Jansje Maria

In het voorjaar van 1941 liep de "Anna Catharina" te water. Tegelijkertijd bouwde Lantinga nog een soortgelijk schip; dit is de huidige boeier "Dieuwertje D., thans eigendom van de heer E. Wingelaar te 's-Gravenhage. De "Anna Catharina" is ook geheel als boeier gebouwd, maar zonder roef, omdat mevrouw Gieskes geen roef wilde.

Mr. K.J. van Douwen, burgemeester van de gemeente Doniawerstal eigenaar

Tot 1960 bleef het jacht in handen van de familie Gieskes, in welk jaar het werd gekocht door mr. K.J. van Douwen, toen burgemeester van de gemeente Doniawerstal. De naam werd veranderd in 'Jansje Maria' en de thuishaven werd Langweer. Tot de koop zal mede hebben bijgedragen het eeuwfeest van de Zeilvereniging "Langweer" in 1959. Door het bestuur van deze vereniging waren een groot aantal eigenaren van ronde jachten uitgenodigd om mee te doen aan de zeilwedstrijden op de Langweerder Wielen op zaterdag 28 augustus. Door de harde wind hadden deze wedstrijden een zeer spectaculair verloop, terwijl ze werden gadegeslagen door H.K.H. Prinses Beatrix aan boord van haar nieuwe lemsteraakjacht "De Groene Draeck". Burgemeester Van Douwen mocht na afloop de vereniging namens de koningin het predicaat Koninklijke verlenen. Aan deze wedstrijd namen behalve de boeiers "Constanter" en het statenjacht "Friso" de volgende Friese jachten deel: "Argo", "Neptunus", "Nut en Nocht", "Oom Kiek" (de huidige "Willemijntje"), "Reiddomp II", "De Rode Leeuw", "Roeland" en "Tsjibbe Gearts".

Regionale Friese Reünie

Samen met de heren P. Piersma en J. Vermeer nam de heer Van Douwen in 1967 het initiatief tot de oprichting van het comité, dat nog steeds jaarlijks in Heeg de Regionale Reünie voor Friese Ronde Jachten en Schouwen organiseert. In 1981 was de 'Jansje Maria' admiraalschip en nam de heer Van Douwen aan boord van zijn eigen jacht als admiraal het saluut van de vloot in ontvangst.

25 Jarig bestaan SSRP in 1980

Vermelden wij nog de jubileumreünie in Friesland van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten bij haar 25-jarig bestaan in 1980. Het admiraalzeilen vond plaats op het Heegermeer en begon na het saluut met het weven, uitgevoerd door de uit 14 eskaders bestaande 'houten Friese vloot' te midden van een carré van voor anker liggende grotere schepen. De eskaders Friese jachten onder aanvoering van respectievelijk 'Jansje Maria' met commandant K.J. van Douwen en "De Rode Leeuw" met commandant J. Vermeer wonnen daarbij de Waller-prijs.

Technische gegevens

Hoofdafmetingen

• Lengte over de stevens    6,10 m
• Grootste breedte over de
• berghouten    2,65 m
• Holte op het grootspant    1,05 m
• Zeiloppervlak: Grootzeil + fok    28,1 m2

Bijzonderheden

• geen kielbalk
• bijna plat vlak
• vlaktilling 0°
• hoekige kimmen
• 4 huidgangen boven de kimmen
• hoog vast voordek zonder bedelbalk
• zijwaring loopt gedeeltelijk langs de kuip achter de mast
• alleen snijwerk op de hennebalk
• roer bekroond met leeuwtje

Opmerkingen

De bijgaande foto's geven een indruk van de inrichting van dit bijzondere jacht, een unicum onder de open Friese jachten.

Het schip is vanaf 1959 onafgebroken in gebruik bij de familie Van Douwen. Aan het schip zijn geen belangrijke wijzigingen aangebracht sinds de bouw. In 1979 is er een motor ingebouwd, een eencilinder Vire. In de loop van de tijd is de mast tweemaal vervangen, zijn verschillende gangen vervangen en is tenminste eenmaal een zwaard vervangen. Rond 1975 is een nieuw katoenen tuig aangeschaft, gemaakt door Molenaar in Grouw, van via de Stichting Ronde en Platbodemjachten aangekocht Egyptisch katoen. In 1984 is naast het aanwezige katoenen tuig een nieuw dacron tuig gemaakt door Jan de Boer uit Akkrum. Het schip is in de loop der jaren goed onderhouden en verkeert in 1996, op de onderdelen na, waarvan herstel thans noodzakelijk is, in goede staat.

Eind 1995 bleek, dat ingrijpend herstel aan de Jansje Maria noodzakelijk was: enkele huidgangen en vlakleggers waren rot. Piersma is voorjaar 1996 met de restauratie gestart. De restauratie van 1996 heeft plaatsgevonden tussen 20 april 1996 en 15 mei 1996.

In het SSRP jaarverslag 1996 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:
Het Friese jacht, de "Jansje Maria", gebouwd in 1941 door Lantinga in IJlst is sedert 1959 onafgebroken in gebruik geweest bij de familie van Douwen. Het schip is regelmatig onderhouden én verkeert in goede staat, maar voor enkele onderdelen werd vernieuwing noodzakelijk. Enkele huidgangen en vlakleggers bleken zodanig verrot dat ingrijpend herstel noodzakelijk was. De reparatie werd uitgevoerd door Piersma in Heeg. De werkzaamheden bestonden uit: vervangen van vier vlakleggers van eikenhout; één in de kop en drie achter het mastspoor in de kuip; vervangen van drie huidgangen in het vlak, aan bakboord van voren tot in het midden van het schip, eveneens van eikenhout; vervaardigen van nieuw bakboordzwaard, ook van eikenhout. 
Het gaat om het traditionele bouwmateriaal, dat voorzover nodig en in het zicht) met blanke scheepslak is afgewerkt. Binnen in de boot is het materiaal met een conserveringsmiddel behandeld. De totale kosten van de reparatie bedroegen bijna fl9.509,- . Het schip is weer in goede staat. Wel is het waarschijnlijk dat over enkele jaren meer gangen vervangen moeten worden, terwijl ook delen van het berghout en het boeisel op termijn onderhoud behoeven. 

Als oudste kleinzoon van J.G.E. Gieskes beschik ik over een aantal foto's uit de eerste naoorlogse jaren van dit schip. Bijgaande foto dateert uit de zomer van 1947, en werd gemaakt op de Loosdrechtse Plassen. De familie van Douwen vergunde mij een halve eeuw later de mogelijkheid nog eens als stuurman te fungeren. Ik blijf het jammer vinden dat de oorspronkelijke naam (het werd door mijn grootvader vernoemd naar mijn moeder en haar jongere zus Rine) niet is gehandhaafd. Treuriger nog is het feit dat de oorspronkelijke naamborden bij een brand verloren zijn gegaan.