Welmoed

Welmoed

Frans Gouverne uit Tiel vraagt zijn vriend Klaas Daalderop een tekening te laten maken van een kajuitzalmschouw, waarmee ze (onder andere samen) tochten kunnen maken. Klaas Daalderop benadert de bekende jachtontwerper H.C.A. van Kampen om een ontwerp te maken voor een in hout te bouwen zalmschouw met kajuit. Kort na de Tweede Wereldoorlog is echter niet voldoende geschikt eikenhout voorhanden. Daarom wordt het scheepje uiteindelijk in 1947 op de werf van Moerman te Schiedam van geklonken staal gebouwd. Waar H.C.A. van Kampen uitging van een scheepje met buitenboordmotor (zie de detailtekening "stoel voor BB motor"), wordt een benzinemotor ingebouwd. Ook het zeilplan wordt wat kleiner (lager) uitgevoerd dan op de tekening. De romp van de 'Vahalia' wordt geplamuurd en wit geschilderd, de stalen kajuitopbouw wordt 'hout-geschilderd'. Het berghout, zwaarden en roer zijn van eiken en gelakt.

Sinds de bouw zijn er geen grote verbouwingen uitgevoerd. Wel zijn zeilen, mast, zwaarden e.d. vervangen. Originele betimmering in de roef is nog aanwezig. Op de plek van het (kleer)kastje is een kacheltje geplaatst. Eerste eigenaar en opdrachtgever F.N.P. Gouverne was de directeur van De Betuwe (Flipje Tiel), vandaar dat er in het schip een kastje in werd gebouwd, speciaal voor de Jam. Naar het schijnt 6 soorten. Het huis van de familie Gouverne in Drumpt (tegen Tiel aan) kennen de Flipjes-fanaten heel goed, omdat het in de boekjes staat als het huis van de baas van tuinman Pip, die in zijn tuin de grote framboos kweekte, die opeens Flipje werd.

pdf Tekeningen H.C.A. van Kampen ZC27 Zalmschouw Vahalia

Inschrijving in het Stamboek

De 'Vahalia' werd vrijwel direct bij de start van de SSRP in 1955 in het Stamboek geregistreerd door de eerste eigenaar. Daarin heeft het nooit een registratienummer of plaquette gekregen. Dat gold overigens voor meerdere schepen. De eigenaren hebben met de 'Vahalia' aan diverse reünies van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten meegedaan. Toen in de 90-er jaren van vorige eeuw de Categorie-indeling van kracht werd, is het schip opgenomen in Categorie Z (registratie) met nummer 9145, omdat ze toen al jaren uit zicht van het Stamboek was en het vermoeden reëel was , dat ze mogelijk niet meer bestond. In 2016 hebben eigenaren E. en R. Bakker uit Winsum de 'Vahalia' onder de nieuwe naam 'Welmoed' in laten schrijven in het Stamboek en heeft het plaquettenummer 2272 gekregen. 

De Criterium Commissie schreef in de beoordeling van de 'Welmoed':
"Fantastisch dit scheepje terug te vinden, nadat het bijna was verloren gegaan. Hoewel we de keuze van de ontwerper (van Kampen) om dit een zalmschouw te noemen, niet helemaal begrijpen, achten we het schip zeer Stamboekwaardig. Er mankeert helemaal niets aan. Inschrijven in Categorie A. Immers het schip is van 1946, niet gewijzigd in uitvoering en perfect gedocumenteerd. Als toenmalig ontwerp van cultuur historisch belang ondanks de bedenkingen bij de typering.”

Overigens werden er in 1957 in de Waterkampioen ook al bedenkingen geuit aangaande het ontwerp van H.C.A. van Kampen.

Eigenschappen

Plaquette nummer:2272 Zeil nummer: OC27 / ZC27
Categorie:A Tekening nummer:
Type:Zalmschouw

Bouw

Bouwjaar:1947 Ontwerper:Moerman
Werf:Moerman Werf plaats:Schiedam
Motor:Inbouw Motor type:Yanmar 2GM20F - 18PK
Materiaal romp:Staal Materiaal kajuit:Staal
Materiaal zeil:Katoen
Onderwaterschip:Knikspant Kiel:

Afmetingen

Lengte stevens:9,00 m Breedte berghout:2,75 m
Diepgang:0,70 m Masthoogte water:9,80 m
Oppervlakte grootzeil:24,00 m2 Oppervlakte fok:9,00 m2
Oppervlakte botterfok:18,00 m2 Oppervlakte kluiver:0,00 m2
Oppervlakte totaal:51,00 m2 Oppervlakte overig:0,00 m2

Register Varend Erfgoed Nederland

Registratie nummer:3136 Registratie datum:17-03-2022
Geregistreerd als:Varend Monument®

Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip

1954 – 1960 F.N.P. Gouverne, Drumpt ( Vahalia)
1960 – 1977 N.P.J.M. Daalderop, Tiel ( Vahalia)
1977 – 1999 B. en H. Hes, Oostzaan ( Vertrouwen)
1999 – Nu (laatst bekend) R. Bakker, Winsum ( Welmoed)

Geschiedenis

1947

1947

1947: 'Vahalia' 1947-1960

Frans Gouverne woont in Tiel, dat aan de rivier de Waal gelegen is. Hij noemt zijn zalmschouw dan ook 'Vahalia': 'bruid van de Waal'. Hij vaart met haar op de Waal, de Zuid-Hollandse en& Zeeuwse wateren, de Loosdrechtse plassen, het IJsselmeer en het wad. Onderweg heeft hij naar verluid altijd zijn eigen 'Tiels-Flipje-jam' in het apart daarvoor getimmerde kastje aan boord! Om meer ruimte in de kuip te maken is later vanaf de achterzijde van de roef aan weerszijden een ronde wering gekomen. Het water dat in het gangboord loopt wordt nu via die wering door een uitsparing in het boeisel afgevoerd. Door die ronde wering is de kuip nu op de volle breedte van de achterkant van de zalmschouw.

pdf Geschiedenis ZC27 Zalmschouw Vahalia - Periode 1947-1960

1957

1957

1957: Discussie in de Waterkampioen over H.C.A. van Kampen en zijn ontwerp van de kajuit-zalmschouw

Over de zeileigenschappen van zalmschouwen is veel geschreven. Daarbij wordt veelal gewaarschuwd voor de lage achterkant: handig om netten binnen te halen maar gevaarlijk bij golfslag tijdens het aan de wind varen. Het water loopt bij schuin gaan namelijk al snel over het dolboord naar binnen. Hierover schreef onder andere dhr. C. Missët ("de varende hengelaar") in een artikel in de Waterkampioen in 1957. Hieronder een fragment uit dat artikel, waarbij dhr. C. Missët ook iets schrijft over een zalmschouw die als jacht gebouwd is en in Tiel ligt. Hij doelt duidelijk op de 'Vahalia'. Hij vindt het ontwerp 'foeilelijk', het zou nooit een ontwerp van H.C.A. van Kampen kunnen zijn ....

Daar reageert de bouwer, dhr. L. Moerman, op met een ingezonden brief.

Dhr. C. Missët maakt later weer een positieve opmerking aangaande het aan de wind zeilen van de 'Vahalia' (zie het naschrift van de redactie).

1960

1960

1960: 'Vahalia' 1960-1977

Na het overlijden van Frans Gouverne in 1960 neemt Klaas Daalderop de 'Vahalia' over. Hij vaart er tot 1977 mee, vaak ook met zijn kinderen. Zijn zoon Maarten vaart in 1972 zelfs zijn huwelijksreis met de 'Vahalia'! Klaas Daalderop vaart op de rivieren, de Zuid-Hollandse en Zeeuwse wateren, voor de Belgische kust, op het IJsselmeer, het wad en (via het Kielerkanaal) op de Deense wateren. In de grote vakanties wordt er vaak met de familie vanuit Grouw op de Friese meren gezeild. De kinderen slapen dan in de 'Vahalia', de ouders logeren in hotel Oostergoo. 

Klaas Daalderop vaart, onder andere met zijn kinderen als bemanning, vaak mee met reünies van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten.

De 'Vahalia' rond 1965 (Coll. Jan Kooijman)
De 'Vahalia' rond 1965 (Coll. Jan Kooijman)

In 1976 wordt de 'Vahalia', die dan bij de dochter van Klaas Daalderop in de Angstel bij Baambrugge ligt, te koop aangeboden.

pdf Geschiedenis ZC27 Zalmschouw Vahalia - Periode 1960-1977

1977

1977

1977: 'Vertrouwen' 1977-1999

Op zaterdag 1 oktober 1977 gaan Bart en Hiltje Hes naar Deil aan de Linge, er zou daar een tweedehands schepenshow zijn. Die blijkt echter in Heeg te zijn. Ze bekijken de werf van 'Kooijman en de Vries' en vinden de tweedehands schepen die er liggen duur. Ze horen daar voor het eerst van de ''Vahalia', die voor 35.000 gulden te koop zou zijn. Terug uit Deil nemen ze contact op met Jess Daalderop (de dochter van Klaas Daalderop) in Baambrugge, waar de Vahalia op dat moment ligt. Ze maken een afspraak het schip te komen bekijken en gaan daar op zaterdag 2 oktober heen. Ze kopen het schip.
Bart geeft het schip een andere naam: 'de Vertrouwen', winterligplaats wordt zijn woonplaats Oostzaan, zomers ligt de 'Vertrouwen' eerst in een zijkanaal van het Noordzeekanaal, later aan de steiger van mw. de Jong bij de Durgerdammerdijk in Schellingwoude. In de loop der jaren vernieuwt Bart heel wat onderdelen: mast, giek, zwaarden, vlonders, kuip-banken, betimmering roefdak en vooronder, nieuwe motor en schroefas, nieuwe zeilen. Hij plaatst in de eerste winter dat hij de Vertrouwen heeft ook een houtkachel in de roef. Daardoor kan hij 's winters in en aan het schip werken en hij verlengt daarmee ook zijn vaarseizoen!
Na 22 jaar is de liefde voor de Vertrouwen niet geslonken, maar Bart en Hiltje worden een dagje ouder en wat meer comfort en een roef waarin je rechtop kan staan zou welkom zijn. In maart 1999 kopen zij daarom de motorsailer, 'Poseidon'. Ze dopen dit schip opnieuw de "Vertrouwen'.

pdf Geschiedenis ZC27 Zalmschouw Vahalia - Periode 1977-1999

1999

1999

1999: 'Welmoed' 1999-nu

Op een regenachtige vakantiedag in augustus 1999 brengen Erna en Richard Bakker hun twee zoons naar Amsterdam. Erna en Richard zoeken (hoe kan het anders) de waterkant op. Een paar uur onder een parasol (die dienst doet als paraplu) aan het IJsselmeer bij Durgerdam, krantje lezen, koffie, gebakken eitje. 's Middags klaart het op en wordt het plan gevat naar Hoorn door te rijden.
De tocht gaat langs de Durgerdammerdijk richting Schellingwoude, toch ook maar even onder de brug door, even kijken bij de Oranjesluizen. Zover komt het niet, want hun oog valt op een scheepje met een bijzonder model, dat bij de Durgerdammerdijk aan een steigertje net buiten de sluizen ligt. Een bosje stro in de mast. Ze zitten een tijd op de dijk, lopen over de steiger, stappen voorzichtig even aan dek, zien een 06-nummer en noteren dat. Uiteindelijk kopen ze de Zalmschouw en geven het de naam 'Welmoed'.

pdf Geschiedenis ZC27 Zalmschouw Vahalia - Periode vanaf 1999

2016

2016

2016: Fotoalbum 2016

Onder zeil in 2011
Onder zeil in 2011
Op de wal in Franker voor onderhoud 2016
Op de wal in Franker voor onderhoud 2016

We zijn zeer geïnteresseerd in uw opmerkingen en/of vragen over dit schip. Stuur ze ons!

Terug naar het overzicht