2024 Eindejaarsnummer 11: Tekenen, documenteren en presenteren
Wat er allemaal ooit is vastgelegd ....
Het is al weer twee maanden geleden dat u de laatste Uit het Stamboek ontving. Ondermeer schreef ik toen over het 'Goudsprinkeltje'. Ik wil iedereen die hierop reageerde bedanken. Via de mail of telefoon heb ik me hen contact gehad. Zoals beloofd kom ik bij u terug. En tipje van wat er gebeurd is wil ik alvast verklappen: Alles van het scheepje, dat verdwenen leek te zijn is teruggevonden. Boot en spullen moeten echter nog bij elkaar gebracht worden. Zoals het er nu naar uitziet gaat het 'Goudsprinkeltje' weer een complete boot worden. We gaan het zien. Wanneer er nieuwe ontwikkelingen rondom dit scheepje zijn melden we ons weer.
Als gevolg van een notitie op onze SSRP-website werd mij door iemand van “de Oude Glorie”, u weet wel de behoudsorganisatie van historische oude motorboten, iets op te zoeken uit jaargang 1939 van “De Golfslag”. Een verzoek dat ik kreeg op dezelfde dag dat ik naar het 'Goudsprinkeltje' ben wezen kijken. Ik heb gezocht en nog niet gevonden. Maar, weet je, telkens wanneer je zulke oude tijdschriften openslaat vind je iets, waar jouw oog blijkbaar nog niet eerder op gevallen was. Tenminste, misschien had ik het wel eens gezien maar het was me ontschoten.
Klasse schouwen in tekening bij de scheepstypebeschrijvingen
Tijdens één van die telefoongesprekken over het 'Goudsprinkeltje' ging het gesprek over de klasse schouwen, die ooit fanatiek wedstrijdzeilden in Friesland’s lage midden. De dame in kwestie vertelde enthousiast over de schouw, die ze zelf bezit. Onbewust dat ik het eerder gezien had vond ik in De Golfslag opmetingstekeningen van ondermeer een wedstrijdschouw en een wildsjitter. Tekeningen uit het midden van de jaren dertig van de vorige eeuw. Toen, dus ruim voordat de SSRP bestond, waren er al mensen die het belangrijk vonden informatie over de traditioneel Nederlandse vaartuigen vast te leggen in tekeningen. De tekeningen van de schouw heb ik gedeeld met mijn gesprekspartner.
De registratie van Ronde en Platbodemjachten in het Stamboek dateert van ruim 70 jaar geleden en is ontwikkeld tegen de achtergrond van de doelstellingen, zoals verwoord bij de oprichting van de SSRP in 1955. De opzet was destijds de verschillende scheepstypen te beschrijven, wat in 1962 door Huitema is gerealiseerd in zijn boek Ronde en Platbodemjachten. De basis om de schepen in te delen en te registreren in het Stamboek. De behoudswereld is continu aan verandering onderhevig. Sinds de toenemende waardering van het Varend Erfgoed sinds de jaren 1980 is de behoefte ontstaan de schepen te identificeren als cultureel erfgoed.
Om aan die ontwikkeling tegemoet te komen is een systeem ontwikkeld waarbij allereerst de historische ontwikkeling van een scheepstype wordt beschreven. Vervolgens worden de kenmerken van het bewuste type gedefinieerd op basis van onderzoek van historische bronnen. Die worden weergegeven op een tijdlijn, waarin de relevante maatschappelijke en historische gebeurtenissen worden weergegeven, wanneer ze hebben plaatsgehad en welk effect ze hebben gehad op de ontwikkeling van het type. Zo ontstaat een dynamische verzameling kenmerken, aan de hand waarvan de uiterlijke verschijningsvorm van een schip in de tijd kan worden geplaatst.
Dit hele verhaal is geplaatst op De Boekenplank en breiden we doorlopend uit. Zo zijn tekeningen uit De Golfslag ook opgenomen o.a. bij de beschrijving van de Open schouw en van de kleinste Tjotter, de Wildschieter.
Documenteren en vastleggen voor het nageslacht
Zo filosoferend wil ik u, wellicht bij herhaling, wijzen op hetgeen er gepubliceerd wordt in de Spiegel der Zeilvaart. Sinds het verschijnen van het eerste nummer in 1977 is er een schat aan (maritieme)informatie in vastgelegd. De Index van alle Spiegel-artikelen op de website van de SSRP, geschreven sinds 1977, kent bijna 9000 artikelen waarvan Wim de Bruijn er bijna 1000 heeft geschreven. Wat een kennis, wat een documentatie!
Het bewogen leven en de "vernieuwbouw" van de 'Ouderhoek'
Wanneer u op “de Spiegel” bent geabonneerd, zal het u niet ontgaan zijn, dat er in de laatste nummers door Wim de Bruyn uitgebreid geschreven is over de 'Ouderhoek'. Een schip dat we dankzij haar opvallende uiterlijk wel kennen. Haar opeenvolgende eigenaren namen vaak deel aan Stamboekevenementen. Helaas is het onderhoud dat ze doorlopend kreeg niet voldoende gebleken. Toen ze een paar jaar geleden in Antwerpen zonk, kwam ze daarmee op een slechte manier in het nieuws. Dat ze vervolgens in Antwerpen volledig gerestaureerd is, is het goede nieuws.
Wanneer de artikelen van Wim de Bruyn u ontgaan zijn, dan wil ik wijzen op de publicatie over de restauratie op onze website, De Boekenplank. Stamboekbeheerder Jan Eissens is met zijn vrouw tijdens de restauratie bij de 'Ouderhoek' wezen kijken en heeft alle bekende informatie over het schip verzameld en toegankelijk gemaakt. Niet alleen heeft hij de artikelen uit de Spiegel der Zeilvaart opgenomen, maar ook restauratieverslag met de vele foto's, die de restaurateur Wim Mendelts onregelmatig op het Zeilersforum plaatst, heeft hij overgenomen. Het is een indrukwekkend document geworden. Waard om bekeken te worden. De redactie van de Spiegel der Zeilvaart, Wim de Bruyn, restaurateur Wim Mendelts en de SSRP werkten samen om de geschiedenis van de Ouderhoek goed te kunnen documenteren.
Wij wensen u een goede vaart in 2025. Dat geldt ook voor een unieke Hoogaars die dan te water wordt gelaten!
Het Vlugschrift "Uit het Stamboek - Behoud(t) het goede"
wordt samengesteld door Gerard ten Cate.