstoel. Aardappels worden vooral gehaald uit de streek rond Dokkum. |
| 1919 | De zonen Walma schaffen een motorschip aan, en het zeiltjalkje wordt verkocht aan de aardappelgroothandelaar Doevendans, in Sneek. Die vaart er ter bevoorrading van zijn pakhuis regelmatig mee op en neer naar de aardappelveiling in Berlikum. Het schip draagt de naam „Friesland". |
| 1934 | De firma Doevendans-van der Veen schakelt voor het aardappelvervoer over op „autotractie". Het schip wordt voor een spotprijsje overgedaan aan de zeeverkennersgroep „Greate Pier", eveneens in Sneek. Hier ontvangt het de naam „Gudsekop". |
| 1940 | Tijdens de oorlog ligt de padvinderij stil. Deerlijk verwaarloosd wordt het 1945 schip na de oorlog weer door de groep in gebruik genomen. |
| 1952 | Om het onderhoud wat beter te kunnen bekostigen wordt het schip nu ook wel verhuurd aan andere jeugdbewegingen. De Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale wordt een jaarlijkse klant. |
| 1959 | Tijdens de Sneekweek krijgt schipper Ament aan het roer een hartaanval en overlijdt. |
| 1960 | Wegens gebrek aan deskundige leiding en geldelijke middelen is de 'Gudsekop' te koop. De Stichting Kamp- en Reiswerk voor de V.C. J.C. te Utrecht krijgt de eerste keus en besluit tot aankoop. |
| 1973 | Het schip is als oorspronkelijk zeilend vrachtschip nog volledig intakt: het is tot op heden voor motorinbouw gespaard gebleven en het ruim draagt er onveranderd de luikenkap. Met levende ladingen jeugd zwerft dit beurtscheepje - nu als varend monument - nog steeds heel Friesland door. De 'Gudsekop' is 65 jaar, lang zal ze leven! |
1992
1992
1992: Tjalkje 'Gudsekop' in het Stamboek
2022
april 2022
april 2022: Spiegel der Zeilvaart nummer 3 - Erfgoedtopper skutsje 'Gudsekop'
De vraag naar motorloze vrachtschepen loopt hard terug door de concurrentie van de vrachtwagen. In 1934 wordt de Friesland dan ook voor 600 gulden verkocht aan de waterpadvinders in Sneek. Het geld wordt bijeengebracht door verschillende ouders. De zeeverkenners geven de Friesland een nieuwe naam: Gudsekop.
In de beginjaren wordt de Gudsekop vooral als moederschip gebruikt voor de activiteiten van de Greate Pier Groep, zoals de zeeverkennersgroep heet. Tijdens de bezetting van 1940-'45 is de padvinderij verboden en vindt de Gudsekop een schuilplaats bij een oud-schipper in een sloot bij de Witte en Zwarte Brekken, die vervoert er nog wat bieten en aardappelen mee. Na de oorlog is het schip zo goed als gestript, het hout dat nog aan dek lag is als brandhout gebruikt en de katoenen zeilen zijn vergaan.
Met vereende krachten wordt Gudsekop aangepakt. Er wordt een nog bruikbaar zeil gevonden en een te korte mast, maar met wat kunst en vliegwerk kan er weer gezeild worden. De romp wordt van binnen in de afgewerkte olie gezet, geslapen wordt er op zeildoek met daaronder een strobed.
