Vivo

De Boeier 'Hanny' in bezit van Van der Werf in Amsterdam

De tot nu toe oudste eigenaar werd gevonden bij Ernst Crone in zijn bekende gedenkboek ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan van de Zeilvereeniging 'Het Y'. Een lijst uit 1903 van vaartuigen liggende in de jachthaven van 'Het Y' vermeldt de boeier "Hanny"; die is dan eigendom van W. van der Werf te Amsterdam. Een verslag in het toenmalige blad Nederlandsche Sport van de onderlinge wedstrijd van de ZV 'Het Y', gehouden op zondag 2 juli 1899 op het IJ voor Amsterdam, vermeldt dat de "Hanny", stuurman D. van der Werf te Amsterdam, in de klasse 'Ronde en Platbodem Open Jachten met Zijzwaarden, als Tjotters enz.', moest opgeven wegens het breken van de mast.

De wedstrijdmaat WM bedroeg 7,0, even groot als die van de concurrent "Piet Hein", stuurman C. Jurrjens, eveneens te Amsterdam. Het wedstrijdverslag vermeldt dat de boeier "Hanny" voer tegen de tjotter "Piet Hein". Hieruit zou geconcludeerd kunnen worden, dat het schip van oorsprong inderdaad een boeier geweest is en niet een verbouwd open jacht. De "Piet Hein" (latere naam "Wielewaal") was, zoals het verslag vermeldt, wel een open jacht. Jurrjens bezat eerder de door Van der Zee in 1886 gebouwde boeier 'Sperwer', die hij in 1898 verruilde voor de 'tjotter' "Piet Hein".
Uit dit bericht blijkt dat de "Hanny" reeds in 1899 eigendom was van Van der Werf. Vroegere eigenaren konden (nog) niet worden achterhaald en daarmee de vraag wanneer de "Hanny" in het bezit is gekomen van Van der Werf. Helaas is het patentregister uit 1894 niet meer beschikbaar. Opmerkelijk is dat aan de Sneeker Hardzeildag in 1902 in de klasse 'Boeiers en Jachten met of zonder roef' een schip met de naam "Henny", eigendom D. van der Werf te Amsterdam, deelneemt; dit is naar alle waarschijnlijkheid hetzelfde schip, de naam zal foutief zijn gespeld.

Eigenaar Harm van Dijken uit Dordrecht van de Boeier 'Hanny'

Waarschijnlijk reeds in 1903 werd de boeier verkocht aan bovengenoemde Harm van Dijken te Dordrecht. Een programma van een voorgiftwedstrijd van de Dordrechtsche Roei- en Zeilvereeniging uit 1904 vermeldt de "Hanny" als deelnemer bij de boeiers; eigenaar Van Dijken. Aan de huidige eigenaar vertelden twee dochters van Van Dijken, mevrouw De Groot-van Dijken en mevrouw Hordijk-Van Dijken, dat hun vader, geboren in 1878 te Amsterdam, een zoon was van een beurtschipper die van Amsterdam op Friesland voer. In latere jaren bezat hij achtereenvolgens twee scherpe jachten. Van een van deze, de "Tineke II", blijkt uit een bericht in "Ons Element" van 1920 dat het een 9-meter R-jacht was.

Hoe lang de boeier "Hanny" in Dordrecht is gebleven weten we niet. In het Nederlandsch Jachtregister van 1924-25 vonden we in het supplement een boeier met de naam "Hanny" (ex Mimi), eigenaar H.J. Femme te Amsterdam, lengte 7,10 meter. De toevoeging "Mimi" kan aanleiding geven tot verwarring. Het Jachtregister bevat namelijk ook een Lantinga-boeier met dezelfde naam. Deze "Mimi", gebouwd in 1908, heeft echter een lengte van circa 8 meter. Wij veronderstellen dat de boeier van Femme dezelfde is als de huidige "Vivo", wat gezien de opgegeven lengte heel goed kan, en dat het Femme bekend was dat een eerdere naam van de "Hanny" "Mimi" moet zijn geweest. Eén en ander blijft echter speculatief.

Vanaf de latere jaren twintig is de historie van deze boeier in redelijke mate bekend. Hij was toen eigendom van G.B. Wolf te Amersfoort. In 1967 herkende ir B.H. Wolf in de "Vivo", liggende in Monnickendam, de boeier "Pieter" die destijds eigendom was geweest van zijn vader. Aan de toenmalige eigenaren, mevrouw C. Loots en de heer W.N. Koot, stuurde ir Wolf een brief met een aantal foto's van de "Pieter", waarvan hier een drietal is gereproduceerd, in het bijzonder omdat ze laten zien waar houtsnijwerk aanwezig was. De boeier werd in de late jaren twintig door de familie Wolf voor grote tochten gebruikt, onder andere bezocht men de waddeneilanden, zoals uit de foto's blijkt (één daar­van werd opgenomen in "De Waterkampioen).

De heer Wolf verkocht de "Pieter" in 1930 aan de heer Van Steeden, die de naam veranderde in "Jan Bart". Over de lotgevallen in de dertiger jaren is verder niets bekend. Een berichtje in de rubriek De Uitkijk van "De Waterkampioen" van 1939 meldt dat de heer J. van Steeden te Hilversum zijn boeier "Jan Bart" heeft verkocht aan de heer J.H. Coolhaas te Schoorl. 

Kapitein-luitenant-ter-zee J.H. Coolhaas was eerder woonachtig in de marinestad Hellevoetsluis en eigenaar van de tjotter "Ursula" (later "De Trouwe Hand") met zeilnummer 25OF, waarmee hij in wedstrijden uitkwam. Van zijn hand verschenen destijds enige handboeken op scheepstechnisch gebied, zoals het bekende "Schiemanswerk, steken, knopen en splitsen" en "Zeilen op zee". Toen Coolhaas de boeier kocht was hij leraar in de scheepsbouw aan het Koninklijk Instituut voor de Marine en commandant van het instructieschip Hr.Ms. "Urania". De boeier kreeg een ligplaats in De Woude en ook weer een nieuwe naam, "Buizerd". Hij voer veel op het Alkmaardermeer. Ook uit deze periode zijn enkele foto's bewaard gebleven.

Na het overlijden van Coolhaas in 1947 werd de boeier verkocht. Aangezien zijn beide zoons in die tijd in het buitenland vertoefden, is niet precies bekend wanneer hij werd verkocht noch aan wie. In ieder geval is de boeier in 1949 eigendom van O.G. ter Gast, een bekende figuur in watersport-kringen; hij was medeoprichter en jarenlang secretaris van de WV 'Westend', initiatiefnemer van de Westeinder Zeilwedstrijden (WZW) en bestuurslid van de KVNWV. De boeier kreeg van hem de naam "Vivo". Foto's uit die dagen laten zien dat de "Vivo" wit geschilderd was, wat erop wijst dat de huid toen was ingeblikt. Volgens een verslag in de "Waterkampioen" van 1952 wint Ter Gast tijdens de WZW de eerste prijs in de klasse 'Ronde Jachten A', vóór de "Jan W. Friso" van Van der Linden. De heer Ter Gast overleed in 1954 op 75-jarige leeftijd. 'De Waterkampioen" wijdde aan hem een eervol in memoriam. Te zijner nagedachtenis stelde het bestuur van de Westeinder Zeilwedstrijden de O.G. ter Gast Memorial Trophee in als wisselprijs bij dit jaarlijkse evenement.

Via een advertentie in 'De Waterkampioen" werd de "Vivo" door jachthaven Dragt verkocht aan W.N. Koot en mw C. Loots te Haarlem. Deze bleven aanvankelijk op de Westeinder varen, waar de boeier in een botenhuis lag. Later heeft hij gedurende vele jaren in Monnickendam gelegen, aan de stuurboordoever van de vaart naar de zeesluis. De eerste schepenlijst van de in 1955 opgerichte Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten vermeldt de "Vivo" op naam van W.N. Koot te Haarlem. Veertig jaar lang bleef de "Vivo" in handen van mevrouw Loots en de heer Koot. Zij deden er alles aan om het op jaren zijnde schip zo goed mogelijk in stand te houden. Na het overlijden van de heer Koot in 1994 verkocht mevrouw Loots de "Vivo" in maart 1996 aan C.P. Burger te Elahuizen. 

Een jaar later kwam hij in handen van de heer en mevrouw De Vos te Leiden. Zij brachten de boeier naar het Zwanengat aan de Haarlemmervaart in Warmond, waar is aangevangen met een algehele restauratie.

In het SSRP jaarverslag 1996 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:
Ook Alexander de Vos, die een restauratieplan voor de Boeier "Vivo" voor subsidie door het restauratiefonds van het FONV zag goedgekeurd is van plan het overgrote deel van de werkzaamheden zelf uit te voeren. De "Vivo" is sinds maart 1996 in het bezit van de familie de Vos-Pumot. De bouwer is niet bekend. Het schip is met zekerheid voor 1894 gebouwd. De restauratie zal in fasen geschieden. De totale kosten aan materiaal, waaronder ongeveer 8.8 m3 eikenhout worden gesçhat op f 75.000,-, terwijl gerekend wordt dat het karwei ruim 2800 uur zal nemen. Tot dusver bestond het werk grotendeels uit slopen en het zoeken en kopen van het benodigde hout. Over deze restauratie zal zeker in de toekomst meer te melden zijn. 

In het SSRP jaarverslag 1997 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:

De eigenaars restaureren dit jacht in eigen beheer volgens een meerjarenplan. In het jaarverslag 1996 is daarover al het één en ander verteld. 

Dit jaar viel de voortgang wat tegen in verband met hun gezinsuitbreiding maar een deel van het berghout kon in de zomervakantie worden vernieuwd alsmede een aantal losse onderdelen als giek, uitwip, koekoek, stuurplank, loopplank, helmstok, grootschootblokken en zelfs de authentieke vlaggenstok en dekzwabber. 

In het SSRP jaarverslag 2000 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:
Bij de algehele restauratie van de boeier Vivo zijn in het afgelopen jaar nieuwe berg houten gemaakt en een aantal spanten vervangen. Vooral het branden van de ronding in de 4 duim dikke middendelen van de berghouten was een hele klus. Voor de 14 spanten (4 leggers, 6 zitters en 4 oplangers) die tot nu toe zijn vervangen werd gebruik gemaakt van in 1996 ingekochte krommers die inmiddels aardig waren gedroogd. Aan het eind van het jaar is er nieuw hout ingekocht anticiperend op de volgende fasen van de restauratie. 

Hoofdafmetingen

• Lengte over de stevens    7,20 m
• Grootste breedte over de berghouten 3,00 m
• Holte op het grootspant    1,36 m
• Diepgang
• Zeiloppervlak: grootzeil + fok    30,6 m2
• Kluiver, c.q. halfwinder    n.a.

Bijzonderheden

• zwaar gebouwd schip
• kielbalk 14 cm breed, 8 cm hoog
• spanten 8' cm dik, 17 à 20 cm hart op hart
• enigszins hoekig grootspant
• uitgesproken hoekige kimmen
• vlaktilling van de zandstroken 0°
• lichte piek in voor- en achterschip
• kielgang + 10 huidgangen, geen verloren gangen
• voordek gedeeltelijk grenen
• snijwerk op beretanden, kluisborden en kajuit-rand
• roer bekroond met vergulde leeuw

Opmerkingen

De zware constructie, grote holte, grote breedte en verstaagde mast wijzen erop dat deze boeier gebouwd is voor gebruik op groot water. Ook de bijzondere zwaardophanging, die het mogelijk maakt dat het zwaard zijdelings vrij uit kan zwaaien, wijst in die richting. Opmerkelijk is ook de schuin omhoogstekende botteloef. In de dertiger jaren is de roef verhoogd; rond 1950 is het schip in het blik gezet. Na 1954 is het zeilwerk en het vlak naar achteren verstevigd door middel van een aantal hardhouten liggers en is aan beide boorden een ijzeren zeilspant aangebracht. De huidige eigenaren zijn in 1996 begonnen aan een omvangrijke restauratie, waarbij ernaar gestreefd wordt om de roef en het zeilwerk in authentieke staat terug te brengen.

Na 17 jaar verhuist de boeier 'Vivo' van Jachthaven 't Zwanengat naar de nieuwe werfschuur van de Historische Scheepstimmerwerf “Klaas Hennepoel”. Voor de lunch stond de Vivo al in de werfschuur.
Twaalf jaar geleden stuurde Alexander de Vos een briefje aan de gemeente met het voorstel om een historische scheepstimmerwerf te bouwen op het erf van de boerderij van Zwetsloot. 8 Jaar duwen en trekken en vervolgens 4 jaar bouwen verder staat de Vivo op een passende plek om de restauratie te voltooien!