Werf 'Welgelegen' Alkema - Makkum
Houtbouwwerf ondermeer bekend van de bouw van Blazers, Tjalken en Pramen. Rond 1840 gesticht door Jan H. Alkema, later voortgezet door zijn zoon Ynte Alkema. Ook bekend onder de naam "Scheepswerf Welgelegen". De werf is later overgenomen op één van de werknemers, omgeschakeld naar staalbouw en in 1949 verhuisd naar "De Waard". De werfboeken van deze werf behoren tot de collectie van het Fries Scheepvaart Museum in Sneek.
Scheepsbouw in Makkum
In de 17e eeuw telde Makkum diverse kleine scheepswerven. In de 18e eeuw waren daar nog 4 van over en in de 19e eeuw nog 2 en nu nog 1. De belangrijkste scheepsbouwers in de begin periode waren Alkema en Zwolsman (Makkum, Workum, IJlst, Willem Evert; broer Reindert was timmerman en grootvader van de Reindert Zwolsman bekend van de pier in Scheveningen). Deze werven bouwden aken voor de ansjovisvangst op de Zuiderzee en blazers voor de schelpenvisserij. Vooral de ansjovis leverde veel geld op: vissers lieten boten op de pof bouwen maar konden na een aantal vangsten al snel afbetalen. De blazer was aangepast voor varen op de waddenzee waar de golfslag anders was dan in de Zuiderzee.
Grote Zijlroede
In Makkum aan de Grote Zijlroede bij de Turfmarkt was Ynte Alkema (1841-1925) de 2e helft van de 19e eeuw werfbaas. Deze wenste alleen houten schepen te maken (die op het oog werden gebouwd!) ondanks het feit dat in 1891 ook in Friesland het eerste ijzeren schip zijn intrede deed. Dit gaf een harde strijd met zijn zoon Jan (1878-1937). De laatste verloor de strijd en begon op de wal een winkel in ijzerwaren (!).
Tekenaar-Schrijver W.J. Dijk schoonzoon van Ynte Alkema
W.J. Dijk schrijft in zijn boek 'Schoonheid onzer Binnenschepen':
De man die de eigenlijke grondlegger van het bedrijf is geweest was Jan H. Alkema, die de bouwer werd van een fraai type van blazers, bekend en gezocht bij de visserij over het gehele land. Hij kwam reeds als jongen van negen jaar op de werf en werd omstreeks 1840 eigenaar. Bij de dood van Jan H. Alkema kwam de werf aan mijn schoonvader, Ynte Alkema, eveneens een kunstenaar in zijn vak. Ik zie hem nog voor een schip staan om met handbewegingen aan het werkvolk te beduiden hoe een gang of boeg behandeld moest worden. Want dat is het eigenaardige van de bouw van houten ronde binnenvaartuigen, dat men geen tekeningen gebruikte, maar het spreekwoord 'mijn oog is mijn rij' huldigde. Het schip werd als het ware geboetseerd, het groeide langzaam onder het oog van de bekwame vakman en ze lagen altijd goed als ze in het water kwamen, niet zwaarmoedig over een zij, niet te veel in de kop, niet te diep van achteren.
Hellingboeken en Bestekken van Werf 'Welgelegen' Alkema - Makkum
Jan Braaksma heeft in 2012 het boek 'De verdwenen schepen van de Dongeradelen' gepubliceerd. Op dit moment is een nieuw boek in voorbereiding 'Blazers, blazers en nog eens blazers' . In het kader van deze boeken heeft Jan veel research gedaan en diverse musea, organisaties en werven bezocht om inzage tekrijgen in nog bestaande oude hellingboeken en bestkken. Daarbij is hij ook nog veel andere documenten op het spoor gekomen. Veel bronmateriaal heeft hij gedigitaliseerd en wij mogen dat met toestemming publiceren. We proberen dat zo overzichtelijk mogelijk te doen per werf.
De werfboeken van deze werf behoren tot de collectie van het Fries Scheepvaart Museum in Sneek.
